Wim Brands, bekend van zijn zondags Boeken op NPO1, heeft op verzoek van uitgever Atlas Contact een bloemlezing samengesteld: De Nederlandse literatuur van de 21ste eeuw. Om dit boek en vooral de zestig geselecteerde Nederlandse schrijvers onder de aandacht te brengen doet hij overal in den lande boekhandels en bibliotheken aan. Op woensdag 8 april 2015 sprak hij in de Bibliotheek Oss. Veertig ‘pubers van een zekere leeftijd’ maakten deze bijzonder inspirerende avond mee; en de meesten van hen kochten na afloop een exemplaar van het boek bij boekhandel Derijks.
Een bloemlezing
Uitgever Atlas Contact vond het tijd voor een bloemlezing en benaderde daarvoor Wim Brands. Die had enige schroom, maar maakte deze avond en in de inleiding van zijn boek duidelijk dat hij daar al snel overheen stapte. Om te beginnen benadrukt hij dat er in het boek geen rangorde, of top zestig zit. Dat kan en wil Wim Brands niet. Hij weet als geen ander dat smaken door de tijd veranderen en wie nu ‘hoog scoort’ kan over tien jaar alweer bijna vergeten zijn. Het boek bevat voor alle duidelijkheid geen afgeronde korte verhalen. Er zitten er wel enkele tussen, maar de meeste fragmenten komen uit in de 21ste eeuw in het Nederlands geschreven en gepubliceerde literaire boeken. Hij neemt geen fragmenten uit thrillers of science fiction op. Alle fragmenten staan op zichzelf en kunnen gelezen en geapprecieerd worden, los van de rest van het verhaal of roman waaruit Wim Brands putte. En alhoewel zestig schrijvers veel lijkt zijn er toch tientallen schrijvers niet opgenomen. Waaronder bekende namen. Opmerkelijk is dat hij opvallend veel vrouwen heeft geselecteerd. Zijn enige verklaring daarvoor is dat het feminisme in Nederland echt wortel heeft geschoten. Ook gaf hij aan dat er opvallend veel fragmenten geschreven zijn door Nederlanders met een andere afkomst: Argentinië, Suriname, Estland. En enkele Vlamingen. En alhoewel veel schrijvers (inmiddels) in Amsterdam wonen is het in geen Randstedelijk ‘feestje’ geworden. Amsterdam trekt zoals meer grote steden als Parijs nu eenmaal veel schrijftalent aan. Het gros van ‘de Amsterdamse schrijvers’ komt ‘gewoon uit ‘de provincie’.
Een vijver vol kikkers
Deze beeldspraak gebruikt Wim Brands in zijn inleiding. Het boek bevat uiteenlopende schrijvers die alle kanten uitspringen. Alhoewel. Hij gaf in Oss aan geen fragmenten te hebben geselecteerd van auteurs die barok schrijven. Of bekende en goedverkopende auteurs, die in zijn ogen niet kunnen schrijven. Hij eindigt zijn inleiding met deze zin
Zestig schrijvers, zestig stemmen, zestig kikkers: duikt u vooral in de vijver.
Pubers van een zekere leeftijd
Wim Brands betrok deze avond het publiek in zijn verhaal. Zo werd gesproken over het belang van klassikaal lezen in de middelbare school, het belang van een enthousiasmerende docent en het feit dat de literatuurlijst de laatste jaren zo klein is geworden. Op zeker moment gaf hij aan dat volwassenen die fictie lezen een soort pubers zijn. Die zich openstellen (blijven stellen) voor uiteenlopende ‘geluiden’ in romans en verhalen. Pubers van een zekere leeftijd.
Examen voor de bibliotheek
Boeken als deze – waarin als het ware een balans wordt opgemaakt, zoals Wim Brands uiteindelijk tóch heeft gedaan – zijn voor een bibliothecaris die collectioneert als het ware een examen. Je kunt nagaan hoe goed je scoort. Hoeveel van de zestig boeken zijn in ‘jouw’ collectie opgenomen?
De conclusie moet (gelukkig) zijn: met vlag en wimpel geslaagd! Slechts drie boeken ontbreken in de collectie van de samenwerkende bibliotheken in Noord Oost Brabant. Een 9,5.
Enkele cijfers
Geboortejaar
Jaren veertig 1
Jaren vijftig 2
Jaren zestig 10
Jaren zeventig 26
Jaren tachtig 19
Jaren negentig 1
Onbekend 1
Publicatiejaar werk waaruit het fragment komt
2002 1
2005 1
2006 3
2007 3
2008 2
2009 3
2010 7
2011 5
2012 9
2013 14
2014 12
Diversen
42 schrijvers hebben al een lemma in de Wikipedia
Geboren in België: Thomas Blondeau, Saskia De Coster, Ann De Craemer, Griet Op de Beeck, Margot Vanderstraeten, Jan Vantoortelboom en Annelies Verbeke
Geboren in overige landen: Ernest van der Kwast (India), Carolina Trujillo (Argentinië), Sana Valiulina (Estland)
Niet aanwezig in collectie: 3 stuks, nl. Nestvlieders (van Merijn de Boer), Vurige tong (van Ann De Craemer) en Er gebeurde o.a. niets (van Joubert Pignon).
Overleden: Thomas Blondeau (1978-2013)
Een klassieker (nu al?): Boven is het stil (van Gerbrand Bakker) (denkt Wim Brands, anno 2015)
Van sommige boeken zijn na al andere edities uitgekomen, als grootletterboek, luisterboek of ‘dwarsligger’.
Er zit al een verfilming bij: Dorsvloer vol confetti (van Franca Treur)
En enkele boeken zijn al ‘doorgedrongen’ tot de zogenaamde leeskring-titels: Boven is het stil, Alles wat er was, Bonita avenue, Lange dagen, Mama Tandoori, Kom hier dat ik u kus, Dorsvloer vol confetti, Meester Mitrailette, Een bruidsjurk uit Warschau, Boy, Alleen maar nette mensen
En uiteraard zijn enkele schrijvers te gast geweest bij Wim Brands, op tv in ‘zijn’ Boeken: Jan Vantoortelboom, Sana Valuilina, Philip Huff, Ann De Craemer, Anton Dautzenberg, Roman Helinski, Chrétien Breukers, Jamal Ouriachi, Ilja Leonard Pfeijffer
Tip voor gebruikers van de (web)catalogus
Indien u in onze catalogus een van onderstaande titels opzoekt dan kunt u via het tabblad lijsten gemakkelijk alle 60 (minus 3) titels die in ‘onze’ catalogus zijn opgenomen een voor een raadplegen (en eventueel reserveren).
Lenen als ebook
Leden van alle Nederlandse bibliotheken kunnen via een portal gratis én legaal ebooks lenen. Het aanbod is beperkt. Op dit moment kunnen veertien van de zestig titels als ebook geleend worden: Boven is het stil, Vogels die vlees eten, Extra tijd, De hemel boven parijs, Mama Tandoori, Naar de overkant van de nacht, De Nederlandse maagd, Vertedering, Ik was Amerika, La Superba, Om het nu, Een dag om aan de balk te spijkeren, Slaap! en Alleen maar nette mensen.
Artikel op VPRO-website: Rangorde is een illusie (maart 2015)
Citaat 245 (donderdag 9 april 2015)
Homepage Citaten 2015
