Alkibiades, homepage

In mei 2023 verscheen Alkibiades, de nieuwste (historische) roman van Ilja Leonard Pfeijffer.

Al snel nadat ik de eerste recensies over dit boek las wist ik dat ik deze pil (want 943 pagina’s) wilde gaan lezen. De belangrijkste reden daarvoor was dat in alle recensies gerept werd over het feit dat Ilja Leonard Pfeijffer door middel van het levensverhaal van deze ruim vijfentwintig honderd jaar geleden overleden Griekse generaal, politicus, strateeg, manipulator, knappe verwijfde man én held, ons ‘iets’ wilde vertellen over de staat waarin onze democratie zich bevindt. Een belabberde toestand, net als in de tijd waarin Alkibiades leefde.

Dus begon ik eind mei met lezen, en wist bijna meteen dat die recensenten het bij het juiste eind hadden. Uiteindelijk heb ik een kwart jaar ín Alkibiades geleefd. Las alle twaalf hoofdstukken (beter: boeken) meerdere keren, zocht ‘oneindig’ veel informatie op én schreef er enkele stukken over. Veertien om precies te zijn. Tjokvol citaten. Aangevuld met gedachtes die mij al lezende en studerende opvielen.

Eén ding is zeker: Alkibiades was een bijzonder man, en dat is-ie!

Die ik waarschijnlijk de rest van mijn leven met me mee zal dragen, en om de haverklap zal ik politici en andere belangrijke mensen uit onze tijd kunnen koppelen aan personages die in de tijd van Alkibiades leefden, en er op hun manier (ook) een potje van maakten.

De kern was én is: verantwoordelijke mensen vergeten op zeker moment (meestal nadat ze té lang aan de macht zijn geweest) dat ze vooral, en in eerste instantie op moeten komen voor het algemeen belang, en niet voor hun vrindjes en/of zich bezighouden met de korte termijn.

Zoals het een bibliothecaris betaamd zal ik regelmatig naar andere boeken verwijzen.

Een boek dat ik in een van de bovenstaande artikelen níet meenam verscheen enkele weken geleden. In mijn ogen een perfecte illustratie van een gesprek tussen Alkibiades en Sokrates in boek negen, hoofdstuk 8 en 9.

Daarin houdt Sokrates hem voor dat politici en anderen die ergens een punt van willen maken altijd op zoek zijn om een hen onwelgevallig feit zodanig te framen dat het ‘maar een mening’ wordt. Én over een mening kun je het met elkaar oneens zijn.

Als je dit eenmaal doorhebt zie je het dagelijks aan je voorbijkomen, zeker in verkiezingsstrijd. Het boek dat dit als geen ander illustreert verscheen onlangs. Het werd geschreven door de socioloog Hein de Haas en heeft als titel: Hoe migratie echt werkt : het ware verhaal over migratie aan de hand van 22 mythen.

De kern van dit boek is dat we ons in onze (westerse) streken blindstaren op niet alleen de omvang van migratie (is door de decennia heen ongeveer altijd hetzelfde), dat het gros van de migranten op ‘onze vleespotten’ afkomt omdat er domweg veel werk is dat wij zelf niet meer willen doen, en dat het een volstrekte illusie is om te denken dat we die stromen kunnen verkleinen. Er is een manier, merkt hij snedig op aan het einde van het ontrafelen van de zevende mythe (‘We hebben geen arbeidsmigranten nodig’)

Zo bezien is de effectiefste manier om immigratie de kop in te drukken de economie te gronde te richten. (p 158)

Hein de Haas bestrijdt 22 mythes, een mooi woord om te verhullen dat er – vooral door politici – onzin wordt verkocht; om hun vermeende achterban te pleasen, en de geesten niet rijp hoeven te maken voor beleid dat die stromen netjes gaat managen.

Het andere grote thema dat in deze verkiezingstijd massaal wordt geframed als zijnde ‘een mening’ is natuurlijk het Nieuwe Klimaatregime (‘van’ Bruno Latour). Dé mens is wel degelijk verantwoordelijk voor het nieuwe klimaat en er zit niet veel anders op om beleid te gaan voeren dat onze verslaving aan het verstoken van fossiele brandstoffen snel en drastisch tot nul reduceert. Maar ja, dat vereist twee soorten volwassenen: aan de kant van de politiek én de burgers.

