Dit is waarschijnlijk de enige verwijzing naar Oss in het (zeer) dikke boek Aan plaatsen gehecht : katholieke herinneringscultuur in Nederland. Verschenen in 2012 bij de Nijmeegse Valkhof Pers (867 pagina’s) Tekst op de achterflap:
Wat hebben de Titus Brandsmakapel in Nijmegen, het standbeeld van Willibrord te paard in Utrecht en een willekeurige biechtstoel gemeen? Het zijn stuk voor stuk ‘plaatsen’ waaraan de katholieke herinnering zich heeft gehecht. In heel Nederland zijn plaatsen te vinden die op een of andere manier verwijzen naar gebeurtenissen, personen of rituelen die in de afgelopen eeuwen mee vorm hebben gegeven aan de identiteit van Nederlandse katholieken. Terwijl op de ene plaats de katholieke cultuur nog volop bloeit, zoals bij het beeld van de Sterre der Zee in Maastricht, is die op andere plekken recent weer herleefd, zoals op de Adelbertusakker in Egmond, die er eeuwen verwaarloosd heeft bijgelegen. Op sommige plaatsen lijkt de katholieke cultuur geheel afwezig zoals bij het Olympisch Stadion in Amsterdam, op andere is zij ook nu nog gekleurd door soms heftige emoties, zoals bij het Marietje Kessels monument in Tilburg.
In dit boek worden 48 van dergelijke herinneringsplaatsen voor het voetlicht gehaald. Hoe zijn zij ontstaan? Waar verwijzen ze naar? Welke betekenis werd en wordt eraan gehecht? Is die betekenis altijd hetzelfde gebleven? Het zijn vragen die de historische benadering kenmerken van het door de Franse historicus Pierre Nora gemunte concept lieux de mémoire, plaatsen van herinnering.
Anne Sjoerd wordt Titus
Charles Caspers krijgt in dit prachtig uitgegeven boek vijftien pagina’s de ruimte om Titus Brandsma (1881-1942) neer te zetten en de Titus Brandsmakapel in Nijmegen als een plaats van herinnering te belichten. Uiteraard is in zijn verhaal een korte biografie van Titus opgenomen. In twee regels beschrijft hij ‘de Osse jaren’ van Titus:
Na zijn priesterwijding in 1905 studeerde hij wijsbegeerte en sociologie in Rome (1906-1909), waarna hij werd aangesteld als docent aan het seminarie van de karmelieten in Oss (1909-1923). In zijn Osse periode ontwikkelde hij zich tot een intellectueel en een maatschappelijk geëngaeerd boegbeeld van de Nederlandse karmelieten.
De grootste Nijmegenaar?
Het artikel van Charles Caspers heeft als titel: Grootste Nijmegenaar aller tijden – de Titus Brandsmakapel in Nijmegen.
Na zijn jaren in Oss vertrok Titus Brandsma naar Nijmegen:
In 1923 werd hij benoemd tot hoogleraar filosofie aan de pas gestichte Katholieke Universiteit van Nijmegen.
Daar verbleef hij tot hij in januari 1942 door de Duitse bezetters werd opgepakt. En na een gedwongen verblijf in ‘het Oranjehotel’ (in Scheveningen) en kamp Amersfoort werd hij afgevoerd naar concentratiekamp Dachau. Waar hij op 26 juli 1942 stierf.
In het artikel gaat het vooral over de jaren in Nijmegen, het ontstaan van de Titus Brandsmakapel en het feit dat Titus in het begin van de 21e eeuw uitgeroepen werd tot de ‘grootste’ Nijmegenaar aller tijden. De schrijver is zeer sceptisch over dat laatste en zet grote vraagtekens bij dit soort populariteits-polls. Desondanks is het een helder verhaal. Jammer dat hij niet eén extra regel aan de bio heeft toegevoegd. Bijvoorbeeld:
In 1921 richtte pater Titus in Oss de Katholieke Openbare Bibliotheek op, die hij zag als een middel om de katholieke bevolking ‘vooruit’ te helpen.
Andere plekken van herinnering
Léon van Liebergen beschrijft ‘zijn’ Museum voor Religieuze Kunst in Uden én Jan Smeets houdt in zijn artikel een pleidooi voor een monument voor Jules de Corte. Niet in Griendsveen of Grave, maar (verrassend) in Gemert. Wat dat betreft is dit een illustratie van alle ‘wedstrijden’ die over heel Nederland werden en worden georganiseerd. Titus Brandsma zal waarschijnlijk ook in Oss uitgeroepen worden tot de ‘grootste Ossenaar’ of tot de ‘grootste Bolswardenaar’. Maar die polls zijn tot nu toe nog niet gehouden.
Klik hier voor het TitusBrandsmaMemorial
Klik hier voor een artikel over Titus Brandsma en de Openbare Bibliotheek
Citaat 030 (dinsdag 7 mei 2013)
Homepage Citaten 2013
