Het razend nieuwsgierige, van nature ijverige en naar kennis snakkende kind is een mythe.

Aldus Aleid Truijens op maandag 24 juni 2013 in haar column IJs & Weder in De Volkskrant. Een rubriek waarin ze vaak ingaat op zaken die te maken hebben met opvoeding en onderwijs. Het is geen verrassing dat ook zij zich uitspreekt over het recent verschenen boek Digitale dementie van Manfred Spitzer. En een link legt met Maurice de Hond en zijn plan om in Nederland te starten met zogenaamde Steve Jobs of “iPad-scholen”.

En weer trapt iedereen in het Nieuwe Leren
Door deze titel weet de lezer meteen welke positie Aleid Truijens inneemt. Ze behoort niet tot de ‘gelovigen’ die vinden dat kinderen van nature geneigd zijn om veel te willen leren, dat leerkrachten zich dienend richting leergierige, vragende kinderen moeten opstellen of dat ‘dingen’ van buiten leren in de 21e eeuw niet langer belangrijk is. Integendeel, ze ‘gelooft’ heilig in goede docenten die aan hen toevertrouwde leerlingen ‘iets’ kunnen meegeven. Zaken waar een gemiddeld kind niet op zit te wachten.

Uit deze column enkele citaten. Meestal is op de website na enige tijd de volledige column na te lezen.

Eigenaren van hippe winkeltjes hebben bewust geen webshop. De lol van hun winkels is juist dat je spullen kunt aanraken en uitproberen, en bij een lekkere kop koffie een gesprek kunt voeren. Jonge, (bijna) succesvolle schrijvers wenden zich af van Facebook en geloven het wel met hun persoonlijke website. Zij organiseren reallifefeestjes, waarbij je echte mensen hoort voorlezen en samen dronken kunt worden.
Geen wonder nu iedere groenteboer, autoverkoper of kiloknaller zijn eigen website of app heeft. Facebook is verworden tot een potemkindorp voor kneuzen en wannabees.

‘Kindermishandeling!’ Zo noemde de Duitse psychiater en geheugenonderzoeker Manfred Spitzer vrijdag in de krant de nieuwste trend om schoolkinderen vanaf 4 jaar een iPad te geven. Slecht voor de ontwikkeling van kinderhersenen, weet hij, en het risico op verslaving, oppervlakkige kennis en slechte leerresultaten is groot.
Mishandeling vind ik overdreven, maar zijn standpunt is interessant voor de discussie over het Nieuwe Leren 2.0. Spitzers kritiek wijkt niet zo gek veel af van die van neuropsycholoog Jelle Jolles, die tien jaar geleden waarschuwde dat het Nieuwe Leren *1.0) – zelfstandig werken op de pc – niet erg geschikt is voor pubers wier hersenen niet zijn ingesteld op planning en zelfsturing.
Jolles en andere critici kregen gelijk: het Studiehuis was geen succes, het Nieuwe Leren stuwde de leerresultaten bepaald niet omhoog en kinderen met culturele achterstanden raakten nog verder in het slop.

() De Tweede Kamer heeft niks opgestoken van die mislukking. Ze trappen er allemaal – de PVV uigezonderd – weer voluit in: iPad-scholen zijn een geweldig idee.

() Wel eng is het heilige geloof, de droomv an alle onderwijshervormers, dat weer de kop op steekt: dat kinderen zonder dwang en zonder tussenkomst van de leraar zichzelf van alles zullen leren. Dat is vooralsnog vanaf Rousseau, een illusie gebleken.
Het razend nieuwsgierige, van nature ijverige en naar kennis snakkende kind is een mythe. Toch poetsen de onderwijsadviseurs die bij het Nieuwe Leren 1.0 bakzeil haalden, hun oude cursussen weer op voor de iPad. Ze roepen weer eens de Nieuwe Mens uit, noemen de docentencursus 21st Century Skills, en de klanten stromen gegarandeerd weer toe.

Het is niet moelijk te bedenken wat een kind dat dagenlang met zijn vingertjes klikt en tikt, misloopt in ontwikkeling. Het krijgt te weinig lichaamsbeweging, leert niet schrijven, tekenen, ballen en fietsen, speelt en praat te weinig met anderen en is niet gewend aan confrontaties in de offlinewereld.

() Ouders die willen dat hun kind boven de gedigitalisserde middelmaat uitstijgt, zullen een dure school kiezen met lesgevende leraren, een schoolorkest, sportvelden en moestuinen, mondeling debat en handenarbeidlokalen vol gips, hout en verf. Een school die ruimte, tijd en menselijke aandacht biedt.
Die drie worden in de toekomst schaars en onbetaalbaar, dus des te begeerlijker.

Meer lezen?Enkele titels
Sandra Aamodt & Sam Wang. Het kinderbrein : hoe kinderen zich ontwikkelen, en wat ouders kunnen doen om te helpen (2011)
Jeroen Boschma & Inez Groen. Generatie Einstein: slimmer, sneller en socialer : communiceren met jongeren van de 21ste eeuw (2007)
Eveline Crone. Het sociale brein van de puber (2012)
Jelle Jolles. Ellis en het verbreinen : over hersenen, gedrag & educatie (2011)
Andrew Keen. De digitale afgrond : hoe de huidige sociale online revolutie ons eenzamer en hulpelozer maakt (2012)
Huub Nelis & Yvonne van Sark. Puberbrein binnenstebuiten : wat beweegt jongeren van 10 tot 25 jaar? (2012)
Manfred Spitzer. Digitale dementie : hoe wij ons verstand kapotmaken (2013)
Aleid Truijens. Opvoeden! : een nieuwe blik op een eeuwenoud beroep (2012)

Klik hier voor een ander artikel: Newspeak : sociaal lezen

Op zondag 23 juni stond Brandpunt stil bij de verschijning van het boek van Manfred Spitzer (14:11)

De computer is slecht voor kinderen
Onder deze kop werd ook in NRC Handelsblad een interview geplaatst met Manfred Spitzer (maandag 24 juni). Het artikel begint als volgt:

De basisboodschap van Herrn Prof. Dr. Dr. Manfred Spitzner, directeur van de psychiatrische universiteitskliniek in Ulm, is glashelder. Alleen niet erg populair. Kinderen leren van de werkelijkheid, van echte ervaringen, van het directe contact met andere mensen. En dus totaal niet van computers of televisie. Hoe meer kinderen  met ‘beeldschermen’ bezig zijn, des te slechter is het voor hun concentratievermogen, taalverwerving en sociale vaardigheden. “En je ziet de resultaten in de samenleving. Computerverslaving, aandachtsstoornissen, depressies bij kinderen. En sinds vijftien jaar stijgt ook het IQ niet meer, het daalt zelfs een beetje. Het Flynn-effect dat iedere generatie slimmer is dan de vorige bestaat niet meer.”
Spitzers medicijn: “Houdt errmee op! Met die computers. Alcohol is nu ook verboden voor kinderen.”

Use it or lose it
Onder deze noemer werden op deze website van 2007-2009 artikelen verzameld over deze uitspraak, die Manfred Spitzer waarschijnlijk kan onderschrijven. Klik hier voor de startpagina.

Citaat 047 (maandag 24 juni 2013)
Homepage Citaten 2013