Music that comes from a far better land

Onderstaand artikel is geschreven in februari 2009. Kort nadat Barack Obama was ingezworen als 44e president van de Verenigde Staten van Amerika. En bijna iedereen betoverd was door zijn woorden en optimistische toon. Vandaag – vrijdag 11 november 2016 – is dat heel anders. Donald Trump is gekozen. Veel stemmers hebben dat schoorvoetend gedaan. Hebben een signaal willen afgeven. Dat is gelukt! Overal kun je het tegendeel van optimisme in de toekomst bespeuren. Veel burgers maken zich zorgen. 

In onderstaand artikel gaat het in eerste instantie over een (lange) song van Bob Dylan. Die – een van de weinige lichtpuntjes in 2016 – in oktober van dit jaar de Nobelprijs voor literatuur kreeg. Het liedje is bij het grote publiek onbekend. Staat op een ‘restjes-plaat’, Tell Tale Signs (The bootleg series, deel 8). In mijn ogen is het een van zijn meesterwerken. Die hij in opdracht heeft geschreven, gemaakt. Opgenomen op 23 juli 2002. Voor een speelfilm: Gods and generals. Die over een historisch moment uit de Amerikaanse geschiedenis gaat: de Burgeroorlog. Toen zijn land ook sterk verdeeld was. Mensen voor verschillende waarden opkwamen en streden. Opmerkelijk is dat in die film niet wordt gezwarte piet. Beide partijen streden voor een right cause. Het waren honorable, respectable men. Die hun leven wilden geven voor een greater good. Dylan formuleert het als Music that comes from a far better land. Strijden voor iets dat (veel) groter is dan jezelf en wellicht pas na je dood zal worden bereikt. Als het al haalbaar zal zijn. Noem het een visie, een ideaal, iets goeds.

Dit liedje werd in het najaar van 2008 op die restjesplaat uitgebracht. En dat liedje – ‘Cross the Green Mountain – heeft (en had) in mijn ogen een relatie met het sentiment waar Barack Obama tijdens zijn campagne aan refereerde: hoop. Een oproep om je als burger voor ‘iets’ belangrijks, groots te (gaan) inzetten. Hij appelleerde aan zijn landgenoten om de komende vier (later: acht) jaar werk te maken van zaken die aanpak behoefden. Meesterlijk is vooral zijn oproep om niet grudgingly (tandenknarsend) aan de zijlijn te blijven staan. Maar om mee te doen. Met in het achterhoofd eeuwenoude waarden als hard work and honesty, courage and fair play, tolerance and curiosity, loyalty and patriotism. Typisch Amerikaanse waarden, volgens hem. Los van het feit dat dit in mijn ogen eigenlijk universele waarden zijn, moet de conclusie in november 2016 zijn dat die oproep niet heeft gewerkt. Hij is massaal en actief tegengewerkt. Amerikanen zijn de afgelopen acht jaar niet nader tot elkaar gekomen. Hebben geen grote projecten opgestart, aangepakt. De geschiedenis zal mild zijn over Barack Obama. Het lag niet aan hem! Met mensen en partijen die niet willen, actief tegenwerken kun je geen grote projecten opstarten. Overal zag en zie je mensen die tandenknarsend aan de zijlijn staan. Cynisch, ironisch, sceptisch. Het tegendeel van mensen die in staat zijn zich om zich in te zetten voor iets wat henzelf overstijgt. 

In de VS en Europa lopen veel mensen rond die niet willen of kunnen begrijpen dat onze tijd, de huidige generaties grote problemen hebben op te lossen. Net zoals generaties voor ons, of het nu ging om de Amerikaanse burgeroorlog, WW1, WWII, de heropbouw of het oplossen van het klimaatprobleem, herverdelen van welvaart. 

