Ontnuchteringsjaren – Marijke (en Ad) Verbrugge

In het vierde seizoen van de lezingenreeks op de zondagmiddag in de Groene Engel in Oss was Marijke Verbrugge uitgenodigd om haar mening te geven over het (steeds bedenkelijkere) niveau van het onderwijs. Door omstandigheden kon ze dat niet waarmaken; gelukkig nam haar echtgenoot Ad Verbrugge de honneurs waar. Dat deed hij prima als voorzitter van Beter Onderwijs Nederland. Hieronder het oorspronkelijke artikel. (dinsdag 1 september 2020)

Marijke Verbrugge
Marijke Verbrugge is uitgenodigd om haar mening over de staat van het onderwijs in Nederland nader toe te lichten. Als ex-docent en bestuurslid van de vereniging Beter Onderwijs Nederland heeft ze uitgesproken meningen over het onderwijs.

Op zondag 23 oktober 2005 trad ze (voor zover bekend) voor de eerste keer in het publieke domein met haar mening naar buiten. In het tv-programma  Buitenhof ging ze die zondagmiddag in debat met twee vertegenwoordigers uit politiek en vakbond die mede verantwoordelijk zijn voor de verloedering van het onderwijs. Tijdens het felle debat veegde ze de vloer aan met de argumenten die haar tegenstanders naar voren probeerden te brengen. Voor de objectieve buitenstaander had zij de wedstrijd gewonnen. Het beeld dat bleef hangen was dat een bevlogen docente door alle zogenaamde onderwijsvernieuwingen het onderwijs had moeten verlaten. Murw geslagen. Marijke Verbrugge was als het kind dat op zeker moment uitroept dat de keizer geen kleren aan heeft, terwijl alle (onderwijs)paladijnen keer op keer roepen en oprecht menen dat die vernieuwingen goed zijn geweest.

Enkele weken later bleek uit een interview in HP/De tijd dat ze thuis een medestander had in haar strijd om het onderwijs in Nederland te verbeteren. Geen restauratie maar een echte verbetering. Haar man is de filosoof Ad Verbrugge, die op zondag 21 november 2004 de allereerste lezing in de reeks lezingen in De Groene engel voor zijn rekening nam. Hij sprak toen over het thema Waarom ik een probleem werd voor ons. De ondertitel was “Bevangen in vrijheid in een tijd van onbehagen”. Tijdens die lezing sneed hij diverse zaken aan die te maken hebben met de doorgeslagen individualisering en de staat waarin Nederland zich bevond, ruim twee weken na de moord op Theo van Gogh. De goede luisteraar en lezer van zijn boek zal niet verrast zijn geweest toen hij in 2006 aan de wieg stond van de vereniging Beter Onderwijs Nederland. Hij is voorzitter van deze club die een poging doet om het onderwijs van onder af opnieuw serieus op de kaart te zetten. Om de rol van de vakman belangrijker te maken ten koste van het management, overheid en andere modieuze zaken. Zondag 27 augustus 2006 is hij “zomergast” in het gelijknamige tv-programma van de VPRO. Benieuwd of hij (ook) in zal gaan op de staat van het onderwijs. Als een soort prelude op de lezing van echtgenote Marijke in december 2006.

Klik hier de website van de vereniging Beter Onderwijs Nederland

Manifest vereniging Beter Onderwijs Nederland
Op zaterdag 3 juni 2006 publiceerde NRC handelsblad het volledige manifest. Als auteurs worden Ad en Marijke Verbrugge genoemd. De kop van manifest is in de krant “Help! Het onderwijs verzuipt! : leraren, leerlingen en ouders moeten samen de strijd aangaan voor beter onderwijs”.  De inleiding in de krant is als volgt: “Het onderwijs motiveert niet, het rendement is er te laag en er wordt veel geld verkeerd besteed. Daarom moeten de onderwijsvernieuwingen van de laatste jaren worden teruggedraaid: leerlingen moeten weer leren, leraren moeten weer lesgeven. Een manifest van de voorzitter van de vereniging Beter Onderwijs Nederland. Want zonder onderwijs geen goed functionerende maatschappij”.

Klik hier voor de volledige tekst van het manifest van de vereniging Beter Onderwijs Nederland

De school moet weer van de docenten worden

Marijke Verbrugge is mede-oprichter van de vereniging Beter Onderwijs Nederland, die zich verzet tegen Het Nieuwe Leren. Zondag houdt Verbrugge in Oss de Blikopenerlezing over het onderwijs.

