Deze paradoxale uitspraak is afkomstig van Marten Toonder, de schrijver en tekenaar van de Ollie B. Bommel-strips. Deze zin haalt de bekende hoogleraar Douwe Draaisma aan om uit te leggen waar zijn nieuwste boek (dat eind 2015 wordt verwacht) ongeveer over zal gaan. Draaisma haalt deze zin aan in de zogenaamde Zomeravondgesprekken, die de NRC sinds enige jaren in de zomervakantie organiseert. Breng twee min of meer bekende Nederlanders twee dagen samen en laat ze met elkaar in gesprek gaan. Ze kennen elkaar niet en hun gesprek wordt over drie tot vier pagina’s uitgesmeerd. Het zomeravondgesprek van zaterdag 26 juli 2014 wordt als volgt geïntroduceerd:
Beiden verdiepen zich in het geheugen: actrice en schrijver Tosca Niterink in het boek over haar demente moeder; hoogleraar psychologie Douwe Draaisma in bijna al zijn werk. Een gesprek over dingen die verloren gaan en wat er overblijft. Douwe Draaisma: “Eigenlijk is je verleden net zo vloeibaar als je toekomst.”
De paradoxale uitspraak
De volgende ochtend ontbijten we buiten. Niterink neemt fruit, Draaisma eet het broodje kaas dat hij bij het buffet heeft gesmeerd lopend op. Hij wil nog graag vertellen hoe hij op het idee voor zijn nieuwe boek kwam. “Toen Marten Toonder 75 was, oefenden mensen druk op hem uit om een autobiografie te schrijven. Waar te beginnen, dacht hij, wat opnemen, wat niet? En dan schrijft hij, in een brief aan Dick Matena, de zin: ‘Wat in je jeugd gebeurd is, is dikwijls het gevolg van een voorval op latere leeftijd.’ Dat vangt zó precies hoe ik denk over de invloed op herinneringen van dingen die later gebeuren! Dus daar hoop ik het boek bij te schrijven. Iedereen die ouder wordt, zal merken dat herinneringen er nu anders bij liggen dan toen je twintig was.”
Een tweede citaat
Draaisma en Niterink spreken over hun ouders en de zorg die dat met zich meebrengt en komen te spreken over de politiek:
“En over tien jaar is het aantal alzheimerpatiënten verdubbeld”, vult Niterink aan. “En ze zijn enorm aan het bezuinigen in de zorg. Ik volg het niet meer omdat ik er te boos over word. En wel allemaal geld uitgeven aan wapens, dat vind ik flauwekul.”
Draaisma: “Ik vind ook dat er wat dat betreft slecht voor ons gezorgd wordt. Ook door de Partij van de Arbeid. Ik ben een habituele Partij van de Arbeid-stemmer, maar daar houd ik mee op.”
Niterink: “Ja, toch.”
Draaisma: “Een tijdje geleden hoorde ik staatssecretaris Van Rijn, van Volksgezondheid, en ik dacht: typisch zo’n VVD’er. En toen hoorde ik tot mijn schrik dat hij Partij van de Arbeid-staatssecretaris is. Onder het mom van participeren en zelfredzaamheid steken ze bezuinigingsverhalen af – die huichelachtigheid, dat apprecieer ik niet. En trouwens, dat idee dat demente ouders vroeger door kinderen in huis werden genomen … dat heeft in de westerse wereld eigenlijk nooit zo bestaan. Dat is een mythe.”
Meer lezen?
Tosca Niterink. De vergeetclub (2014)
Douwe Draaisma. De metaforenmachine : een geschiedenis van het geheugen (1993/2013)
Douwe Draaisma. De heimweefabriek : geheugen, tijd & ouderdom (2008)
Douwe Draaisma. Vergeetboek (2010)
Douwe Draaisma. Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt : de geheimen van het geheugen (2001)
Marten Toonder. Autobiografie : 1992-1998 (2010)
Elkhonon Goldberg. De wijsheidparadox : hoe het verstand groeit terwijl de hersenen ouder worden (2005/2007)
Citaat 153 (zaterdag 26 juli 2014)
Homepage Citaten 2014