The world is old
The world is great
Lessons of life
Can’t be learned in a day
I watch and I wait
And I listen while I stand
To the music that comes
from a far better land

Aanvulling
Tom Kniesmeijer, de initiator van de TrendRede, probeert vandaag de tijdgeest te duiden. In De machteloze eenzaamheid van de kiezer zegt hij:

Als wij, als burgers, de bouwsteen van de samenleving zijn, dan wordt het tijd dat we onze verantwoordelijkheid nemen, niet alleen zuur en cynisch aan de zijkant staan te klagen. Niet eens in de vier jaar een gefrustreerde stem uitbrengen, maar je dagelijkse keuzes bepalen op basis van je maatschappelijke drijfveren. Ik blijf een optimist – ik zie steeds meer mensen en organisaties uit hun machteloze eenzaamheid breken. Gelukkig maar. Als je van richting wilt veranderen, zul je zelf een stap opzij moeten zetten.

(vrijdag 11 november 2016)
Hans van Duijnhoven

In de tweede regel van ‘Cross the Green Mountain heeft Bob Dylan het over a monsterous dream. Oorlog is op handen. Maar er hangt ook iets van hoop in de lucht: music that comes from a far better land

Dit nummer is in het najaar van 2008 voor het eerst officieel uitgebracht op Tell Tale Signs. Dat is de titel van het achtste deel van zijn Bootleg series. Een reeks albums waarop songs van Dylan verschijnen die nog nooit zijn uitgebracht. Of bekende nummers in een andere setting. ‘Cross the Green Mountain heeft hij speciaal geschreven voor de tv-film Gods and Generals. Een film over de Amerikaanse burgeroorlog. Gebaseerd op een boek van ene Jeff Shaara. Een – zoals dat heet – defining moment in de Amerikaanse geschiedenis.

In het begin van 2008 verscheen een andere cd die te maken heeft met Bob Dylan: Theme time radio hour with your host Bob Dylan. Een dubbelcd met 50 nummers die Dylan als diskjockey in zijn gelijknamige radioshow heeft gedraaid. Die cd wordt vergezeld van een dik boekje met uitvoerige liner notes. In het voorwoord wordt over ‘Cross the Green Mountain het volgende gezegd door ene Gavin Martin:

Another TTRH selection, Jack Teagarden’s ‘Stars fell on Alabama’, is directly referenced on Dylan’s own ‘Cross the Green Mountain’, a contender for his greatest masterpiece of the 21st century.

Helemaal mee eens; maar er is ook iets te zeggen voor de stelling: one of the five greatest songs of his entire body of work.

‘Cross the Green Mountain duurt ruim acht minuten en bevat 12 coupletten. Dylan heeft het nummer geschreven nadat de ruim drie uur durende tv-film Gods and Generals in 2002 klaar was. Hij vat op zijn manier het verhaal samen. Maar slaagt er in om veel meer te doen. Hij geeft het een universele uitstraling die alle tijden en culturen overstijgt. Kern van het verhaal is dat burgers zich af en toe voor een groter iets dan zichzelf dienen in te zetten. ‘Cross the Green Mountain gaat over idealen, opoffering, kameraadschap, virtue. Zeg maar: deugen! deugden!

In de song zitten talloze verwijzingen naar andere grote kunst- en cultuuruitingen. Het nummer hoor je aan het eind van de film als de credits lopen. Alleen de eerste vier coupletten + de laatste! 

De film “is niet slecht”, maar de song maakt duidelijk dat honderden (film)vaklui niet kunnen wat één vakman wel voor elkaar krijgt: iets universeels neerzetten. Met bescheiden middelen: zang, gitaar, bas, orgel, viool én een tekst. De film is aardig, niets mis mee, maar ‘Cross the Green Mountain is majestueus. De song werd op 23 juli 2002 in Los Angeles in één dag opgenomen.

De boodschap van ‘Cross the Green Mountain is anno 2009 hard nodig. Midden in deze crisis dienen mensen zich als burgers te gaan gedragen. Burgers die snappen dat ze zich wellicht opofferingen dienen te getroosten. Burgers die zich realiseren dat er meer is dan het eigen, private welbevinden. De huidige tijd laat zich niet vergelijken met tijden van oorlog waarin mensen hun leven konden verliezen, maar iets van de houding die uit dit liedje opklinkt zou niet verkeerd zijn voor onze tijd.

