Een volstrekt verkeerde, onhoudbare leefwijze is aan het licht gekomen
Niemand weet hoe omvangrijk de crisis in Amerika is, en het is niet alleen een economische crisis. Opeens is een volstrekt verkeerde, onhoudbare leefwijze aan het licht gekomen. Deze is opgebouwd rondom de auto, de snelweg, goedkope benzine en consumentisme. Ze huldigt als fundamentele waarde dat iets goedkoop is: dat een lagere prijs voor een overhemd of een stuk zeep of auto wenselijker is dan een fatsoenlijk inkomen voor de mensen die deze producten maken. Ze berust op een geloof in individualisme, zonder oog voor de tientallen miljoenen Amerikanen die niet verzekerd zijn tegen ziektekosten en geen pensioen opbouwen. Ze berust op een geloof dat de overheid bijna altijd slecht is en het bijna altijd mis heeft, en dat de vrije markt goed is – zonder oog voor het mondiale piramidespel in de financiële wereld waar de vrije markt toe heeft geleid en dat nu is blootgelegd, zodat alle gebreken die deze Amerikaanse leefwijze aankleven duidelijk zichtbaar zijn geworden.
Bron: Russell Shorto in een column in Vrij Nederland van 28 februari 2008 onder de kop Een maand Obama. De inleidende woorden zijn als volgt: Als iemand de omvang van de crisis in Amerika begrijpt, is het Barack Obama. Maar kan hij er iets aan doen?
Russell Shorto is directeur van het John Adams Institute in Amsterdam. Zijn laatste boek heet De botten van Descartes. Ook schreef hij over het ontstaan van New York (Nieuw-Amsterdam : eiland in het hart van de wereld – 2004).
Eén cent extra per verbruikte kilowattuur
Op 17 maart 2009 zal de Duitse politicus Herman Scheer op een seminar spreken over economie, strategie en leiderschap. Hij is de grote motor achter het stimuleren van groene energie-opwekking in zijn land. In het najaar van 2008 stond hij centraal in een uitzending van Tegenlicht over zonne-energie.
Op zaterdag 7 maart verscheen in NRC Handelsblad een vooruitblik op dat seminar. Uit dat artikel enkele citaten.
Scheer is een belangrijke motor achter de Duitse energierevolutie. Mede door zijn inzet is er nationale wetgeving gekomen om hernieuwbare energie (wind, zon, biomassa, waterkracht) te stimuleren. Die heeft gewerkt. Windturbines worden op vele plaatsen gebouwd. Het ene na het andere park met zonnepanelen wordt aangelegd. Bijna een vijfde van alle opgewekte stroom is inmiddels groen – Nederland haalt niet eens de helft. In Duitsland is er een nieuwe industrie ontstaan die wereldwijd de toon aangeeft wat betreft de productie van zonnepanelen, biodiesel, biogasinstallaties, windturbines. Er zijn in deze sector een kwart miljoen banen geschapen.
De groene revolutie laat precies zien wat Scheer () al decennia lang verkondigt. Het is mogelijk om fossiele brandstoffen snel te vervangen door hernieuwbare bronnen. “Dit is niet alleen mogelijk, maar ook nodig”, zegt hij. Want fossiele brandstoffen zijn eindig, veroorzaken al een eeuw lang internationale conflicten en oorlogen, en worden de komende decennia alleen maar duurder. Bovendien liggen ze aan de wortels van het huidige klimaatprobleem. De omschakeling naar hernieuwbare bronnen heeft één grote verliezer. () Dat is de gevestigde, en nu nog zeer machtige energiesector. “Olie, gas, kolen en uranium worden nu gemonopoliseerd. Bij wind en zon is dat niet mogelijk, die zijn gratis.”
Wat heeft in Duitsland de ontwikkeling gedreven?
“Het belangrijkste is de invoering van het feed-in tarief geweest. het Duitse systeem heeft drie componenten.
| 1 | Hernieuwbare energie krijgt gegarandeerde toegang tot het elektriciteitsnet. Niemand kan meer zeggen: we hoeven die stroom niet. |
| 2 | Daarnaast krijg je als investeerder in een windturbine of een biogasinstallatie een gegarandeerde en vaste vergoeding voor de elektriciteit die je levert, gedurende een periode van twintig jaar |
| 3 | Tot slot zit zit er ook geen plafond op het systeem. Niemand kan zeggen: nu hebben we genoeg hernieuwbare elektriciteit. |
“Het systeem wordt niet gefinancierd via overheidssubsidies, want die zijn gevoelig voor politieke grillen. Het is de consument die het betaalt, door voor elk kilowattuur aan verbruikte stroom een cent extra te betalen. Omgerekend is dat gemiddeld zo’n 50 euro per jaar.”
