Collega Lex maakte me vandaag attent op een filmpje dat sinds 8 juni van dit jaar al ruim 2 miljoen keer (precies: 2.220.844) is bekeken.
The rise of the machines – why automation is different this time. De opkomst van machines – waarom automatisering deze keer anders is.
Een filmpje dat een relatie heeft met het Leesavontuur Homo Deus (waarvoor u zich nog steeds kunt aanmelden).
Een succesvol filmpje
Terecht. Grote klasse. Om in bijna twaalf minuten mensen over een belangrijk onderwerp op een zeer onderhoudende manier bij te praten. Terwijl ik het filmpje bekeek kwamen allerlei associaties op. Moest ik denken aan verschillende boeken die óók over dit onderwerp gaan. Aan het eind kwam de spreekwoordelijke aap uit de mouw.
De makers (het collectief Kurzgesagt) noemen nadrukkelijk twee boeken: Het tweede machinetijdperk : hoe de digitale revolutie ons leven zal veranderen van Erik Brynjolffson en Andrew McAfee (uit 2014) en De opmars van robots : hoe technologie veel banen zal doen verdwijnen van Martin Ford (uit 2016).
https://www.youtube-nocookie.com/embed/WSKi8HfcxEk
Homo Deus
Het boek van Brynjolffson en McAfee (Het tweede machinetijdperk, uit 2014) wordt ook geciteerd in hét boek van 2017: Homo Deus : een kleine geschiedenis van de toekomst (2016/2017). Het boek van Martin Ford niet; maar Yuval Noah Harari, de Israëlische historicus die Homo Deus schreef, had er ongetwijfeld naar verwezen als het iets-je eerder was verschenen.
In Homo Deus wordt als het ware voortgeborduurd op zaken die in het Kurzgesagt-filmpje en die twee boeken wordt aangekaart. Alleen tilt hij het naar een ‘hoger’, iets ‘abstracter’ niveau. Hier worden – naar mijn mening – dé vragen gesteld, waar we als samenleving over moeten gaan praten.
Er komen ontwikkelingen op ons af die schier onvoorstelbaar zijn. Die een gigantische impact zullen hebben op de manier waarop we nu leven, onze samenleving structureren, bij elkaar houden. Er komen – modieus gesproken – disruptieve zaken op ons af.
Tegelijkertijd zijn we ook op weg naar een samenleving waarin veel dingen mooier of beter zullen zijn dan nu. Hoeven we straks domweg minder (betaald) te werken (want ‘dé’ systemen doen het voor ons), leven we langer zonder ziekten en gebrek, kunnen we via augmented, dan wel virtual reality bijna alles meemaken, ervaren. En er is meer, veel meer.
Het glas is halfvol. Maar tegelijkertijd half leeg.
Literatuuropgave
Dit filmpje kwam voorbij terwijl ik bezig was te achterhalen naar welke boeken Yuval Noah Harari in zijn Homo deus verwijst. Dat zijn er honderden. Plus talloze artikelen, blogposts, filmpjes.
Voor zover ik kan achterhalen verwijst hij in Homo Deus naar veertien boeken die in het Nederlands zijn vertaald én opgenomen in de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse bibliotheken.