Pride will vanish and glory will rot.  But virtue lives and cannot be forgot

Hieronder volgt de volledige tekst met toelichting.

		I cross the Green Mountain I sit by the stream Heaven blazing in my head I, I dreamt a monsterous dream Something came up Out of the sea Swept through the land of The rich and the free ————- Een verschrikkelijk monster steekt de kop op. Oorlog komt er aan. In the land of the rich and the free.
I look into the eyes of my merciful friend And then I ask myself Is this the end? Memories linger Sad yet sweet And I think of the souls in heaven who will be —————- Aan de vooravond van die oorlog ontmoet ik bekenden, zie de angst in hun ogen en een ieder vraagt zich af wie zal terugkeren; wie zal sneuvelen. In de States geloven velen, dus dat verzacht ietwat de pijn voor degenen die zullen vallen. Men zal elkaar in de hemel wederzien.
		Alters are burning The flames far and wide the fool has crossed over from the other side They tip their caps from the top of the hill You can feel them come All brave blood do spill ———— Als de strijd begint dan gaat veel verloren, letterlijk. Het onheil dient zich aan als de hoeden van de oprukkende soldaten zichtbaar worden achter de heuvel (the Green Mountain). En veel bloed zal worden vergoten.
Along the dim Atlantic line The rapper’s land lasts for miles behind the lights coming foreward and the streets are broad all must yield To the avenging God ——— Wederom bijbelse beelden van een God die niet alleen een God van liefde is maar ook een God van wraak die zijn machtig zwaard gebruikt.
		The world is old The world is great Lessons of life Can’t be learned in a day I watch and I wait And I listen while I stand To the music that comes from a far better land ———– Een prachtig beeld: The world is old /  The world is great / Lessons of life / Can’t be learned in a dayEn het wachten op een betere toekomst, een ideale tijd, een ideale samenleving: To the music that comes from a far better land
Close the eyes of our Captain Peace may he know His long night is done The great leader is laid low He was ready to fall He was quick to defend Killed outright he was by his own men ——– In de film wordt ingezoomd op twee mannen die strijden voor hun kant: generaal Stonewall Jackson voor de Zuidelijke kant en hoogleraar Chamberlain die als burger kolonel wordt in het leger van Lincoln. De generaal sneuvelt. In het lied van Dylan is het een kapitein geworden. Die sneuvelt door geweervuur van eigen troepen. Daarvoor heeft hij grote successen behaald voor zijn kameraden.
		It’s the last day’s last hour of the last happy year I feel that the unknown The world is so dear Pride will vanish And glory will rot But virtue lives and cannot be forgot ——– In dit couplet zit de kern van de Dylan-song. Waardoor het een universeel karakter krijgt. Mensen die herinnerd zullen worden door latere generaties omdat ze zich opzij wisten te cijferen. Mensen die op het juiste moment er zijn. Het verschil maken. De juiste weg wijzen. Voorop lopen. Die niet bezig zijn met hun eigen trots en roem. Hoe zal een Rijkman Groenink herdacht worden. Of een Nina Brink. Vergeleken met een Nelson Mandela, een Gandhi of een Martin Luther King. Of, in dit verhaal, Stonewall Jackson.Maar het gaat niet alleen om die enkeling. De gewone mensen die op het juiste moment (in hun tijd, hun land) in actie komen geven uiteindelijk de doorslag. Die enkeling kan niets zonder hen. Burgers die zich inzetten voor iets groters dan zichzelf.
The bells of evening have rung there’s blasphemy on the end of the tongue Let them say that I walked in fair nature’s light And that I was loyal to truth and to right ——– Aan de vooravond van de slag wordt veel gevloekt. Typisch dat Dylan – die zijn periode heeft gekend waarin hij geloofde – blasfemie in de ene regel koppelt aan de volgende waarin het gaat over truth en rechtvaardigheid. Alsof hij wil zeggen dat geloof er uiteindelijk (minder) toe doet. Velen realiseren zich dat ze morgen dood kunnen zijn. Maar desondanks snappen ook velen dat ze deel uitmaken van iets groots. Dat ze voor een juiste zaak streden. Dat ze loyaal waren aan waarheid en recht. In déze film wordt géén verschil gemaakt tussen de Zuiderlingen en de Noorderlingen. Alhoewel in de geschiedenisboeken het Zuiden de zwarte piet heeft gekregen, want die verdedigden de slavernij.
		Serve God and meet your full Look upward beyond Beyond the darkness that masks the surprises of dawn In the deep green grasses and the blood stained woods They never dreamed of surrendering They fell where they stood ———- In de film zitten vele massa-scènes waarin duizenden soldaten vallen. Die vielen waar ze stonden. Die regel slaat op de manier van aanvallen. Rijen mannen achter elkaar. Die in gesloten formatie optrekken richting de vijand. Die terugschiet. Waardoor de gelederen worden uitgedund. Vervolgens wordt teruggeschoten. Worden de rijen aangevuld met verse mannen. Er sneuvelen weer veel soldaten enzovoorts. Zeer primitief. En bloody. Hoe troostrijk ook de regels Look upward beyond / Beyond the darkness that masks the surprises of dawn. Hoop ondanks alles. Hoop dat doet voortgaan.
Stars fell over Alabama And I saw each star You’re walking in dreams Whoever you are Chilled as the skies Keen as the frost And the ground’s froze hard And the morning is lost ——- Dylan probeert hier de sfeer te pakken aan de vooravond van en grote slag in december. Koud. Heldere avond met veel sterren. Met die prachtige, alleszeggende regel – and the morning is lost – als ná de slag alles verloren lijkt. Of je nu gewonnen of verloren hebt, want er zijn zooveel doden en gewonden.
		A letter to mother came today Gunshot wound to the breast is what it did say But he’ll be better soon He’s in a hospital bed But he’ll never be better He’s already dead ——– De regels lijken voor zich te spreken, maar zijn verwarrend. De moeder is niet de moeder van Stonewall Jackson, maar het is zijn vrouw die pas is bevallen van zijn enige dochter. In de voorlaatste regel komt het bericht dat hij gewond is, in het ziekenhuis ligt en beter zal worden. In de laatste regel is hij al dood. Dylan beschrijft dat zijn vrouw bericht krijgt dat haar man gewond is. Men wil haar niet verontrusten en laat haar overkomen. Als ze aankomt kan men de waarheid niet langer verbloemen en moet men toegeven dat hij zal sterven.
I’m ten miles outside the city And I’m lifted away In an ancient light That is not of day They were calm they were gloomed We knew them all too well We loved each other more than we ever dared to tell ——— Dylan laat Stonewall Jackson als het ware zijn eigen uitvaart beschrijven. In bijbelse, onaardse beelden. In de laatste regel (we ever dared to tell) zit ook de verklaring voor de cd waarop dit lied is uitgebracht: Tell Tale Signs.

