Op zondag 19 februari 2017 verzorgde Jan Pouwels in de Bibliotheek Oss een lezing over Henri David Thoreau.
Jan Pouwels had zich in het najaar van 2016 als KennisMaker bij collega Peter aangemeld. Of het mogelijk was een middag of avond te verzorgen over deze in 1817 geboren Amerikaanse schrijver, filosoof en natuurvorser. Natuurlijk!
KennisMaker
Als bibliotheek geven we sinds een jaar of vijf ruim baan aan zogenaamde KennisMakers. Dat zijn mensen die over een bepaalde kennis beschikken en die bereid zijn die kennis te delen met andere KennisMakers, mensen die van een bepaald onderwerp meer te weten willen komen. Voor alle duidelijkheid: de bibliotheek behoudt zich het recht voor om sommige KennisMakers géén platform te bieden.
Walden
Toen Peter met dit onderwerp (Thoreau) kwam aanzetten was ik meteen enthousiast. De zaken waar hij over nadacht en de dingen waarvoor hij stond en ‘streed’ zijn in mijn ogen hoogst actueel. Gebleven, zou je ook kunnen zeggen. Zijn beroemdste boek (Walden) heeft talloos velen in binnen- en buitenland geïnspireerd. Vooral mensen die nadenken over de rol van de mens in de schepping en hoe wij als mens ons tot ‘de natuur’ zouden moeten verhouden. Veel natuurbeschermers zijn door hem beïnvloed.
Op zondag 19 februari waren ruim veertig bezoekers aanwezig. Bij een boeiend college. Jan Pouwels doceert aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen (‘de HAN’) filosofie. En hij is lid van de zogenaamde Thoreau Society. Een internationale club die leven en werk van Thoreau bestudeert en levend probeert te houden. Dit jaar wordt op verschillende plekken op deze aardbol stilgestaan bij zijn tweehonderdste geboortedag. En lid Jan Pouwels vond het nodig om in zijn regio iets over deze bijzondere man te komen vertellen.
Aforismen
Tijdens zijn lezing liet Jan Pouwels veel citaten zien; las ze voor. Besprak ze; plaatste ze in de context van zijn én onze tijd. Hij had er – zoals dat vaak gaat, zo herkenbaar! – té veel meegenomen. Maar gedurende de middag werd steeds duidelijker dat Henri David Thoreau een vaardige pen heeft. Hij kan kort en bondig onder woorden brengen hoe je in het leven zou kunnen staan. Verrassend actuele zinnen. Die je zó kunt betrekken op hedendaagse debatten of wat daarvoor door moet gaan. Die zinnen – en hun inhoud – verklaren waarschijnlijk ook waarom hij zo veel jaren na zijn dood nog steeds wordt herdrukt en gelezen.
Na afloop heb ik Jan Pouwels gevraagd zijn boeiende lezing samente vatten in een artikel.
Ik wacht nog op antwoord maar hoop dat hij spoedig een stuk zal aanleveren, dat we vervolgens op deze website kunnen plaatsen.
Ondertussen een 50-tal citaten
Als je gaat googlen op het woord citaten en Thoreau krijg je veel treffers. Hieronder een vijftigtal quotes. In het Nederlands (met soms de originele Engelse tekst erachter). Ik heb ze voor het gemak een beetje geordend.
Vertaling K. Sanders: “Ik ging naar de bossen omdat ik weloverdacht wou leven; om mij tegenover de essentiële feiten van het leven te plaatsen; om te zien of ik niet kon leren wat het te leren had; en om niet op mijn stervensuur te ontdekken dat ik niet geleefd had”.
Vertaling Anton Haakman: “Ik ging de bossen in omdat ik bewust wilde leven, om me alleen met het wezenlijke bezig te houden en te onderzoeken of ik niet kon leren wat het leven me moest leren, zodat ik niet op mijn sterfbed zou moeten ontdekken dat ik niet geleefd had”
Vijftien super actuele zinnen
Leef voor je overtuigingen en je kunt de hele wereld aan. (Live your beliefs and you can turn the world around.)
De kankeraar zal zelfs in het paradijs nog wel iets te emmeren vinden.
Ons leven wordt verspild aan bijzaken. (Our life is frittered away by details.)
Zeg wat jij wilt zeggen, in plaats van wat anderen willen horen.
Als iemand vol vertrouwen in de richting van zijn dromen gaat, en het leven durft te leven dat hij zich heeft voorstelt, zal hij een succes hebben dat hij nooit had verwacht. (If one advances confidently in the direction of his dreams, and endeavors to live the life which he has imagined, he will meet with a success unexpected in common hours.)
De waarheid gaat nooit de leugen berispen; haar oprechtheid is alleen reeds de strengste berisping.
Goedheid is de enige investering die nooit faalt. (Goodness is the only investment that never fails.)
De mens van recht en wet – de formele, de conservatieve mens – is een kleurloos individu. (The man for who the law exists – the man of forms, the conservative – is a tame man.)
Dingen veranderen niet; wij veranderen. (Things do not change; we change.)
Dromen zijn de toetsstenen van ons karakter. (Dreams are the touchstones of our character.)
Elke generatie lacht om de oude modes doch volgt angstvallig de nieuwe.
Het is nooit te laat om je vooroordelen op te geven. (It is never too late to give up your prejudices.)
Het universum is breder dan onze kijk erop. (The universe is wider than our views of it.)
Hoed u voor alle ondernemingen waar nieuwe kleren voor worden vereist. (Beware of all enterprises that require new clothes.)
