Tijdens de eerste editie van het Luistercafé Noordkade kwam medeorganisator Peter dolenthousiast terug van een middag-activiteit in Bibliotheek Eindhoven.
Human Library Eindhoven
Hij had samen met collega Ilse gevraagd of ze mee mochten lopen tijdens een proef-editie van ‘de’ Human Library in Eindhoven. Beiden hadden enkele menselijke ‘boeken’ geleend en werden bevestigd in hun gevoel dat zo’n Human Library ook iets voor onze regio zou kunnen zijn.
Mooi om te zien
Enthousiaste collega’s; die begrijpen dat binnen een moderne (beter: ouderwetse) bibliotheek alles mogelijk is. Zolang het maar binnen die zéér brede missie past om leden en niet-leden attent te maken op de rijkdom en diversiteit van onze cultuur. Opdat ze een beter inzicht krijgen in wat zich daarin zoal afspeelt. Burgers helpt om te groeien. Informatie en kennis op te doen. Bijzondere ‘dingen’ te ervaren. Een bibliotheek waar ‘altijd’ iets interessants te doen is. Waar je zomaar binnen mag lopen én meedoen.
De Human Library, dus. Als een prima bieb-activiteit.
Lucky bird
Peter en Ilse kregen na deze proef-editie toestemming om als vrijwilligers in Eindhoven mee te gaan lopen. Ze zouden betrokken worden bij de organisatie van de eerste échte Human Library in Eindhoven. Ergens in het najaar van 2017. Mooi. Konden ze ervaring opdoen. Om later zelf in onze eigen regio (Noord Oost Brabant) zelf een Human Library te gaan organiseren.
Meelopen
Door omstandigheden kon Peter echter niet meedoen. Dus nam ik de honneurs waar. Wilde ook wel ervaren wat een Human Library is en vooral wat er allemaal bij de organisatie komt kijken. De afgelopen maanden hebben Ilse en ik drie besprekingen bijgewoond én (natuurlijk) de definitieve Human Library op zaterdag 25 november 2017. Peter deed die dag ook mee.
Human Library
De Human Library is (onder deze naam) een Deens concept, idee. Toch is het niet uniek. Ik herinner me vaag dat er door andere Nederlandse openbare bibliotheken varianten zijn georganiseerd. Denk aan mensenbieb, Leen een mens et cetera.
In de kern komt het steeds op hetzelfde neer. Leden én niet-leden van de bibliotheek kunnen op een bepaalde dag mensen ‘lenen’. Dat houdt vooral in dat een lener gedurende een bepaalde tijd een gesprek mag/kan voeren met een menselijk boek.
Boeken? Nee, mensen!
Bijzondere mensen, opmerkelijke boeken. Mensen waar de meeste mensen ‘raar’ tegenaan kijken. Waarover we vooroordelen hebben. Mensen die op het oog niet ‘normaal’ zijn.
Het doel van de Human Library en daaraan verwante activiteiten is om vooroordelen bij leners weg te halen. Hoe? Simpel: doordat leners er tijdens een gesprek achter komen dat dit boek/mens ondanks dat ‘andere’ toch veel op mijzelf lijkt: “Het zijn gewoon mensen!” Zoiets!
Eindhoven, zaterdag 25 november 2017
Rond half twaalf verzamelden alle boeken, vrijwilligers en organisatoren zich in de koffiehoek van de Eindhovense bibliotheek. Voor zover nodig stelden mensen zich aan elkaar voor. De vrijwilligers trokken hun blauwe Human Library T-shirt aan. Balies werden ingericht.
De twintig aanwezige boeken zochten een etage hoger (in de ruimte van een Fontys-school) een plekje uit. Een plek waar zij die dag met maximaal vijf leners een gesprek zouden gaan voeren. Uiteraard was er volop koffie, thee en een eenvoudige, doch voedzame lunch.
Rond kwart voor een kreeg ambassadeur Wim Daniëls het woord. Dat kun je aan deze Brabantse schrijver en woord-enthousiasteling wel overlaten. Hij had voor de gelegenheid een knalrood T-shirt aangetrokken. Van sien.nl Een organisatie die zich inzet voor mensen met een verstandelijke beperking. Hij improviseerde tien minuten lang op de zin “Ik ben anders net als jij”. Daarin zit een paradox en hij wist die mooi mee te nemen naar de Human Library.
Tijdens de performance van Wim melden zich de eerste leners bij de balie. Om een uur begonnen de gesprekken. Samen met vijf andere vrijwilligers hadden we die dag als taak om leners ‘ af te leveren’ bij de boeken.