Relatie met vandaag de dag, binnen én buiten de VS

Grote kunstenaars lopen vaak op hun tijd vooruit. Toen Ted Turner (de verantwoordelijke man) (en zeer welvarend)  Bob Dylan voor Gods and generals benaderde was dat kort ná de aanslagen op de Twin towers en het Pentagon. Hoogstwaarschijnlijk is er een relatie tussen deze drie films en die aanslagen. Bedoeld om het Amerikaanse publiek een hart onder de riem te steken. Om ze voor te houden dat het Amerikaanse volk eerder onder druk had gestaan. En dat ze dat succesvol hadden overleefd. Zoals ze zich in de Tweede Wereldoorlog kranig hadden gedragen.

Niemand kon echter vermoeden dat Dylan met zo’n song op de proppen zou komen. Die verre die aanslagen overstijgt. Een song die naadloos gekoppeld kan worden aan een gebeurtenis die zich ruim zes jaar later zou afspelen: de verkiezing van Barack Obama en de manier waarop hij in verschillende toespraken zijn achterban oproept zich klaar te maken voor een andere strijd. In een andere tijd. Zich schrap te zetten om als volk grote onderwerpen (eindelijk) aan te pakken. Het opraken van fossiele brandstoffen, een veranderend klimaat, opkomende voormalige derde wereldlanden en sinds anderhalf jaar de verschillende economische bedreigingen.