Het gaat niet goed met het onderwijs in Nederland, vindt Marijke Verbrugge, docent klassieke talen in Leiden. „Zo op het oog is er niks mis mee, maar als je door het laagje heenprikt zie je wat er allemaal niet deugt in het onderwijs. Als je met docenten spreekt, dan hoor hoe op alle niveaus de kwaliteit achteruit gaat.“

Marijke Verbrugge is met haar man, filosoof Ad Verbrugge, en enkele geestverwanten initiatiefnemer van de vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON). Deze organisatie is opgericht uit onvrede met de richting die het onderwijs is ingeslagen, onder de allesomvattende noemer Het Nieuwe Leren. Dat is, eenvoudig samengevat, een onderwijsconcept waarbij de traditionele rol van de docent die voor de klas staat, is getransformeerd in die van een coach die de zelfstandig opererende leerling begeleidt in zijn leerproces. Een voorbeeld van Het Nieuwe Leren is het studiehuis in de bovenbouw van havo en vwo.

Beter Onderwijs Nederland voert fel campagne tegen de onderwijsvernieuwingen die de afgelopen decennia in Nederland zijn ingevoerd. „De vernieuwing is helemaal doorgeslagen. Het is niet meer belangrijk dat leerlingen kennis opdoen, alles draait om vaardigheden“, zegt Verbrugge. Ze is absoluut niet onder de indruk van de jaarlijkse rapportages van bijvoorbeeld de Onderwijsinspectie, die weliswaar tekortkomingen signaleert, maar over het geheel genomen het Nederlandse onderwijs, ook in internationaal perspectief, als goed beoordeelt.

Examens
„Leg de examens van nu maar eens naast die van twintig jaar geleden, die van nu zijn veel gemakkelijker. De inspectie is helemaal niet onafhankelijk en neutraal. Ze maakt deel uit van een netwerk van mensen in het onderwijs, vooral managers, bestuurders en adviesbureaus als KPC, die maar voor één ding staan en dat is Het Nieuwe Leren doordrukken. Tegen de zin van veel docenten, die vinden dat hun vak wordt uitgehold. Maar wie kritisch is wordt monddood gemaakt.“

Het is haar min of meer overkomen, zegt Verbrugge (40). Ze werkte als docent klassieke talen op de Daltonschool in Dordrecht toen daar in 1998 het studiehuis annex tweede fase werd ingevoerd. „Ik had mijn bedenkingen tegen het studiehuis, ik geloof niet dat een leerling in staat is om zich zelfstandig lesstof eigen te maken, de hele goede leerling misschien uitgezonderd. Leerlingen zijn op die leeftijd niet intrinsiek gemotiveerd, die gaan bijvoorbeeld niet uit zichzelf rijtjes woorden erin stampen, terwijl je die kennis toch echt nodig hebt wil je een taal goed beheersen. Mijn lesuren werden meer dan gehalveerd omdat er meer uren moesten komen voor zelfwerkzaamheid van de leerling. Dat deed voor mij de deur dicht, want in die paar uurtjes kun je leerlingen niet grondig Grieks en Latijn leren. Dat geldt evenzeer voor andere vakken.“

Boosheid
Ze nam ontslag, maar dat nam haar boosheid niet weg. Verbrugge, en met haar BON, verwijt de wegbereiders van Het Nieuwe Leren, dat ze hun opvatting over onderwijs tot een ideologie hebben gemaakt, die boven elke twijfel verheven is. „Ideologie hoort niet thuis in het onderwijs. Het is in de jaren zeventig begonnen met de PvdA die de middenschool wilde invoeren, onder het mom van gelijke kansen. Dat is later de basisvorming geworden, en het was op voorhand duidelijk dat die moest mislukken. Het is toch waanzin om op de middelbare school leerlingen van vbo tot en met gymnasium nog drie jaar bij elkaar in de klas te willen houden.“

Het Nieuwe Leren
Verbrugge is niet overtuigd van het argument dat in een snel veranderende samenleving het onderwijs mee moet bewegen. „Vernieuwing kan nooit een doel op zich zijn. Klassikaal lesgeven heeft zijn waarde al eeuwen bewezen, dan is het dwaas om dat ineens overboord te zetten en te vervangen door Het Nieuwe Leren, waarvan niet bewezen is dat het werkt. Sterker nog, in Amerika en Groot-Brittannië zijn ze er al lang achter dat het een mislukking is en is het terug gedraaid.“

Verbrugge en BON vinden dat de docent als professional weer serieus moet worden genomen. De leraar is het beste in staat om inhoud te geven aan het onderwijs. „De macht van de managers, die precies voorschrijven hoe docenten dienen te werken, moet worden teruggedrongen. Ik zie niet in wat er mis is met een docent die in een klas het privilege heeft op de manier van lesgeven. En natuurlijk dienen zij zich naar de buitenwereld te verantwoorden. Maar de docenten moeten het binnen de school weer voor het zeggen krijgen.“

Feiten
In het kader van de serie Blikopener houdt Marijke Verbrugge zondag een lezing in De Groene Engel aan de Kruisstraat in Oss. De titel luidt: Ontnuchteringsjaren – De staat van het onderwijs. Aanvang 14.00 uur.

Artikel: De school moet weer van de docenten worden
Bron: Brabants Dagblad van donderdag 14 december 2006
Auteur: Emmanuel Naaijkens

(maandag 18 december 2006)

Homepage Ontnuchteringsjaren