Hoogleraar bedrijfskunde Rien T. Segers verzorgt op zondag 21 november in de Groene Engel de tweede lezing in de reeks Tijd voor een nieuwe lente.
Lezing van Rien T. Segers over ‘Leiderschap in een nieuwe wereld’
Zondag 21 november is hoogleraar bedrijfskunde Rien T. Segers te gast in de Blikopener Speciaal reeks. Onder het overkoepelend thema – Tijd voor een nieuwe lente – spreekt hij over leiderschap in deze tijd.
De lezing vindt plaats in de Groene Engel, ‘s middags van twee tot vier uur. Aansluitend is er in het café gelegenheid tot napraten. Kaarten kosten 7 euro voor leden van de bibliotheek en 9 euro voor niet-leden. Ze zijn verkrijgbaar in alle vestigingen van BasisBibliotheek Maasland en bij de Groene Engel in Oss.
Een belangrijk pamflet
De laatste jaren verschijnen regelmatig pamfletten. Dat zijn korte boekjes waarin – vaak bekende – schrijvers zich over een onderwerp dat maatschappelijk in de belangstelling staat uiten. Denk aan namen als Geert Mak, Thomas Rosenboom, Désanne van Brederode en de recente winnaar van de Librisprijs David van Reybrouck.
Hoogleraar organisatiekunde Rien T. Segers, van de Groningse Universiteit, kenner van de economie in het Verre Oosten, heeft in 2009 ook zo’n pamflet geschreven. Zijn boek (Nederland na de crisis : leiderschap in een nieuwe wereld) is helaas door velen over het hoofd gezien. Hij ontvouwt in 100 pagina’s een scenario hoe Nederland de komende decennia economisch haar beleid zou moeten aanpassen om te kunnen overleven in een globaliserende wereld. In zijn pamflet geen wollig taalgebruik, halfslachtige voorstellen en andere voorbeelden waarom het in Nederland zo moeilijk is beleid van de grond te krijgen. Tijdens de informatie van het Kabinet Rutte is dit boekje niet geraadpleegd. De leiders van dit land hebben zijn goedbedoelde en enthousiaste adviezen niet gehoord of ter harte genomen. Waardoor iedereen die niet politiek is gebonden en deskundig op dit terrein een slecht gevoel heeft over de maatregelen die onze economie er bovenop zouden moeten helpen.
Rien T. Segers houdt een warm pleidooi om in Nederland het (verfoeide) Rijnlandse model her in te voeren met daaraan toegevoegd de succesfactoren die Japan en China zo groot hebben gemaakt. Tijdens zijn lezing zal Rien T. Segers ongetwijfeld ook ingaan op de casus Organon. Een voorbeeld van een goed florerend bedrijf dat (wellicht) door de manier waarop onze huidige economie in elkaar steekt naar de knoppen gaat. Segers is bang dat er veel meer Organon-nen zullen volgen tenzij het beleid wordt aangepast. Daarvoor is echter leiderschap nodig. In een nieuwe wereld. In een nieuwe lente.
Rien T. Segers studeerde in Europa en werkte in de Verenigde Staten, in China en Japan. Hij is hoogleraar bedrijfscultuur en directeur van het Center for Japanese Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij publiceerde o.a. Japan en de onontkoombare Aziatisering van de wereld (2009) en het pamflet-achtig boek In Nederland na de crisis: leiderschap in een nieuwe wereld (2009).
Segers betoogt, dat niemand weet welke omvang de crisis nog gaat aannemen. En niemand weet ook wanneer hij eindigt. Maar een ding is zeker: op zeker moment is de crisis voorbij, en het land dat zich daarop nu al goed voorbereidt, zal straks een enorme voorsprong hebben. De maatregelen die tot nu toe in Nederland werden genomen, hadden zijns inziens een ad hoc karakter. Ze ontberen een fundamentele toekomststrategie en het is hoog tijd die te ontwikkelen, willen we voorkomen dat ons land uit de crisis te voorschijn komt als een B-land. Daadkrachtig en adequaat handelen is nu een vereiste.
Voortzetting van het leiderschap van de Verenigde Staten in de wereld is volgens Segers niet langer vanzelfsprekend. Het zwaartepunt van de wereld verplaatst zich naar Azië. Het belangrijkste gevolg hiervan is de noodzaak het Anglo-Amerikaanse denken in Nederland te vervangen door een gemoderniseerde versie van het oude, vertrouwde Rijnlandse model, aangevuld met de sterke kanten van de Aziatische economie. In zijn boek Nederland na de crisis en in de Blikopener Speciaal lezing wordt op toegankelijke en overtuigende wijze uitgelegd hoe deze mixture er precies uitziet.
Klik hier voor een uitgebreid artikel
Klik hier voor het interview dat René van der Lee met Rien Segers dat op vrijdag 19 november in het Brabants Dagblad verscheen onder de titel We moeten de blik naar het Oosten wenden
We moeten de blik naar het Oosten wenden
Als Nederland niet in de ‘tweede divisie’ wil belanden, moet het als de wiedeweerga de steven naar Azië wenden, zegt hoogleraar bedrijfscultuur Rien Segers.
