Van géven word je gelukkig, niet van némen

Aldus Piet Hein Eek, bekend meubelontwerper, restauranthouder, architect, winkelier en visionair. Althans zo wordt hij in NRC Next neergezet. Een ander woord dat op hem van toepassing is: ‘kantelaar’.  In de betekenis die hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans er aan verbindt. Iemand die in staat is zijn ‘omgeving’ mee te nemen in een transitieproces. Vaststaande ‘dingen’ los te laten. Iets anders te gaan uitproberen. Andere kantelaars zijn in Nederland Daan Roosegaarde, Ronald van den Hoff (Society 3.0), Herman Wijffels, de jonge historicus Rutger Bregman of (dichter bij huis, want uit Veghel) Bob Hutten. Uit dit artikel enkele citaten over enkele ‘maatschappelijke kwesties’.

1. De oplossing tegen ongelukkigheid
Arbeid is zo kostbaar geworden dat het materiaal waarmee je werkt afval wordt. En dat stuit mij tegen de borst. Ik ben daarom van afval dingen gaan maken. Eigenlijk zou het anderom moeten zijn. Als arbeid niks kost, en materiaal zeer waardevol is, dan kun je dus alles maken. Arbeid is niet vervelend. Je wordt er gelukkig van. Het heeft een heilzame werking: tien keer schuren, tien keer lakken. Echt, werken is goed voor een mens.

2. Richt je aandacht ergens op
Er is een natuurlijke balans tussen arbeid en vrije tijd. Veel vrije tijd hebben betekent dat de balans in je leven zoek is. Mensen hebben dan moeite hun vrije tijd op te maken. En op hun werk lopen ze de kantjes ervan af, want daar hebben ze geen tijd voor. Er zit een enorm spanningsveld tussen de beleving en de waardering van arbeid.

3. Neem geen vrije dagen meer
Wij denken dat we ons geluk halen uit welvaart, maar daar word je juist ongelukkig van. Mensen die iets goed doen, iets creëren, die hoor je daar niet over. Die zijn gelukkig. Géven, daar worden mensen dolgelukkig van – niet van némen. Jezelf wegcijferen en iets toevoegen aan de samenleving. Het is zo logisch, maar er wordt niet naar gehandeld. En je leest er ook nooit over.

4. Stel jezelf geen doelen meer
Creëer een omgeving waarin je je gelukkig voelt en accepteer dat je geen doel hebt. () We houden rigide vast aan plannen maken. Die plannen móeten we uitvoeren, deze drang domineert onze tijdsbesteding. Maar we zijn waardeloze planners en voorspellers. Ik heb medelijden met mensen die heel hard hebben gewerkt om een doel te bereiken. Wat heb je al die tijd gemist?

5. Stop met belonen
Beloning is irrelevant. En toch zit het in ons systeem. Je werkt en je krijgt ervoor betaald – hoe raken we die drang kwijt? () We zullen werk niet meer als negatief moeten zien. Dan gaan we het nog lastig krijgen met onze vergrijzende bevolking. De verkeerde houding tegenover arbeid heeft ook te maken met hoe je naar je eigen leven en naar de wereld om je heen kijkt.

“En je leest er ook nooit over”
Deze zin klopt natuurlijk niet. Er verschijnen wel degelijk boeken waarin nagedacht wordt over een andere houding om in het leven te staan. Hieronder enkele titels:

Alicja Gescinska. De verovering van de vrijheid : van luie mensen, de dingen die voorbijgaan (2011)
Koen Haegens. Neem de tijd : overleven in de to-go maatschappij (2012)
Ronald van den Hoff. Society 3.0 : a smart, simple, sustainable & sharing society (2011)
Guus Kuijer. Hoe word ik gelukkig : een zelfhulpboek (2009)
Frédéric Lenoir. Handleiding voor een evenwichtige geest en een kalm gemoed (2012)
Richard Sennett. De ambachtsman : de mens als maker (2008)
Robert & Edward Skidelsky. Hoeveel is genoeg? : geld en het verlangen naar een goed leven (2013)

Website Piet Hein Eek   

Citaat 144 (maandag 16 juni 2014)
Homepage Citaten 2014