Al Gore roept bij velen gemengde gevoelens op.
Nadat hij in november 2000 na een hoop gedoe rondom het tellen van de stemmen in Florida nét geen president werd trok hij zich ogenschijnlijk terug uit de politieke en publieke arena. In zijn boek Een ongemakkelijke waarheid blijkt dat hij kort daarna een oude “hobby” oppakte, nl. het grote publiek attent maken op de gevaren die de mensheid bedreigen. Bedreigingen die in zijn ogen kunnen leiden tot grote rampen. Al Gore is omstreden omdat sommige wetenschappers niet geloven in zijn apocalyptische beelden die hij in zijn boek (en film) schetst van het veranderende klimaat. Anderen vertrouwen hem niet omdat hij een politicus is die wellicht met zijn kruistocht voor het milieu een andere agenda zou dienen. Maar los van dit alles staat als een paal boven water dat Al Gore het onderwerp klimaatverandering en de het streven naar een duurzamere wereld in de 21e eeuw wederom op de agenda heeft gezet. Wereldwijd. Feitelijk zijn er drie zaken die in het kader van het thema De latten verleggen naar voren moeten worden gehaald.
1. Een ongemakkelijke waarheid
Dit boek verscheen in 2006 onder de titel An unconvenient truth. In hetzelfde jaar werd ook de gelijknamige documentaire gemaakt. In beiden is Al Gore prominent aanwezig. Hij laat zien hoe hij geworden is tot de man die zich in wil zetten om de mensheid te attenderen op de ongemakkelijke waarheid dat door menselijk ingrijpen het klimaat aan het veranderen is. Alhoewel er (nog steeds) wetenschappers zijn die vraagtekens zetten bij de vraag of de mens verantwoordelijk is voor het veranderende klimaat – die zich zelfs afvragen óf het klimaat aan het veranderen is – kreeg hij uit redelijk onverdachte hoek een blijk van waardering voor zijn werk op dit terrein. Samen met het IPCC (intergovernamental Panel on Climate Change) van de Verenigde Naties kreeg hij eind 2007 de Nobelprijs voor de vrede. De jury van de Nobelprijs zag in dat in de toekomst oorlogen zouden kunnen ontstaan over en rondom belangrijke schaarser wordende grondstoffen en vormen van energie.
2. De aanval op de rede
In 2007 publiceerde Al Gore een boek dat ogenschijnlijk niets te maken heeft met De latten verleggen en het nastreven van een samenleving die duurzamer is. Maar onderhuids zit het thema er wel zeker in. Kern van zijn The assault on reason (De aanval op de redelijkeid) is dat de Amerikaanse politiek de laatste jaren afglijdt. Hij concludeert dat een samenleving waarin burgers niet goed worden geïnformeerd af kan glijden naar een bedenkelijk niveau. Zo’n samenleving zal volgens Gore ook niet in staat zijn op een adequate manier te reageren op grote bedreigingen. Hij voorziet dat niet goed geïnformeerde mensen vallen voor grote leiders met simpele, maar verkeerde boodschappen. Hij bepleit dat Amerikanen zich als burgers gaan gedragen. Dat mediabedrijven hun verantwoordelijkheid nemen om hun publiek goed te informeren. Hij heeft het over het dilemma dat consumenten zich als burgers gedragen. Burgers die begrijpen dat het geen zin heeft voor grote bedreigingen (zoals het klimaatprobleem) weg te lopen. Geen escapisme. Geen na ons de zondvloed-denken.
Ons klimaatbeleid en onze buitensporige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, vooral ingevoerde olie, illustreren wat een groot land kan overkomen wanneer de rede wordt verdrongen door de invloed van geld en macht.
3. In tien jaar een energiezuinige samenleving
Dit jaar haalde Al Gore wederom de pers toen hij een hartstochtelijk pleidooi hield om in tien jaar tijd een samenleving te krijgen die energiezuinig, ja zelfs energieneutraal zou worden. Een grote uitdaging, maar zijn stelling is dat het geen zin heeft iets groots uit te smeren over dertig tot veertig jaar. Dan is het gevoel van urgentie bij het grote pubiek afwezig. Een tijdspanne van tien jaar is voor de meesten te overzien. Uiteraard refereert hij met deze uitspraak aan die van president John F. Kennedy die in het begin van de jaren zestig opriep om als Amerikaanse samenleving (en vooral wetenschap) alles op alles te zetten om binnen tien jaar een man naar de Maan te brengen (en hem ook nog terug te halen). Dat lukte in 1969. Waar een wil is, is een weg.
Om dit ambitieuze doel te stimuleren heeft hij samen met vliegtuig-tycoon Richard Branson de zogenaamde Virgin Earth challenge in het leven geroepen. Een prijs van 25 miljoen dollar voor diegene die een ontwerp kan laten zien dat de aarde tegen het broeikaseffect helpt en aan de stabiliteit van het klimaat van de aarde kan bijdragen. En verder was hij grote man achter Live Earth op 7-707 in het Wembley-stadion in Londen en in zeven andere wereldsteden.
(vrijdag 19 september 2008)
