Empathie in 3 liedjes

Everyone is at the mercy of another man’s dream

Dit is het motto van een singer-songwriter die perfect past bij de Wijdheid in crisistijd-bijeenkomst van maandag 15 juli 2013, waar empathie centraal staat.

Zoals wellicht bekend worden tijdens tien bijeenkomsten tien waarden/deugden ‘behandeld’ die in februari van dit jaar door de bekende filosoof Alain de Botton zijn voorgesteld. Klik hier voor een artikel over diens Ten virtues for the modern age. De Botton stelt empathie als tweede voor (op nummer 1 staat veerkracht/resilience).

Empathie is in zijn ogen: The capacity to connect imaginatively with the sufferings and unique experiences of another person. The courage to become someone else and look back at yourself with honesty.

Een drietal liedjes
Op het blog kunt u alle informatie terugvinden die tijdens de bijeenkomsten wordt ‘gewisseld’. Hieronder worden een drietal minder bekende liedjes naar voren gehaald waarin hoofdpersonen voorkomen die in staat zijn zich in anderen in te leven en tijdens hun leven tot de conclusie (moeten) komen dat ze het als mens bij het verkeerde eind hadden. Door voortschrijdend inzicht staan ze anders in het leven. Het gaat om drie mannen die in enkele regels door de singer-songwriter levensecht worden neergezet. Of de teksten autobiografisch zijn doet er in wezen niet toe.

Winnsboro, Louisiana
Het oudste liedje verscheen op de zwaar onderschatte titelloze debuutplaat van David Forman. Uit 1976.

In Winnsboro, Louisiana herinnert de hoofdpersoon (waarschijnlijk David Forman) zich eindeloos lang durende vakanties uit zijn jeugdjaren. Toen hij in de zomer door zijn ouders op de trein werd gezet. Naar het diepe Zuiden. Waar zijn grootouders woonden. Om daar wekenlang te verblijven. Omringd door liefdevolle mensen. Geuren die hem zijn bijgebleven. Een magische wereld waarin een bediende van zijn opa hem leerde hoe kraaien praten. Waar (toen nog) een dienstmeisje rondliep dat de hele dag bezig was met eten koken voor de familie. Wilhelmina, who would mend the kitchen stove. Een omgeving waar rangen en standen heersten. Blank versus zwart. En de negers in een onderliggende, dienende rol. Als oude man realiseert de muzikant zich dat het een volstrekt abnormale wereld was. Out of time. Een wereld waar hij zich nu, jaren later, voor schaamt. Maar helaas kan het niet teruggedraaid worden. Maar desalniettemin heeft hij er tóch enkele prachtige zomervakanties doorgebracht. Die hij zich zal blijven herinneren.

I remember Louisiana
Where my grandma used to stay
There was all them smiling faces
All that help along the way
I remember when Rose-Anna
Asked if she could kiss my face

I remember Wilhelmina
Who would mend the kitchen stove
And every time that my uncle Joe
Took me to the movie show
I remember how I wondered
Why the people talked so slow

Thinking about Winnsboro
I know everything has changed
You know I miss that summer so
And I can’t go back

I remember Bernard’s garden
Where I chased the dog all day
Crawling under the wooden frame
Where the whole world smelled like hay
I remember all those secrets
Learning what the crows had to say

I remember all them poor boys
Who would fight to get a dime
But now that I’ve lived a longer time
I can see Winnsboro’s crimes
I remember, I was so young
It was easy to be blind

Enkele jaren gelden figureerde deze volstrekt vergeten muzikant (een one hit wonder, alleen heeft hij nooit een hit gehad) in een bijzondere documentaire: Man on wire. Over een Franse koorddanser die in het begin van de jaren zeventig op een koord liep dat gespannen was tussen de twee Twin towers. Om dat kunstje te kunnen flikken had deze Philippe Petit helpers nodig. Eén van hen was David Forman. Die in de film ook een stukje speelt uit een ander liedje van die wonderschone cd: Dream of a child. Frits Abrahams schreef er op 1 april 2009 de volgende regels over:

In de documentaire is David Forman een kale, oudere man die vrolijk terugkijkt op deze gebeurtenis. Hij speelt aan de piano ook een liedje dat hij in die jaren had geschreven: Dream of a child. Toen ging mij een helder licht op. Ik kende deze Forman. Ik bezat zelfs zijn elpee David Forman uit 1976 met dat prachtige liedje. Het is een plaat die ik altijd bewaard heb omdat ik hem zo goed vond. Nooit had hij andere platen gemaakt, als artiest was hij compleet vergeten.

Odessa
Van Winnsboro, Louisiana naar Odessa. In de Verenigde Staten: Texas. Waar een rijke stinkerd woont. Vader haalde olie uit de grond. Waardoor hij, de enige zoon nooit hoefde te werken. De playboy kon uithangen. Rondzwalken in zijn red Corvette. Een waardeloos ‘stuk vreten’. In enkele regels zet Sam Baker deze man zo neer. En dan komt het onheil. In een dronken bui rijdt hij een meisje dood. Vader regelde advocaten om het te regelen. Na vaders dood gaat hij alleen in het grote huis wonen. Nooit gebrek aan geld want de olie bleef stromen. He’s going to die without a trace. Eeuwig vrijgezel gebleven. Eind van het liedje. Terecht, nietwaar?