Kenmerkend voor wijsheid is dat zij geen wanhopige dingen doet. (It is a characteristic of wisdom not to do desperate things.)
Minder actuele levenswijsheden, alhoewel
De mens is geboren om te slagen, niet om te falen. (Men are born to succeed, not fail.)
De overgrote meerderheid der mensen leeft een leven van rustige wanhoop. (The mass of men lead lives of quiet desperation.)
Het hart is altijd onervaren. (The heart is forever inexperienced.)
Het meeste wat ik kan doen voor mijn vriend is gewoon zijn vriend zijn. (The most I can do for my friend is simply be his friend.)
Huur niet iemand die het werk doet voor geld, maar iemand die het doet uit liefde. (Do not hire a man who does your work for money, but him who does it for love of it.)
Kijk nooit terug, tenzij je van plan bent om op die manier te gaan. (Never look back unless you are planning to go that way.)
Leven in de grote stad: miljoenen mensen die samen eenzaam zijn.
Men moet talent hebben voor liefdadigheid evengoed als voor wat ook.
Niets is beter om het hart te voeden dan te zorgen dat er weinig verlangens zijn.
Om de waarheid te spreken zijn er twee nodig, één om te spreken en een ander om te horen. (It takes two to speak the truth, one to speak, and another to hear.)
Succes komt meestal voor degenen die het te druk hebben om er naar te zoeken. (Success usually comes to those who are too busy to be looking for it.)
Tijd is slechts een stroom waarin ik ga vissen.
Wij moeten een oneindig vertrouwen in elkaar hebben. Als wij het niet hebben, moeten wij nooit laten blijken dat wij het niet hebben. (We must have infinite faith in each other. If we have not, we must never let it leak out that we have not.)
Als je kunt spreken wat je nooit zult horen, als je kunt schrijven wat je nooit zal lezen, heb je zeldzame dingen gedaan. (If you can speak what you will never hear, if you can write what you will never read, you have done rare things.)
De mens vindt zichzelf het meest terug in aarde en materie. Geest is hem vreemd: hij is bang voor spoken. (Man identifies himself with earth or material. Spirit is strange to him: he is afraid of ghosts.)
Er ligt meer goed karakter dan gezond verstand ten grondslag bij de meeste huwelijken. (There is more of good nature than of good sense at the bottom of most marriages.)
Geloof geeft nooit een bekentenis. (Faith never makes a confession.)
Ongehoorzaamheid is de ware stichting van vrijheid. (Disobedience is the true foundation of liberty.)
De kleinste zaadje van geloof is beter dan de grootste vrucht van geluk. (The smallest seed of faith is better than the largest fruit of happiness.)
Tot slot, nog twintig zinnen
Een vroege ochtendwandeling is een zegen voor de hele dag. (An early-morning walk is a blessing for the whole day.)
Een filosoof zijn is niet louter het hebben van subtiele gedachten, maar het zo van wijsheid houden, dat men leeft zoals zij voorschrijft.
Diep betreuren is opnieuw beginnen. (To regret deeply is to live afresh)
Die man is rijk wiens genoegens de goedkoopste zijn. (That man is rich whose pleasures are the cheapest.)
De hemel is onder onze voeten evenals boven onze hoofden. (Heaven is under our feet as well as over our heads.)
De jongeling brengt materialen samen om een brug naar de maan te bouwen, en de man van middelbare leeftijd besluit uiteindelijk er een schuur van te maken.
Er is één troost als je ziek bent; en dat is de mogelijkheid dat je kunt herstellen tot een betere staat dan je ooit tevoren was. (There is one consolation in being sick; and that is the possibility that you may recover to a better state than you were ever in before.)
Het is niet de moeite waard om de wereld rond te reizen om de katten in Zanzibar te tellen.
Ik geloof, dat wij veilig heel wat meer kunnen vertrouwen dan wij doen.
Ik heb drie stoelen in mijn huis: een voor de eenzaamheid, een voor de vriendschap en een voor gezelschap.
Ik zit liever op een pompoen die alleen van mijzelf is dan met een heleboel mensen bijeen op een fluwelen kussen.
Het is het huwelijk van de ziel met de natuur, die het brein vruchtbaar maakt en geboorte geeft aan de verbeelding.
Ik heb niet meer dan een of twee brieven in mijn leven ontvangen die de porto waard waren.
Ik heb altijd spijt gehad dat ik niet zo wijs ben als de dag dat ik geboren werd. (I have always been regretting that I was not as wise as the day I was born.)
Sommige indirecte bewijzen zijn zeer overtuigend, bijvoorbeeld wanneer men forellen in de melk vindt. (Some circumstantial evidence is very strong, as when you find a trout in the milk.)
Indien woorden uitgevonden zijn om gedachten te verbergen, dan zijn kranten een hele verbetering van een slechte uitvinding.
Ervaring schuilt in de vingers en het hoofd. Het hart is altijd ervaren.
De man bepaalt wat gezegd wordt, niet de woorden.
Ik heb nooit een gezelliger kameraad gevonden dan de eenzaamheid.
Het leven heeft geen waarde behoudens datgene die je er zelf aan toekent, en ook geen blijdschap tenzij je die zelf erin brengt.
Meer lezen?
U kunt Walden ook downloaden (en lezen) via het zogenaamde Project Gutenberg
Walter van den Broeck. Terug naar Walden : roman (2009)
Wikipedia: Walden (1854)
Recensie heruitgave Walden: Natuurmens avant la lettre (Trouw, juli 2015)
Citaat 437 (maandag 20 februari 2017)
Homepage Citaten 2017
