“Winst niet als doelstelling, maar als uitkomst”

Verslag lezing Arnold Heertje, zondag 18 november 2007 in de Groene engel. De eerste lezing uit de vierde reeks Blikopener speciaal lezingen. De titel van zijn lezing was Onmetelijke kwaliteit in de echte economie.

“Winst niet als doelstelling, maar als uitkomst”. Deze uitspraak haalde Arnold Heertje aan tijdens zijn lezing op zondagmiddag 18 november in de Groene Engel voor een gehoor van ca. 200 bezoekers. De uitspraak is van Ploos van Amstel, een ondernemer die nu in Amerika werkt en, via de mavo, havo, HEAO en een universitaire studie Bedrijfseconomie, op die positie terecht gekomen is en daar op een integere manier winst weet te maken. De lezing van Heertje was een gedreven pleidooi voor het ontwikkelen van talenten van (jonge) mensen en voor het opdoen van (vak)kennis. Dat is volgens hem de kern van kwaliteit, daar gaat het om. Als dat goed zit, komt veel van de rest vanzelf.

Geld speelt een grote rol in de besluitvorming, maar mag niet het belangrijkst zijn. Geld is trouwens ook subjectief (“Het is maar, wat de gek er voor geeft”).
Bij een weloverwogen besluit dienen àlle aspecten meegenomen te worden, ook de kwalitatieve, die vaak niet in cijfers te vatten of in geld uit te drukken zijn. Zaken zoals zuivere lucht, ruimte, cultuur, arbeidsvreugde en klantvriendelijkheid. Neemt men die aspecten niet mee in de besluitvorming, dan kan dat nodeloze vertraging opleveren (terugverwijzing door Raad van State) of, nog erger, het leidt tot een mislukt project (Betuwelijn) of tot negatieve gevolgen voor de mensen, die nu en straks leven.

Stel wel kaders, aldus Heertje, maar laat het geen keurslijf worden van protocollen en procedures. En zeker niet, als deze opgesteld zijn door managers die los van de werkvloer opereren, want dit type managers werkt risicomijdend, gaat alleen uit van financiële criteria en denkt vooral aan de eigen positie en aan gouden handdrukken. Wat ontbreekt aan hun regelgeving is de humane toets.

Heertje ageerde en fulmineerde, en sprak daarbij over “perverse” prikkels en over overdreven aandacht voor sociale, communicatieve en seksuele vaardigheden.
Hij is vóór mobiliserende kennis – die hij vooral bij vrouwen ziet -, en tegen monopoliserende kennis, waar zich,volgens hem, vooral mannen aan bezondigen.
Maar uiteindelijk kwam hij steeds uit bij de kernvraag, die we ons moeten stellen: waar gaat het om? Om de mens (consument, patiënt, leerling, klant) van nu en straks.

De heer Heertje ervaart deze tijd als een dieptepunt én een keerpunt: mensen pikken het niet meer. Leerlingen gaan staken voor beter onderwijs en docenten en andere beroepsgroepen gaan zich organiseren. De effecten zijn al zichtbaar: inhoud en vakkennis staan hoog op de politieke agenda.

Deze middag liet Heertje zien, dat je zaken duidelijk – en met humor –voor het voetlicht kunt brengen, zonder in one-liners te vervallen.
Dat deed hij door problemen aan de hand van concrete en actuele voorbeelden helder te benoemen, de oorzaken te analyseren en naar kwalitatieve oplossingen te zoeken.

Kortom: een geslaagd begin van de Blikopener Speciaal reeks “Onmetelijke Kwaliteit”.

(Mariet van de Poppel, zondag 18 november 2007) 

Homepage Onmetelijke kwaliteit