Dat zijn de volgende:
Dan Ariely. Waarom we altijd tijd te kort komen en andere verklaringen van irrationeel gedrag (2008/2009)
Nick Bostrom. Superintelligentie : kansen, gevaren, strategieën (2014/2015)
Erik Brynjolfsson & Andrew McAfee. Het tweede machinetijdperk : hoe de digitale revolutie ons leven zal veranderen (2014)
Matthew Crawford. De wereld buiten je hoofd : een filosofie van de aandacht (2015)
Mihaly Csikszentmihalyi. De weg naar flow (1997/1999)
Jared Diamond. Zwaarden, paarden en ziektekiemen : waarom Europeanen en Aziaten de wereld domineren (1998/2000)
Daniel Kahneman. Ons feilbare brein (2011)
Kevin Kelly. De wil van technologie (2010/2012)
Michael Lewis. Moneyball : de kunst een ongelijk spel te winnen (2003/2011)
Ian Morris. De val van het Westen : hoelang houdt de westerse dominantie nog stand? (2010/2011)
Steven Pinker. Ons betere ik : waarom de mens steeds minder geweld gebruikt (2011)
Jean-Jacques Rousseau. Emile : of, Over de opvoeding (1980)
Oliver Sacks. De man die zijn vrouw voor een hoed hield (1985/1986)
David Van Reybrouck. Congo : een geschiedenis (2010)
Enkele recent verschenen boeken, die Harari niet kon meenemen
De opmars van robots van Martin Ford kon Yuval Noah Harari niet meenemen; verscheen waarschijnlijk terwijl zijn boek al klaar was. Maar er zijn de laatste maanden meer boeken verschenen die in het verhaal van Homo Deus passen. Denk aan:
George Akerlof & Robert J. Shiller. De economie van list & bedrog : hoe de vrije markt ons voor de gek houdt (2015/2017)
Ryan Avent. Werk in de 21e eeuw : arbeid, macht en welvaart in het digitale tijdperk (2017)
Martin Ford. De opmars van robots : hoe technologie veel banen zal doen verdwijnen (2016)
Kevin Kelly. The inevitable : understanding the 12 technological forces that will shape our future (2016)
Naomi Klein. No Is Not Enough: Resisting Trump’s Shock Politics and Winning the World We Need (2017)
Raoul Martinez. Hoe vrij zijn wij? de machinaties van macht en de strijd voor onze toekomst (2016/2017)
Branko Milanovic. Wereldwijde ongelijkheid : welvaart in de 21 eeuw (2016/2017)
Pankaj Mishra. Tijd van woede : een geschiedenis van het heden (2017)
Johan Norberg. Vooruitgang : tien redenen om naar de toekomst uit te kijken (2016)
Kate Raworth. Doughnut economics : seven ways to think like a 21st century economist (2017)
Peter Singer. Effectief altruïsme : 1. Ontdek hoe je het meeste goed kunt doen in de wereld. 2. Doe het! (2017)
Timothy Snyder. Over tirannie : twintig lessen uit de twintigste eeuw (2017)
Enkele boeken die Harari niet kent, want geschreven in het Nederlands (en niet in het Engels vertaald)
Martijn Aslander & Erwin Witteveen. Nooit af [permanent beta] : een nieuwe kijk op de fundamenten van ons leven: werk, school, zorg, overheid en management (2015)
Dik Bijl. Alles wordt anders : hoe robots, 3D-printers, kunstmatige intelligentie en nog vier technologieën ons leven zullen veranderen (2016)
René ten Bos. Dwalen in het Antropoceen (2017)
Rutger Bregman. De geschiedenis van de vooruitgang (2013)
Rutger Bregman. Gratis geld voor iedereen : en nog vijf grote ideeën die de wereld kunnen veranderen (2014)
Victor Broers. Waarheid, waarden & welvaart : een nieuwe cultuur voor ons economisch denken (2016)
Gilbert De Smet. De mens, de robot, de arbeid (2016)
Nic Douben. Robot, werk en inkomen (2017)
Ewald Engelen & Marianne Thieme. De kanarie in de kolenmijn (2016)
Rosanne Hertzberger. Ode aan de E-nummers : waarom E-nummers, kant-en-klaar-maaltijden en conserveermiddelen ons leven beter maken (2017) Verrassend boek, waarin de auteur het ook ‘een verhaal’ heeft – zoals Yuval Noah Harari.
Dirk Holemans. Vrijheid en zekerheid : naar een sociaal-ecologische samenleving (2016)
Andrea Britta Maier. Eeuwig houdbaar : de ongekende toekomst van ons lichaam (2017)
Maurits Martijn & Dimitri Tokmetzis. Je hebt wél iets te verbergen : over het levensbelang van privacy (2016)
Peter Mertens. Graailand : het leven boven onze stand (2017)
Nick Meynen. Frontlijnen : een reis langs de achterkant van de wereldeconomie (2017)
Kris Pint. De wilde tuin van de verbeelding : zelfzorg als vrolijke wetenschap (2017)
Thomas Rau & Sabine Oberhuber. Material matters : het alternatief voor onze roodbouwmaatschappij (2016)
Rob de Wijk. De nieuwe revolutionaire golf : waarom burgers zich van hun leiders afkeren (2016)
Een vergeten boek?
Ik kan er over heen gelezen hebben maar hét boek van Raymond Kurzwel noemt Yuval Noah Harari niet: De singulariteit is nabij : het moment waarop de mensheid de grenzen van de biologie overstijgt (2005/2011). Opmerkelijk want de wereld die hij daarin beschrijft (beter: aankondigt) vertoont overeenkomsten met zaken waar Harari het ook over heeft.
Enkele andere Kurzgesagt filmpjes
Citaat 470 (donderdag 22 juni 2017)
Homepage Citaten 2017