Maar zo zit Sam Baker niet in elkaar. Die heeft in zijn leven het nodige voor de kiezen gehad. Waardoor hij zich als geen ander realiseert dat er in elk mens, elk leven iets waardevols zit. Sam Baker zat als jongeman in Peru in een trein toen daarop een terroristische aanslag werd gepleegd. Tegenover hem stierven (jonge) mensen. Hij overleefde. Maar moest vele jaren revalideren. Zichzelf op een andere manier gitaar leren spelen. Broken fingers. Half doof. Toch brengt hij zo rond zijn vijftigste een drietal cd’s uit waar de levensenergie vanaf spat. Waarin hij zijn liefde voor mensen en het leven betuigt. Heeft daarvoor geen God nodig. Odessa staat op zijn tweede (en beste) cd Pretty world uit 2007.

Aan het eind van Odessa komt de aap uit de mouw. Die rijke man was stiekem verliefd op het meisje dat hij in zijn red Corvette doodreed. Ondanks al dat geld toch niet gelukkig. En feitelijk een slachtoffer. Een unfulfilled life. Klik hier voor een ander artikel over dit liedje (waarin de inhoud wordt gekoppeld aan een ouder jaarthema). Oh ja, o maandag 16 september treedt Sam Baker op in het Frits Philips muziekgebouw in Eindhoven. Zijn nieuwste cd heet (wederom opmerkelijk) Say grace.

Odessa
He was an Odessa boy with a daddy in the money
Played for Mojo back in the boom
Drove a Corvette
Took what he wanted
People learned to give him lots of room

He never learned to work but that never really mattered
Cause the dark crude flowed
The wild oats scattered
Dark crude flowed
He fought he flattered
And he got what he wanted
It was the only thing that mattered

Life was easy
The big jacks pumped
Pulling cash from the Permian field
Cabinets full of high-grade scotch
Garage full of high-speed steel

He never learned to work but that never really mattered
Cause the dark crude flowed
The wild oats scattered
Dark crude flowed
He fought he flattered
And he got what he wanted
It was the only thing that mattered
He killed a girl when he rolled the Corvette
Daddy’s money made her lawyers go away
His mother bought vodka with all that cash
She kind of knew
She kind of knew

He never learned to work but that never really mattered
Cause the dark crude flowed
The wild oats scattered
Dark crude flowed
He fought he flattered
And he got what he wanted
It was the only thing that mattered

He’s an old man now
Lives on his dead daddy’s place
Never took a wife
He is going to die without a trace
See he loved the girl who was penned in the Vette
Talks to her every day
Her face was blood and diamonds
He remembers her that way

He never learned to work but that never really mattered
Cause the dark crude flowed
The wild oats scattered

Klik hier voor een ander artikel waarin deze cd aan de orde wordt gesteld.

Wandering boy
Het derde liedje is geschreven door een iets bekendere artiest; alhoewel dat ook wel meevalt: Rodney Crowell.

Op zijn beste solo-plaat – The Houston kid – uit 2001 staat een (lyrische) gitaarsong met Bijbelse allure. In Wandering boy portretteert hij een tweeling, die elk een andere weg inslaan. Sterker: de ene broer verafschuwt de ‘keuzes’ die de ander neemt. Maar later in het leven moeten ze elkaar toch weer tegenkomen. De ene broer heeft (door zijn leefstijl als homo) aids opgelopen. En de andere broer kan niet anders doen dan hem liefdevol in zijn huis opnemen. Verzorgen. Laten sterven. Daarvoor moet hij wel al zijn vooroordelen over gays achter zich laten: I used to cat my judgments like a net / all those California gay boys deserve what they get / Little did I know there would come a day / When my words would come back screaming like a debt I have to pay.

Pas op met je (voor)oordelen. Je zult er ooit overheen moeten kunnen (of willen) stappen. Op zekere dag kan een verloren zoon aankloppen. En dan vallen al je zekerheden weg.

Wandering boy
Come in from the cold you must be cold
Thread bare against a freezing wind is a short time gettin’ old
Come and sit down tell me where you’ve been
Rest your soul beside the fire till it’s time to go again

Take me back
One more time
Where the railroad tracks
Meet the kudzu vine
Wandering boy

The blood that’s flowing through you flows through me
When I look in any mirror it’s your face that I see
And you’re my only brother I’m your twin
And you’ve come home to rest awhile and shed your dying skin

Ease your mind
Have no fear
When it comes your time
I’ll be here
Wandering boy

We’re two Houston kids
Sailin’ mason jar lids
With our pop bottles hid
By the bayou bend
In the wild East End
Welcome back again
Wandering boy

I used to cast my judgements like a net
All those California gay boys deserved just what they get
Little did I know there would come a day
When my words would come back screaming like a debt I have to pay

Lean on me
I’ll be strong
We’re almost free
It won’t be long

(vrijdag 12 juli 2013)