All I ask of you / is forever to remember me / as loving you

Maarten ‘t Hart is niet alleen de bekendste tuinman van dit land, een groot schrijver in binnen- en buitenland maar vooral ook een muziekliefhebber. Beter: fanaat. In Du holde kunst : over muziek (De Arbeiderspers 1994, p. 7) – een van zijn bundels verhalen over muziek – opent hij met een gesprek met Maarten Biesheuvel en Renate Rubinstein. 

We kwamen over de kunsten te spreken. Was er een rangorde? Renate en Maarten vonden elkaar spoedig. Uiteraard was de letterkunde de hoogste vorm van kunst. 
Waarop zij een aantal (zeer legitieme) redenen voor hun keuze opsommen. ‘t Hart hoort het een tijdje aan.
Tamelijk verbijsterd beluisterde ik hun consensus. Was het niet waar wat zij zeiden? O, zeker, het klonk alsof er eigenlijk geen speld tussen te krijgen was. Toch moet Renate gezien hebben dat ik totaal anders dacht. Ze keek me opeens aan.
 ‘Vind jij dat dan niet?’ vroeg ze vinnig.
 ‘Nee,’ zei ik.
 ‘Wat vind jij dan de hoogste vorm van kunst?’ vroeg ze.
 ‘De muziek,’ zei ik, ‘die komt voor mij onvoorwaardelijk op de eerste plaats.’
 ‘En dan?’ vroeg ze.
 ‘Dan komt er een hele tijd niets,’ zei ik, ‘als er een geurkunst was zou die misschien op de achtste plaats komen, en ergens op de zeventiende komt de letterkunde.’
 ‘En de schilderkunst?’ vroeg ze.
 ‘Die komt op de twintigste plaats,’ zei ik.

Je ziet het tafereel voor je. Dit lekkere gesteggel. 

Muziek i.p.v. woorden
Bij speciale gelegenheden, en zeker bij een afscheid van iemand of iets worden vaak woorden tot de aanwezigen gericht. Toespraakjes. Min of meer geslaagd. Goedbedoeld. Pogingen om het onvermijdelijke in woorden te vatten. Gelukkig wordt vaak tijdens zo’n bijeenkomst ook naar ‘de muziek’ gegrepen. Instrumentaal. Klassiek. Pop. Alles kan. Mag. Als het maar het aansluit bij het gevoel dat degene die de muziekkeuze maakt uitdrukt. Het is niet bekend welke muziek op het afscheid van Maarten zelf ten gehore zal worden gebracht. Iets van Bach. J.S. En het tweede (langzame) deel uit het Strijkwintet in C van Franz Schubert. Instrumentale muziek. 

Liedjes
Hieronder worden een aantal liedjes uit de (brede) populaire muziek naar voren gehaald. Liedjes met prachtige melodieën, maar wel met woorden. Woorden die ergens over gaan. Naar verwijzen. Gedichten? Misschien, maar doet het er toe als in die niet door een officiële dichter geschreven teksten verwoord wordt wat je zelf niet in een toespraakje kunt zeggen.

De liedjes hieronder maken deel uit van een ‘project-je’ dat jaren geleden op deze website is begonnen. Liedjes naar voren halen die gebruikt kunnen worden bij een plechtigheid waar je afscheid moet nemen van iemand: begrafenismuziek (oktober 2006). Inmiddels staan daar ruim zeventig liedjes. Onlangs zijn er een drietal aan toegevoegd. Waar iets verderop aandacht voor wordt gevraagd.

Het gros van deze liedjes is nooit bij het grote publiek bekend geworden. Er zijn uiteraard uitzonderingen, maar de gemiddelde Nederlander heeft waarschijnlijk nog nooit van een Lieven Tavernier, Jonas Winterland of Arno Adams gehoord. Toevallig ging vandaag het miniblog van Seth Godin over dit punt (The problem with hit radio). Het probleem met radiostations die de hele dag top-40 muziek draaien is dat als je daarnaar luistert je feitelijk anderen laat bepalen wat je hoort: When you only listen to the top 40, you’re letting the crowd decide what you hear. Dat is an sich nog niet zo’n groot ‘probleem’ maar: Popular is not the same as important, or often, not the same as good.