Ja, zegt Rien Segers, een overname door een Japans bedrijf zou het beste zijn wat de werknemers van Organon in Oss kan overkomen. Bevrijd worden uit de klauwen van het Amerikaanse Merck en in handen vallen van één van de vele ijzersterke farmaceutische bedrijven in Japan: het klinkt Segers als muziek in de oren. De Groningse hoogleraar bedrijfscultuur en directeur van het Center for Japanese Studies heeft zich de laatste jaren ontpopt als een enthousiast ambassadeur van de Oost-Aziatische bedrijfsfilosofie. „Océ is recent overgenomen door Canon. Dat pakt prima uit, want Canon neemt zo’n bedrijf niet over om er zelf beter van te worden, maar om zijn marktpositie te verbeteren. Dat betekent dat ze het bedrijf niet binnen twee jaar gaan uitbenen, zoals Amerikanen zouden doen. In het Amerikaanse bedrijfsmodel geldt: één miljard winst is niet genoeg, het moet volgend jaar twee miljard zijn. Hoe doe je dat? Door tienduizend mensen te ontslaan. Sinds Merck bekend maakte Organon te willen halveren, noem ik het ook wel het Osse model”.
De hoogleraar komt zondag op uitnodiging van de bibliotheek naar De Groene Engel in Oss om zijn gehoor te wijzen op de onstuitbare opmars van Oost-Aziatische landen als China, Japan, Zuid-Korea en Singapore. In zijn vorig jaar verschenen boek ‘Nederland na de crisis’ raadt hij Nederlandse politici en ondernemers aan om de blik naar het Verre Oosten te wenden. „Veel Nederlandse bedrijven zitten daar natuurlijk al, maar die relatie is nogal eenzijdig. Het werk is uitbesteed en hier verdwijnen de banen. Met als gevolg dat onze onderkaste van migranten en ongeschoolde autochtonen het nakijken heeft, die zijn aangewezen op een uitkering. Voor de staat wordt dat onbetaalbaar.”
Meer en meer Japanse en Chinese bedrijven slaan zelf het overnamepad in en voor Nederland is het zaak daar goed op te reageren. „We moeten de grenzen niet dichtgooien, maar samenwerking zoeken. In China zijn duizend bedrijven aangewezen die binnen vijf jaar een grote speler op de wereldmarkt moeten zijn. Ik rijd nu al in een Chinese auto, want Volvo is bijvoorbeeld overgenomen door Geely. De alleenheerschappij van de VS houdt op te bestaan. Nederland zit nu nog in de eredivisie, maar als we niet snel de steven naar het oosten wenden, wordt dat tweede divisie. En dat betekent meer werken voor minder geld, minder vakantie, nog langer doorwerken.”
Nederland heeft weinig geleerd van de economische crisis, vindt Segers. „Het land zit op slot. Ook het kabinet-Rutte heeft geen enkele visie hoe we uit het dal moeten komen. De enige oplossing is 18 miljard bezuinigen, dat is weinig creatief. Denk je dat ze bij de VOC ooit over bezuinigen hebben gesproken? De wereld veroveren, dat was het parool! Van de huidige politieke situatie valt niets meer te verwachten, de vernieuwing moet van onderaf komen. Daar ben ik best optimistisch over, de studenten hier en andere groepen in de samenleving tonen heel veel elan.” Schrijnend, zo vindt Segers het dat oud-minister Zalm dik 7 ton verdient als directeur van ABN Amro en dat Zalms opvolger Bos nu 3,5 ton opstrijkt als vierdaagse consultant. „Waar zijn we hier mee bezig denk ik dan.
We blijven ons vastklampen aan het Anglo-Amerikaanse model. Ik ben bij de hoogste baas van Toyota geweest, die verdient maximaal 2,5 tot 3 ton. Het meubilair op zijn kantoor is uiterst sober. Ik investeer liever in mijn mensen, zegt zo’n man. Dat is geen retoriek, zo gaat dat echt in Japan. De decadentie van het nieuwe Rabobank-kantoor of die ING-schoen, dat zul je daar niet zien.” Kanttekening is wel dat het in China anders gaat: daar gaat het wel om protserige wolkenkrabbers, om hoofdkantoren die moeten imponeren. „De contrasten in China zijn enorm groot, de ontwikkelingen zijn daar veel sneller gegaan dan in Japan. Het is ook een groot vraagteken wat dat betekent voor de toekomst. Je kunt de sociale onrust niet de kop in blijven drukken door eenzijdig politie-optreden.”
De lezing van Rien Segers is zondag vanaf 14 uur in De Groene Engel in Oss
Aanvulling – chantagemethodes
Toevallig – maar wat is toeval – verscheen op zaterdag 20 november 2010 (ook de dag van De schreeuw) een samenvatting van de jaarlijkse Thomas More Lezing. Dit jaar uitgesproken door socioloog Abram de Swaan, een prototype van een intellectueel. Hij merkt over het huidige ‘business’-model het volgende op:
Dit is niet incidenteel, maar structureel. De grote, internationale ondernemingen ontlenen hun macht voor een aanzienlijk deel aan het chanteren van de regering in het ene land door te dreigen met vertrek naar een ander land. Door de versnelde mondialisering opereren zulke bedrijven in tal van landen en kunnen hun dreigement dus heel geloofwaardig maken tegenover regeringen die naar hun aard nu eenmaal enkel binnen de landsgrenzen kunnen functioneren.
Het vrije-marktfundamentalisme werkt in feite niet als ideeënleer maar als afpersingspraktijk, door nationale regeringen tegen elkaar uit te spelen en steeds het land op te zoeken dat hun de minste regelingen oplegt en de meeste ruimte gunt om naar believen te opereren, dat geen belastingen int, maar investeringspremies uitkeert, dat gene milieuregels instelt maar ontheffingen afgeeft, dat geen grenzen aan de bonussen stelt, maar ze uitzondert van de inkomensheffing.
Zo heeft zich in de vrije wereld van het Westen onder de dekking van de vrije markt een financieel regime gevestigd dat in veel opzichten doet denken aan de militaire regimes die in zoveel landen de overhand hebben.
(donderdag 21 oktober 2010/zondag 21 november 2010)