Grappig is dat in dezelfde periode Martin Scorcese zijn documentaire (No direction home) over de vroege jaren van Bob Dylan aan het maken was. Een documentaire waarin Dylan maar al te duidelijk maakt dat hij niet gezien wil worden als protestzanger. En ondertussen was hij bezig met ‘Cross the Green Mountain. Een protestlied uit de buitencategorie. Een protestlied dat niet protesteeert tegen iets, maar oproept om je mannetje (of vrouwtje) te staan. Je schrap te zetten. Je voor belangrijke zaken in te zetten. Het triviale consumeren achter je te laten. Je als burger te gaan gedragen. Een hoopvolle song.

Op dinsdag 20 januari 2009 hield Barack Obama zijn inauguratietoespraak. Daaruit enkele zinnen die naadloos aansluiten op het liedje van Bob Dylan.

Our challenges may be new. The instruments with which we meet them may be new. But those values upon which our success depends — hard work and honesty, courage and fair play, tolerance and curiosity, loyalty and patriotism — these things are old. These things are true. They have been the quiet force of progress throughout our history. What is demanded then is a return to these truths. What is required of us now is a new era of responsibility — a recognition, on the part of every American, that we have duties to ourselves, our nation, and the world, duties that we do not grudgingly accept but rather seize gladly, firm in the knowledge that there is nothing so satisfying to the spirit, so defining of our character, than giving our all to a difficult task.

This is the price and the promise of citizenship.

Klik hier voor meer informatie over deze toespraak

Tell Tale Signs
Tell Tale Signs is de titel van deel acht van The bootleg series. De reeks waarop sinds 1985 de restopnames van Bob Dylan worden uitgebracht. Die titel heeft een relatie met de visie en missie van BasisBibliotheek Maasland. Verrassend dat zelfs dat Bob Dylan dat wist.

Tell Tale Signs komt uit de laatste regel van ‘Cross the Green Mountain. En de drie woorden betekenen letterlijk Vertellen Verhalen Tekens. Of anders gezegd met verhalen kun je iets vertellen, een verhaal dat ergens over gaat, een verhaal met een boodschap, een verhaal dat duidt op de richting die je kunt bewandelen.

BasisBibliotheek Maasland heeft enkele jaren geleden besloten om in te zetten op “verhalen vertellen” en “lokale verankering”. Daarmee wordt bedoeld dat we pogen om als bibliothecarissen bepaalde onderwerpen naar voren te halen en daaromheen “een verhaal” te vertellen. Niet letterlijk, maar meer in de zin dat we proberen verschillende aspecten van zo’n onderwerp op verschillende manieren te belichten en onder de aandacht te brengen. Dat kunnen we doen door een tentoonstelling te organiseren, een leestafel, een literatuurlijst samen te stellen, een quiz te organiseren of enkele sprekers naar onze regio te halen die het onderwerp vanuit verschillende kanten kunnen toelichten. Lokale verankering betekent hier dat we waar mogelijk proberen in onze eigen regio aansluiting te vinden met personen, bedrijven en/of instanties die met hetzelfde onderwerp te maken hebben (en vaak graag willen “getuigen”).

Signs betekent Tekens, of richtingaanwijzer. Dat houdt in dat de onderwerpen enige maatschappelijke en/of culturele relevantie moeten hebben. Het heeft weinig zin om onderwerpen te kiezen die al lang en breed bij het grote publiek bekend zijn. De onderwerpen mogen kortom “schrijnen”; er behoeft nog geen algemene instemming te zijn over de uitkomst van het onderwerp. Het moet kortom de gemoederen min of meer bezig houden, er zal nog overeenstemming over bereikt moeten worden.

De taak van een moderne Openbare Bibliotheek is naar onze mening dat we proberen díe onderwerpen op de agenda te zetten die er toe doen (of gaan doen).