() Wat ziet u als grootste probleem voor de doorbraak van hernieuwbare energie?
“Het sleutelprobleem is de mentaliteit. Veel regeringen en bedrijven denken dat fossiele brandstoffen deze eeuw nog nodig blijven, en dat de omschakeling naar hernieuwbare bronnen veel economische schade met zich meebrengt. Maar het biedt juist reusachtige kansen. () We praten altijd over conjunctuurgolven. Wanneer kwamen die er? Met nieuwe technologie die iedereen gebruikt. je zag het met de spoorbaan, met de auto, en als laatste met informatietechnologie. Nu komt er een nieuwe golf: duurzame energietechnologie.”
Bron: NRC Handelsblad van zaterdag 7 maart 2009 (titel: “Ik pleit ervoor om de energiebelasting af te schaffen” (auteur: ??)
Klimaatverandering is de wraak van de aarde op het gedrag van de mensheid. Het is te laat om er nog iets aan te doen. Voor het einde van deze eeuw zal een groot deel van de aarde veranderen in een onbewoonbare woestijn.
Deze ‘laatste’ waarschuwing komt uit het nieuwste boek van de omstreden wetenschapper James Lovelock (89). Hij werd bekend om zijn theorie dat de aarde werkt als een levend organisme. Voor de interviewer van The Guardian had Lovelock vorige week maar één advies: geniet ervan zolang het nog kan.
James Lovelock, die al in de jaren zestig waarschuwde voor de manier waarop we omgaan met het milieu, is een provocateur. Maar het beeld dat opdoemt uit recente wetenschappelijke rapporten biedt weinig aanknopingspunten voor optimisme. Hoe erg het is, moet de komende dagen blijken op een conferentie in Kopenhagen – dezelfde stad waar in december de landen van de Verenigde Naties bijeenkomen voor een nieuw wereldwijd klimaatakkoord als opvolger van het Kyoto-protocol uit 1997.
Met duurzaam beleid de crisis te lijf
Onder deze kop publiceerde het Brabants Dagblad op donderdag 12 maart 2009 een betoog van Marcel Schreurs en Arnold Heertje. Ze doen een hartstochtelijke oproep aan het kabinet Balkenende om een andere richting in te slaan. Oude oplossingen (een mix van bezuinigen en investeren) werken niet meer. Er is behoefte aan visie . In een tijd dat het vertrouwen bij veel burgers weg is. Uit dat stuk enkele citaten:
Ondergetekenden roepen het kabinet op om keuzes te maken die ten goede komen aan alle genoemde problemen tegelijkertijd in plaats van aan één economisch deelprobleem. Het bekende ’triple P’ kader (People, Planet, profit). biedt daartoe goede handvatten. Alleen door het steevast werken vanuit een ’triple P’-visie, leidt het aanpakken van deze crisis niet automatisch tot een volgende crisis. De kansen liggen voor het oprapen, zeker nu het tij voor verandering open ligt. () Kern van alle voorstellen is dat ze een bijdrage leveren aan economisch herstel en werkgelegenheid, maar óók positief uitpakken voor vraagstukken rondom armoede, honger, veiligheid, energie en klimaat. Dáár mag u ons op afrekenen.
Marcel Schreurs is econoom en directeur van COS Brabant. Arnold Heertje is emeritus hoogleraar economie.
Bron: Brabants Dagblad donderdag 12 maart 2009
Arnold Heertje sprak op zondag 18 november 2007 op uitnodiging van BasisBibliotheek Maasland over dit thema onder de noemer Onmetelijke kwaliteit in de échte economie. Hij mengde zich al vaker in de publieke discussie over dit brede onderwerp.
De duurzame 100
Op zaterdag 7 maart 2009 publiceerde Trouw De duurzame 100. Een beredeneerde lijst met Nederlanders die over genoeg daadkracht, charisma, contacten, kennis en visie beschikken om de wereld echt duurzamer te maken. Nummer 1 werd Pieter Winsemius. Gelijk met Herman Wijffels. Uit de regio Noord Oost Brabant kwam Anne-Marie Rakhorst van milieuadviesbureau Search uit Heeswijk-Dinther op plaats 62. Arnold Heertje stond op positie 91. Verder werden o.a. Jaap Dirkmaat (75) en Jan Juffermans (80) genoemd.
(vrijdag 13 maart 2009)