Troostrijk
Het leven is een bootje
Je vaart ermee naar zee
Luna Luna Luna mijn

Het is een lange weg
maar de stroom die neemt je mee
Luna Luna Luna mijn

Er zullen stormen zijn
tegenslag en pijn
en angst voor wat er komen zal
maar er zullen altijd weer
ontelbaar mooie dingen zijn
Luna Luna Luna mijn

Luna Luna mijn van de cd Molenbeekstraat van Ernst Jansz uit 2006

Het leven heeft z’n ritme
De Noord-Limburgse zanger Arno Adams heeft op zeker moment besloten in zijn Venlose dialect te gaan zingen. Dat is een van de charmes van Kus mich dan: je blijft gissen naar wat er precies wordt gezongen en bedoeld. De grote lijn van dit sober begeleide lied zijn is echter volstrekt helder. Adams bezingt de seizoenen. Het komen en gaan van verschijnselen zoals sneeuw, krokussen in het voorjaar, vogels die weer gaan zingen, de hete zomers, joelende kinderen die buiten spelen enzovoorts. In het refrein heeft hij het over zijn geliefde. Een troostrijk lied want één ding is zeker: ook na de dood zullen de seizoenen komen en gaan  en zullen mensen daar samen met hun geliefde in meerdere of mindere mate van blijven genieten. Een cello is nadrukkelijk aanwezig.

Kus mich dan van de cd Ich weit desse d’r bus uit 2004


Gedachten aan of over de eeuwigheid
Fame is but a fruit tree
So very unsound
It can never flourish
Till its stalk is in the ground
So men of fame
Can never find a way
Till time has flown
Far from their dying day.
Forgotten while you’re here
Remembered for a while

Fruit tree van Nick Drake van de cd: Five leaves left uit 1969

Een zweem geloof dat er een leven na dit leven is
It’s time to leave and say goodbye
At least for now
You fought the battle most of your life
And you’re still fighting now
Soon you’ll be leaving for the coast
But it’s a coast no man can tell
It’s the end of life on this earth
And my brother, I deeply fare you well

You will always stay in my heart
As I hope I will in yours
Until that day we walk through the fields
When all of God’s promises are fullfilled

Soon you’ll be leaving for the coast
But it’s a coast no man can tell
It’s the end of life on this earth
And my brother, I deeply fare you well

The coast no man can tell van de cd Life is people van Bill Fay uit 2012

De laatste toevoegingen
Nieuwe kandidaten voor deze lijst komen niet op commando bovendrijven. Maar onbewust ben je er waarschijnlijk toch iets alerter op als iemand in je omgeving ervaart wat Abba zo mooi in hun giga-hit The winner takes it all verwoorden:

The gods may throw a dice
Their minds as cold as ice
And someone way down here
Loses someone dear

The winner takes it all van Abba uit 1980 op hun cd Super trouper 

Mens, ken je plaats!
You built your tower strong and tall
Can’t you see it’s got to fall some day

Uit Tower song van Townes Van Zandt (live-opname uit 1973 op de cd Live at the Old Quarter, Houston, Texas 

Drie nieuwe kandidaten
In die periode dienden onderstaande liedjes zich aan. Toevallig allen te situeren in de folkhoek. 

We stood as one
Een in Nederland amper bekende folkartiest verwoordt in dit liedje perfect wat er in het leven (ook of vooral) toe doet. Dat je op het moment dat je afscheid moet nemen, en terugkijken op days gone by kunt zeggen: We stood as one.

De afgelopen jaren heb ik in mijn relatie, mijn werk, ja zelfs mijn leven ‘dingen’ samen met anderen gedaan. We stonden samen ergens voor. Dat de moeite waard was. Waar je een goed gevoel over hebt. Aan over gehouden. Dus minder dat je (zeg) een ton op de bank hebt staan, een groot huis hebt, verre reizen gemaakt of andere ‘ijdele’ zaken. Nee, dat je deel uitmaakte van een groep, club, team, stam. Die samen optrokken. Af en toe – natuurlijk – ook hun gedoe hadden, maar in the end stonden WE toch maar mooi ergens voor. Brachten iets tot stand. Wat zin gaf aan ons leven. Zoiets zit allemaal opgesloten in de tekst van deze Engelse artiest én filosoof. Want, dat is Allan Taylor ook. De tekst is ogenschijnlijk kristalhelder (korte zinnen, weinig moeilijke woorden), maar de boodschap moet je er zelf uit halen. Verbinden met je eigen ervaringen.  Hieronder het slot en het couplet:

And one day we’ll remember
How the days have passed and gone
And all the roads we’ve travelled
And the places left behind
There are those who still find favour
And some whose memory is lost
And then we’ll count our blessings
And what the journey cost

When our time is come around
And all is passed and gone
Let us hope that we can say
We stood as one

We stood as one van Allan Taylor is afkomstig van de cd All is one uit 2013. Helaas niet opgenomen in de collectie. (Een liedje voor Joke Hermsen en onze tijd)

The lads in their hundreds
June Tabor stond al met een ander liedje in de lijst: The turn of the road. Waarin zij bezingt dat ieder van ons in zijn leven een kronkelend pad aflegt en dat het wel zo handig én fijn is als je aan je zijde iemand hebt die met je mee loopt. Right to the end. En dat die persoon in een scherpe bocht – als het minder gaat – ondanks alles toch mee blijft lopen. Right to the end. Een nummer uit 1994. Twintig jaar oud, maar tijdloos. 

Deze June Tabor (1947) maakte al in 2006 samen met een saxofonist (Iain Bellamy) en een pianist (Huw Warren) een plaat voor het ECM-label. Om onbekende redenen kwam die cd (Quercus) pas vorig jaar uit. Eén van mijn platen van het vorig jaar.

Maar pas onlangs luisterde ik écht naar de teksten. En, verhip. Bingo. Zo scherp. Zo mooi geschreven. Gezongen en gespeeld. Een klassieke plaat. Sterker: dé beste plaat van June Tabor. Uit haar hele carrière (begonnen in 1976). Genoeg ijdelheid. In eerste instantie viel track vier op: The lads in their hundreds. Een tekst van A.E. Housman. Waarin hij een stoet mannen opvoert die naar Ludow optrekken. Naar de kermis. Ze komen overal vandaan. Uiteenlopende beroepen, achtergrond. Allen op zoek naar een meid. Maar de clue zit in de slotregel van elk couplet: het gros van die mannen zal niet oud worden. Geen honderd worden. Die regels, muziek van de twee heren en de manier waarop June dat zingt: magic in the air! Die vier regels zijn:

1. And there with the rest are the lads that will never be old
2. And few that will carry their looks or their truth to the grave
3. And watch them depart on the way that they will not return
4. The lads that will die in their glory and never be old

En telkens daar doorheen en omheen de ‘goddelijk troostende’ saxofoon van meneer Bellamy.

All I ask of you
Maar de song die zelfs hier bovenuit torent is het slotnummer van Quercus. All I ask of you is een liedje van ene Gregory Norbet. Die het in 1989 schreef en zelf opnam. Op verzoek van June heeft Les Baxter (schrijver van The turn of the road) de tekst aangepast en de expliciete verwijzingen naar geloof en god er uit weggeschreven. Het is daarmee een seculiere psalm geworden. Die – voorspelling – de komende jaren door velen zal worden ontdekt. Er zit slechts één nadeel aan (alhoewel): het nummer duurt ruim 8 minuten. Met veel instrumentale delen. 

Centraal staat de lange regel:

All I ask of you / is forever to remember me / as loving you

Verder zingt ze slechts enkele regels. Maar to the point. Er zit geen woord Spaans bij. Iedereen kan het begrijpen. 

Remember the joy of two hearts that beat as one
And the love that still lives on

Though the road we walk is wintry and grey
Still we’ll have those sunlit distant days

And from time to time we’ll be talking you and I
Just call my name I’ll be near
Laughter joy and all you are
And all the things you do
When you’ve time you’ll find them here for you

One short life a candlelight of hopes and fears
Briefly flames then fades and disappears

En daaromheen die saxofoon én de pianist die af en toe er bijna vrolijk doorheen pingelt. Sadness en hoop dat het ondanks alles toch doorgaat en goed komt. Bezinning en troost. Vertrouwen en verlangen naar verder leven. Zoiets, maar zoals Maarten ‘t Hart zal beamen: muziek laat zich moeilijk in woorden vatten. Daarom is het ook zo geschikt voor dit soort momenten.

Citaat 139 (woensdag 28 mei 2014) – Voor Vincent
Hans van Duijnhoven – “We stood as one”
Homepage Citaten 2014