Klik hier voor een eerder verschenen artikel over Tell Tale Signs (november 2008)

(zaterdag 7 maart 2009)

  
Epiloog
Op donderdag 11 februari 2010 verscheen onderstaande column in het Eindhovens Dagblad. Daar schrijft Jos Kessels dagelijks wat hem zo al overkomt. Die column heet Dylan en gaat als volgt:


Terwijl ik met mijn dochtertje en een vriendinnetje, dat meeging om te spelen, naar huis liep, ging in de binnenzak van mijn jas de telefoon.
Een van hun moeders, dacht ik, maar het was mijn oudste broer. Ik moest er nog steeds aan wennen dat je met een mobiele telefoon overal bereikbaar was.
Hij had een dubbel-cd van Bob Dylan gekocht voor twaalf euro uit 2008: Tell Tale Signs.
Of ik die had? Nee, ik had als ouwe fan net als mijn broer een hele rij Dylan-cd’s, maar die niet. Allemaal niet eerder uitgebrachte nummers en er stond er één op, waar ik volgens hem helemaal kapot van zou zijn. Het ging over de Amerikaanse Burgeroorlog.
Mijn broer wist dat ik veel muziek over die oorlog had, onder anderen twee prachtige cd’s van de Ierse-Amerikaan David Kincaid.

We kwamen bij een drukke straat, dus maande ik de huppelende kinderen te wachten, bedankte mijn broer voor de tip en stopte de telefoon weg.
De volgende ochtend kocht ik op weg naar de krant de dubbel-cd van Dylan, ongedraaid.
Toen die avond mijn dochter droomde van vermoeide paarden in de zon, pakte ik de cd en een blik bier.
Vanaf het eerste nummer Mississippi schoof ik stukje bij beetje naar voren op de bank, omdat de liedjes me naar zich toezogen. Bij Red River Shore, waarin een man zijn passie bekent en de vrouw antwoordt met: Go home and lead a quiet life, was ik verkocht.
Maar het beste moest nog komen: ‘Cross the Green Mountain.
Dylan schreef het nummer voor de soundtrack van de film Gods and Generals over de burgeroorlog en het is briljant, ongelooflijk.
Gedragen door orgel en viool geeft Dylan, zingend en raspend als een meelevende dode, zijn eigen versie van Verschrikkingen van de oorlog van Goya.
Het is een van de allermooiste nummers die ik ooit gehoord heb, met dank aan Dylan en aan mijn broer.




Drie
opmerkingen over het belang van een krant en eigenzinnige schrijvers
EEN – Wederom bestrijdt iemand het fabeltje dat cd’s duur zouden zijn. Voor weinig geld kun je een basiscollectie opbouwen. Downloaden is het verzamelen van lucht; aan cd’s (en échte  boeken) houd je iets concreets over. Mooie muziek (of lectuur) en ‘iets’  bijzonders in de kast

TWEE – In het midden van de jaren negentig kon je niet om Nicholas Negroponte heen. Die een boek schreef over de digitale toekomst. In dat boek kwam hij met de opmerking dat als hij een goede film wilde zien hij zijn schoonzus belde. Die wist wat hij mooi vond. Leuk om te horen dat naasten er nog steeds toe doen. En minder een onbekende ergens op het anonieme web.

DRIE – Een tip om na te gaan: wie is David Kincaid. En hoe klinken zijn cd’s?

(woensdag 17 februari 2010)

Aanvulling maandag 24 oktober 2022
Op zondag 16 en maandag 17 oktober gaf Bob Dylan twee concerten in (de) Afas Amsterdam. Hij speelde die avond vooral werk van zijn laatste album (Rough and rowdy ways), een meesterwerk (volgens mij). Uiteraard speelde hij niet ‘Cross the Green Mountain; dat nummer speelde hij voor zover bekend nog nooit live.

Op woensdag 19 oktober schreef columnist Jos Kessels in Het Eindhovens Dagblad weer eens over Dylan. Hij blijft consistent, moet weinig hebben van het recente werk van Dylan. Behalve dat hij wederom (én terecht) verwijst naar de achtste aflevering van the Bootleg series: Tell Tale Signs, met daarop o.a. Red river shore én ‘Cross the Green Mountain.