		Inleiding Zaterdag 10 juni 2023 – 991 woorden In het boek: Proomion – Melissa, bladzijde 13-16
1		Perikles Dinsdag 13 juni 2023 – 4.788 woorden In het boek: Liefde voor de satyr – Athene, bladzijde 19-68
2		Protagoras Vrijdag 23 juni 2023, 4.143 woorden In het boek: Het tijdperk van de palingvisser – Athene, bladzijde 71-133
3		Hipparete Woensdag 5 juli 2023 – 2.016 woorden In het boek: Hipparete – Athene en Argos, bladzijde 137-193
4		Groots denken? Dinsdag 11 juli 2023 – 3.171 woorden In het boek: De verovering van de wereld – Olympia, Athene, Sicilië, Italië, bladzijde 197-256
5		Sparta Vrijdag 14 juli 2023, 3.984 woorden In het boek: Zwarte soep – Sparta, bladzijde 259-341
6		Sardis Zaterdag 15 juli 2023 – 3.384 woorden In het boek: het paradijs genaamd Alkibiades – Sparta, Chios, Milete, Sardis, bladzijde 345-411
7		‘Zo gaan die dingen’ Vrijdag 4 augustus 2023 – 3.815 woorden In het boek: De sloop van de muur van verraad – Sardis en Samos, bladzijde 415-465
8		Vechten voor Athene Zaterdag 5 augustus 2023 – 2.558 woorden In het boek: Krakend hout – Samos, Hellespont, Sardis, Kyzikos, Byzantion, bladzijde 469-534
9		Onwelkome feiten Vrijdag 18 augustus 2023 – 3.980 woorden In het boek: De tiran van Athene – Samos, Gytheion, Athene, bladzijde 537-595
10		‘Mogen de goden Athene bijstaan’ Vrijdag 25 augustus 2023 – 3.532 woorden in het boek: Sneeuw en wijnvlekken – Andros, Notion, Thracië, bladzijde 599-661
11		A cunning plan Zaterdag 2 september 2023 – 3.488 woorden In het boek: De redding van Athene – Neon Teichos, Daskyleion, Melissa, bladzijde 665-708
12		De enige echte held van zijn tijd? Zondag 24 september 2023 – 3.656 woorden In het boek: Timandra – Melissa, Kelainai, Ephesos, Athene, bladzijde 711-772
		Tot slot – Een mythe geworden? Vrijdag 6 oktober 2023 – 5.049 woorden
		Een lezing in de Udense bibliotheek Donderdag 12 oktober 2023 – 2.078 woorden Dinsdag 10 oktober werd Ilja Leonard Pfeijffer geïnterviewd; enkele opmerkingen daarover.

Toevallig stond onderstaand Ikje vandaag in de NRC. Herkenbaar.

Enkele boeken

Hannah Arendt. Tussen verleden en toekomst (Octavo 2023)
Oliver Bullough. De butler van de wereld : hoe Groot-Brittannië handlanger werd van oligarchen, belastingontduikers en criminelen (Thomas Rap 2023)
Oliver Bullough. Moneyland : een zoektocht naar het verborgen geld van de superrijken en de multinationals (Thomas Rap 2019)
Tonke Dragt. De brief voor de koning (Leopold 1962)
Alexandre Dumas. De graaf van Montecristo (Veen 2010)
Paul Gilding. Helden uit noodzaak : hoe onze generatie dankzij de ecologische en economische crisis de wereld gaat redden (Maurits Groen 2012)
Paul Goossens. De ongelijkheidsmachine : een verborgen Europese geschiedenis (EPO 2023)
Robert Goscinny & Albert Uderzo. De intrigant (Hachette 1970)
Sander Heijne & Hendrik Noten. Fantoomgroei : waarom we steeds harder werken voor steeds minder (Atlas Contact 2020)
Lucy Hughes-Hallett. Helden (De Arbeiderspers 2006)
Theodor Kallifatides. Timandra (Galaxia Gutenberg 2022) Spaanse roman
Wouter Kusters. Schokeffecten : filosoferen in tijden van klimaatverandering (ISVW 2023)
Bruno Latour. Oog in oog met Gaia : acht lezingen over het Nieuwe Klimaatregime (Octavo 2017)
Bruno Latour. Waar kunnen we landen? : politieke oriëntatie in het Nieuwe Klimaatregime (Octavo 2018
Édouar Louis. Ze hebben mijn vader vermoord (De Bezige bij)
Raoul Martinez. Hoe vrij zijn wij? de machinaties van macht en de strijd voor onze toekomst (Atlas Contact 2017)
Mariana Mazzucato. Moonshot : grootse missies voor onze economie en samenleving (Nieuw Amsterdam 2021)
Mariana Mazzucato. De waarde van alles : onttrekken of toevoegen aan de wereldeconomie (Nieuw Amsterdam 2018)
Ilja Leonard Pfeijffer. Alkibiades : roman (De Arbeiderspers 2023)
Ingrid Robeyns. Limitarisme : pleidooi tegen extreme rijkdom (De Arbeiderspers 2023)
Angela Saini. De Patriarchen : de oorsprong van ongelijkheid (Ten Have 2023)
Sander Schimmelpenninck. Sander en de kloof : vijf voorstellen voor een eerlijker Nederland (De Correspondent 2023)
David Stuttard. Nemesis : Alcibiades en de val van Athene (Omniboek 2019)
Ece Temelkuran. Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur (Ambo Anthos 2019)
Thuycidides. De Peloponnesiche oorlog (Athenaeum-Polak & Van Gennep 1986)
Peter Turchin. Eindtijd : de nieuwe klassenstrijd en het pad van politieke instabiliteit (Spectrum 2023)
Xenophon. Griekse oorlogen (Athenaeum-Polak & Van Gennep 1990)