Ieder van ons had drie boeken onder zijn of (vooral) haar hoede. Ik mocht me bekommeren om Karin, een vrouw met een Niet Aangeboren Hersenafwijking, Sjannie, een autistische vrouw en Huub, een veteraan.
Goed voor de conditie: trap op, trap af. Verder moesten we de gesprekken op afstand bewaken. Werd de tijd niet overschreden en voelden zowel boek als lener zich tijdens het gesprek op hun gemak. Na twintig minuten waarschuwden we boek en lener dat ze al 20 minuten bezig waren en of ze binnen maximaal tien minuten het gesprek wilden beëindigen.
Van een tot vijf voerden de meeste boeken vijf gesprekken. Er waren twee pauzes van ongeveer en half uur. Na afloop stond in het biebcafé soep en brood klaar. Kon er nagepraat, geëvalueerd worden.
Alle boeken
De Human Library plakt op alle deelnemende boeken bewust een label. Een stempel dat bijna iedereen herkent. Een woord of zin die kort en krachtig het vooroordeel dat over zo iemand bestaat bondig samenvat.
Aanwezig waren op zaterdag 25 november 2017:
een transgender,
een ex-gedetineerde,
een getatoeëerde man,
een gehandicapte vrouw na poging tot zelfdoding,
iemand die autisme binnen het gezin meemaakt,
een Syrische vluchteling,
een psychotisch iemand,
een hooggevoelige man,
iemand die gepest en misbruikt is,
een vrouw met autisme,
een dikke vrouw,
een veteraan,
iemand die van slachtoffer dader werd,
een homoseksuele vluchteling,
een suïcidaal iemand,
een moeder van kinderen met Down en autisme,
een vrouw met Niet Aangeboren Hersenletsel,
een kale vrouw en
een laaggeletterde vrouw.
Niet iedereen kwam uit Eindhoven.
Een succes
Peter had als taak om de leners na afloop van het gesprek een evaluatieformulier toe te stoppen. Bijna iedereen nam ruim de tijd om dat in te vullen. Hij kwam er achter dat veel mensen geroerd waren door het gesprek. Wilden daarover (ook met hem) doorpraten. Onder de leners waren relatief veel mensen die ‘iets’ hadden met het boek van hun keuze. Iemand in hun omgeving had iets dergelijks ook meegemaakt, ervaren. Wilde ontdekken of er overeenkomsten en verschillen waren.
Tijdens de nazit bleek dat de boeken ook zeer content waren. Over de gesprekken met de leners. Maar zeker ook over de contacten met de andere boeken. Veel boeken ontdekten dat zij niet uniek waren: allen hebben in hun leven te maken gehad met vooroordelen, gepest worden, zich uitgesloten voelen. En hoe daar mee om te gaan.
Youtube – Real Human Library brengt heftige verhalen tot leven in de bieb
https://www.youtube-nocookie.com/embed/flbnamv9-wI
Aankondiging van deze editie
In de Human Library lees je geen boeken, maar mensen.
In de Human Library lees je geen boeken, maar mensen. Interessante mensen die je in het dagelijks leven niet snel spreekt. Klopt wat we denken over mensen op basis van de buitenkant wel met de werkelijkheid? Een transgender, een ex-crimineel, een transgender en anderen zitten klaar om jou hun levensverhaal te vertellen. In een open gesprek waarin alles gevraagd en besproken kan worden.
Hoe verder?
De Eindhovense Bibliotheek was niet alleen verantwoordelijk voor het organiseren van deze Human Library-editie. Martijn en Do van de landelijke Human Library-‘club’ dachten/werkten mee en medewerkers van Europe Direct. Verder benaderden uiteenlopende maatschappelijke organisaties mensen uit hun achterban om als boek mee te doen.
Tientallen mensen hebben – kortom – hand- en spandiensten geleverd.
De Eindhovense editie was echter niet uniek. Human Libraries vonden eerder plaats in Nijmegen, Tilburg, Alkmaar, Maastricht of Groningen.
De samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken hebben het voornemen om in het voorjaar van 2018 een Osse Human Library-editie te gaan organiseren. Mocht die slagen dan denken we aan volgende edities in Schijndel, Uden of Veghel. Zonder enige twijfel zullen we maatschappelijke organisaties en instellingen in onze regio benaderen om mee te denken/helpen. Mocht u een interessant boek kennen of willen zijn? Volg ons via de media of deze website!
Alle foto’s zijn gemaakt door Martijn Bergsma
Artikel: Human family/library – In minor ways we differ, in major we’re the same (september 2017)
Citaat 508 (woensdag 29 november 2017)
Homepage Citaten 2017
