Zeldzaam humaan – De gesprekken met pater Van Kilsdonk waren één lange les in eerbied en medemenselijkheid.

Dit onderschift stond op zaterdag 23 maart 2013 in NRC Handelsblad onder een foto van ene Alex Verburg. Een journalist en schrijver die in die krant door Jannetje Koelewijn geïnterviewd werd over zijn biografie van pater Jan van Kilsdonk. Iedereen die ouder is dan pakweg 50 jaar, katholiek opgegroeid en enige notie heeft van  ‘kwesties’ die in de jaren zestig tot negentig speelden, kent deze pater. Minder bekend is wellicht dat hij geboren is in Zeeland, Noord-Brabant.

Van Kilsdonk, geboren in 1917, was de zoon van een molenaar uit het dorp Zeeland, aan de rand van de Peel. Zijn moeder overleed toen hij tien was. Hij werd opgeleid tot jezuïet en in 1947 werd hij naar Amsterdam gestuurd om aan het Ignatiuscollege godsdienst te onderwijzen. Onder zijn leerlingen: de dichter en theoloog Huub Oosterhuis (vader van Tjeerd en Trijntje), de literatuurcriticus en essayist Kees Fens, de priester en kunsthistoricus Antoine Bodar. Vooral met de laatste zou hij later de grootste moeite krijgen.

Bellen, Jochums
In de jaren tachtig had de VPRO op vrijdagochtend een radioprogramma waarin Cor Galis regelmatig de zin uitsprak “Bellen, Jochums”. Dat baste hij door Het Gebouw en de ether als er reden was om een reporter op pad te sturen. iets uit te gaan uitzoeken. Het artikel van Jannetje Koelewijn leidde tot zo’n soort oproep. En, voilà op donderdag 25 april 2013 geeft Alex Verburg in de bibliotheek van Zeeland een lezing over zijn boek en pater Jan van Kilsdonk.

Pater van Kilsdonk: raadsman in delicate zaken
Dit is de titel van het boek van Alex Verburg. in februari 2013 verschenen bij Atlas Contact. Al in 2008 (het jaar van zijn dood) verscheen een ander boek over de pater: Jan van Kilsdonk : portret van een hartstochtelijk pastor van Paul Begheyn (Valkhof pers).

Zeldzaam humaan
“Het kortetermijngeheugen van pater van Kilsdonk was niet meer altijd even goed”, zegt Verburg. “Maar verder was hij volstrekt helder van geest. Hij was kort na de bevrijding aanwezig geweest bij een executie van een ter dood veroordeelde. Alsof het gisteren gebeurd was. Het was een van de laatste executies die in Nederland ten uitvoer werden gebracht. Het was een man van een jaar of vijfendertig, hij werd voor het vuurpeloton gefusilleerd.” Van Kilsdonk  was aangemoedigd om te gaan kijken door baron Frans van Voorst tot Voorst, die bij het Openbaar Ministerie werkte. Doe het, alla je durft, had hij gezegd. “Hij huilde toen hij erover vertelde. Hij had het beeld nooit meer uit zijn hoofd kunnen krijgen.

Van Killsdonk kon ook huilen om Jan Hus die in 1415 op de brandstapel stierf omdat hij kritiek op de Katholieke Kerk had geleverd. Hij kon huilen om Johan Van Oldenbarneveldt die in een machtsstrijd met prins Maurits verwikkeld was geraakt en dat ook met de dood moest bekopen. Hij werd in 1619 onthoofd. Verburg: “Voor pater Van Kilsdonk leefde het verleden alsof hij er zelf bij was gewees. Hij was een man van alle eeuwen en hij was zeldzaam humaan. De gesprekken met hem waren voor mij één lange les in eerbied en medemenselijkheid.”

Citaat 018 (zaterdag 6 april 2013)
Homepage Citaten 2013