In mei 2011 verscheen de vertaling van Du musst dein Leben ändern van de Duitse filosoof Peter Sloterdijk onder de titel Je moet je leven veranderen. De titel laat weinig aan de verbeelding over. Maar het boek is moeilijk leesbaar. Dit boek verscheen al in 2009 en de titel lijkt een reactie op de crisis die op vele terreinen zichtbaar is.
Waarom juist déze titel?
De afgelopen vijf jaar zijn door uiteenlopende personen uitspraken gedaan over onze huidige tijd. Een tijd waarin veel problemen op ons als mensheid afkomen. Problemen die echter door velen (nog steeds) weg worden geredeneerd. Problemen die echter zo groot zijn dat ze a) niet weg te praten zijn en b) het niet zo eenvoudig zal zijn om de juiste maatregelen te treffen om ze op te lossen.
De titel van Peter Sloterdijk is een appel aan ons allen om te (gaan) veranderen. Waarschijnlijk volstaat het niet als alleen wij als individuen veranderen. Organisaties, instellingen, bedrijven, regeringen zullen ook moeten gaan veranderen. In een ideale samenleving versterken die twee elkaar. Medio 2011 lijkt het er daarentegen sterk op dat er door niemand een weg wordt ingeslagen die zal leiden tot een andere (betere?) samenleving. Het jaarthema van BasisBibliotheek Maasland voor het seizoen 2010-2011 was Tijd voor een nieuwe lente. Om uiteenlopende redenen is die lentegeest vorig jaar, noch dit jaar in het Westen komen bovendrijven. Wat overheerst is het gevoel dat iedereen wacht. Op een ander. Om te (gaan) veranderen. De vraag is wie in dit proces zal leiden. En wie geleidt wordt? Of op z’n Engels geformuleerd: Who’s in control?
Een recensie
In De Groene Amsterdammer van 12 mei schreef Koen Haegens een beschouwing over Sloterdijk en zijn laatste boek. Hieronder een citaat dat (meer) licht werpt op de inhoud (en boodschap) van Je moet je leven veranderen.
Dat lijkt een zeer liberale boodschap. je kunt alles worden. Maar zo vrijblijvend is Sloterdijks liberalisme niet. Het gaat gepaard met een aristocratisch streven naar uitmuntendheid. Mens-zijn betekent voor Sloterdijk namelijk: jezelf verbeteren. Dat doen mensen al sinds millennia, overal ter wereld. Maar vandaag de dag zijn de autoriteiten die dat te veel van mensen verlangen – de georganiseerde religies, grote kunstwerken – op hun retour. Wie of wat kan de moderne mens nog tot oefenen aanzetten?
Het antwoord dat Sloterdijk aan het einde van zijn boek geeft, is even simpel als overmoedig: de dreigende globale catastrofe. Klimaatverandering, uitputting van grondstoffen en de mondiale welvaartskloof dwingen de burger zijn leven nieuw te overdenken. Dat op winst jagende industrieën een veel groter aandeel in deze problemen hebben, laat Sloterdijk buiten beschouwing. Bij hem is het individu de sleutel. Het is de filosofische variant op de oude overheidsspreuk ‘een beter milieu begint bij jezelf’.
(donderdag 12 mei 2011)
