De gemiddelde burger zal bij deze uitspraak opveren. Griekenland, dat loopt tóch op allerlei gebieden ver op ons achter! ‘Wij’ houden ze toch financieel overeind? Ze zijn daar te lui om hun eigen problemen op te lossen. En wij, belastingbetalers in noordelijke landen zijn de klos.
Iedereen die zich in bovenstaande boutades herkent, en die mening wil blijven koesteren moet vooral niet kijken naar een tv-uitzending waarin een heel ander beeld van Griekenland wordt geschetst.
Het antwoord komt uit Griekenland
Deze zin wordt uitgesproken door een Tsjechisch econoom. In Het antwoord op de crisis komt uit Griekenland (Tegenlicht, maandag 2 september 2013). Een bijzonder man. Die als een van de weinigen in zijn (almaar groter wordende) beroepsgroep grote vraagtekens zet bij de statuur die economen in onze westerse samenleving hebben gekregen. Als een soort orakels die doorlopend bezig zijn om op basis van ‘rationele’ argumenten regeringen op te roepen nog meer (“structurele”) maatregelen te treffen om de economie weer aan de gang te krijgen. Iin de praktijk betekent het nog meer bezuinigen, de welvaartsstaat ontmantelen, wetgeving die werknemers beschermt afbreken enzovoorts. Allemaal bedoeld om de groeimotor weer op gang te brengen en ‘de’ economie weer te laten opbloeien.
https://www.youtube.com/watch?v=2N2yMYHElmk
Deze Tomás Sedlácek (1977) zet grote vraagtekens bij deze globale trend. Bepleit dat economen zich bescheidener zouden moeten opstellen. Hun met veel bravoure gepresenteerde analyses, voorstellen, aanbevelingen zijn feitelijk niet veel meer dan meningen. Hoe iets zou kunnen, of moeten. Maar zij kunnen zich volgens deze Sedlácek niet langer verschuilen achter het geloof dat hun werk rationeel, onbevooroordeeld, wetenschappelijk is. Want, dat is het niet. Economen doen morele uitspraken over de werkelijkheid. Ze vertellen een verhaal. Sedlácek noemt ze ook sprookjes. En zoals dat gaat met fictie, verhalen: er kunnen ook andere verhalen verteld worden. Hij bepleit met verve, humor, prachtige voorbeelden en passie dat economen en de economie wél degelijk iets te vertellen hebben, maar niet als enigen. Ook maakt hij met simpele voorbeelden duidelijk dat het streven van velen om economisch te blijven groeien niet kan. Waarmee veel ‘oplossingen’ van economen die dat wel bepleiten in een ander daglicht komen te staan.
Het volledige citaat
De fout die wij Europeanen maken is dat we zeggen …
zoals je wel in de krant leest: Griekenland loopt achter.
Maar de situatie is juist zoals die altijd al is geweest, sinds de Oudheid:
Griekenland ligt voor op ons, op de rest van Europa.
Het is gewoon 20 jaar eerder failliet gegaan dan de rest.
Maar als wij alles blijven regelen zoals we het nu doen …
wacht ons onvermijdelijk hetzelfde lot als Griekenland.
(dit fragment zit rond minuut 33-34)
Klik hier voor een ander artikel over deze man en zijn visie op dé economie (Als ik van jou 10.000 euro leen, zal alleen een gek zeggen dat ik 10.000 euro rijker ben).
Oefenen voor een andere tijd
In deze uitzending komt niet alleen deze econoom aan het woord, maar vooral ook gewone Griekse burgers die – tja – aan het oefenen zijn. Oefenen voor een andere tijd. Oefenen om midden in een zware crisis op een andere manier aan voedsel te komen, hun werk te behouden enzovoorts. De mensen die aan het woord worden gelaten hebben geen vertouwen meer in de instituties, en hebben daarom op zeker moment besloten om ‘het’ zelf te gaan doen. In hun eigen omgeving. Ook hebben ze goed door waar de schoen wringt. De ijzeren logica van het heersende (economische) model leidt tot afbraak op grote schaal van werk en de verzorgingssstaat. Dus probeert men zelf wat. In eigen kring, dorp , stad of regio.
Een vrijwilliger: Elias Tsolakidis
Deze man komt circa drie miinuten aan het woord (minuut 6-9) en verwoordt kort en krachtig wat er aan ons economisch model schort. Ook is hij overduidelijk trots op zijn omgeving en wil alles doen om die overeind te houden. Hieronder de volledige tekst (ondertitels)Olympus, dat is de merknaam van de regio.
Waar je ook kijkt, overal zie je de Olympus.
Olympus is hier de merknaam.Natuurlijk zijn we bang, want andere bergen zijn verkocht.Verkocht om er wintersport-oorden van te maken …… of vakantieparkenEr zijn anderen, investeerders …… die andere plannen hebben, maar wij willen de Olympus beschermen.Het kapitaal van deze regio is de Griekse mythologie.Daar komen de mensen voor. Niet om de Olympus te zien, dat is gewoon een berg.Er zijn honderden bergen op de wereld die misschien wel mooier zijn.De mythologie, Zeus, dat is één. Onze geschiedenis is iets bijzonders.Dat moeten we laten zien …… maar dat gaat niet samen met hotels of wintersport-oorden.We moeten de Olympus geschiedenis niet vermoorden. Ik wil niet terug naar de tijd van die nepwereld.De maatschappij moet echt op haar eigen benen staan.Als je geen schoenen hebt dan maar op blote voeten.Maar de maatschappij moet haar eigen weg vinden.Ik wil niet terug naar de tijd dat we op vakantie gingen …… van geleend geld.Dat je geen bank voorbij kon zonder dat je een lening aangesmeerd werd …… om huizen, paleizen en auto’s te kopen.Nee, dat wil ik niet.Ik wil terug naar de tijd dat we onze billen afveegden met een krant.Dat kan me niet schelen. Teruggaan, en een nieuwe start maken. Een echt begin.Dat is het doel van onze groep.De mensen hier hebben dat begrepen.Dat we een nieuwe maatschappij moeten opbouwen …… zonder valse dilemma’s …… zonder dromen waarvoor een ander betaalt.
Tegenlicht en de tijdgeest
Sinds 2002 probeert de redactie de kijker te informeren over onze complexe samenleving. En vaak snijdt ze onderwerpen aan die ‘eraan zitten te komen’. Vooraan in de bekende golf innovators, early adaptors, early majority, late majority and laggards. De redactie van Tegenlicht vindt – voor alle duidelijkheid – niets uit, maar ze signaleert wel érg vroeg dat de samenleving zich in een andere, nieuwe richting aan het bewegen is. Verantwoordelijk daarvoor zijn uiteraard de innovators en early adaptors.
Dit seizoen hebben ze goed in de gaten dat overal op de wereld mensen op zoek zijn naar een ander economisch model. Teleurgesteld in het oude, maar het andere of nieuwe is er nog niet. Dus worden alternatieven bedacht. Waarvan Tegenlicht er enkele naar voren haalt. Zoals op 2 september in Griekenland. En een week later in een aflevering over drinkwater en de manier waarop een multinational daarmee omgaat. Een groot bedrijf dat nog niet begrijpt dat haar kijk op de wereld niet meer door iedereen wordt gedeeld. Integendeel. De tijd dat een bedrijf alleen maar bezig kon zijn met het maximaliseren van haar winst, ten koste van de omgeving, haar medewerkers, het milieu en de toekomst is voorbij. In De slag om ons drinkwater is deze clash of visies op de werkelijkheid goed zichtbaar. En het is, zo slim is Tegenlicht ook wel weer, een verdere illustratie van de visie van Tomás Sedlácek van een week eerder. Zijn kijk op de werkelijkheid zal – voorspelling – in de rest van het Tegenlicht-serizoen regelmatig voorbij komen.
Veel te lezen
De visie van Tomás Sedlácek staat niet op zichzelf. Er zijn de laatste tijd meer boeken verschenen waarin het over ons economisch model gaat. En vooral over de houdbaarheid daarvan.Deze boeken staan ook op het menu voor de Lezers van Stavast. Boeken van o.a. Achterhuis, Heertje, Klamer, Layard, Metze, Nussbuam, Sandel of de Skidelsky’s.
Van Tomás Sedlácek verscheen al in 2012 De economie van goed en kwaad : de zoektocht naar een economische zingeving van Gilgamesj tot Wall Street. Een manier om beide werelden (de zogenaamd ‘harde’ van de economie en de ‘zachte’ van de cultuur) met elkaar te verbinden. En vanuit die symbiose op zoek te gaan naar een ander (economisch) model.
Citaat 066 (zondag 15 september 2013)
Homepage Citaten 2013
Één reactie op “Griekenland ligt voor op ons, op de rest van Europa.”
[…] Griekenland ligt voor op ons, op de rest van Europa. […]