Deze zin komt uit een artikel in Het Parool. Dus gaat het over Amsterdam en Amsterdammers. Yvette Jeuken en Bart Coslijn kregen op een opiniepagina de ruimte om uit te leggen waarom het belangrijk is dat burgers zich (gaan) uitspreken over zaken die door de gemeenteraad op de agenda zouden moeten worden gezet. Titel van het artikel: Laat burgers heft in eigen hand nemen.
Uniek?
Deze week werd bekend dat ook in Amsterdam een nieuw college van B&W is aangetreden. Voor het eerst sinds decennia staat de PvdA aan de kant. De grootste partij in dit college (D66) staat – zoals bekend – open voor aanpassing van de democratische spelregels. Helaas duren trajecten om de (grond)wet aan te passen erg lang en leiden zelden tot grote veranderingen. Dus resteert er niets anders dan te experimenteren binnen de bestaande kaders.
David Van Reybrouck
Al in 2011 kwam de Belgische schrijver David Van Reybrouck tot dezelfde conclusie in zijn land. Wist dat er een grote kloof is tussen de bestuurders en bestuurden. Hij heeft zich al in 2008 in een pamflet over een bepaald (politiek) verschijnsel kritisch uitgelaten. In zijn Pleidooi voor populisme betrekt hij de stelling dat het not done is iedereen die op een populistische partij stemt weg te zetten als domme, racistisch, kortzichtig ingestelde mensen. En de terechte zorgen van deze groep stemmers vervolgens te negeren en door te gaan met maatregelen nemen die het ongevoel van deze groep nog meer vergroot. Kortom: een genuanceerd denker. In 2011 besloot hij niet langer aan de kant te blijven staan (door teksten voor opiniepagina’s en zo te schrijven) maar ‘iets’ te doen. Dit leidde tot de zogenaamde G1000. Een begrip dat – voorspelling – de komende weken en maanden door heel Nederland zal golven. Een vloedgolf van experimenten in de sfeer van G1000.
We zijn het zat
In het najaar van 2011 kwamen in Brussel ruim 750 mensen samen om een soort agenda voor de politiek samen te stellen en aan te reiken. Op 22 maart 2014 werd – voor zover bekend – de eerste G1000 in Nederland in Amersfoort gehouden. Enkele dagen na de gemeenteraadsverkiezingen. Op 24 maart 2014 stond Tegenlicht stil bij het onbehagen van veel burgers. We zijn het zat. In die aflevering werd hij aan het woord gelaten. In circa twee minuten legt hij helder uit waarom de onvrede van de burger voor de politiek een geschenk is.
David Van Reybrouck in We zijn het zat (transcript) (43:00-44:35)
Eigenlijk is het nu toch echt de discussie van twee honden die vechten om een been en een derde loopt er mee heen.
Burgers zijn boos op politici; politici wantrouwen burgers en we houden mekaar in een houdgreep en de ware macht is verhuisd naar transnationale niveaus die vaak zeer ondemocratisch zijn.
Maar die boosheid van de burger is een geschenk verpakt in prikkeldraad. En politici lopen ervan weg. Die prikkeldraad lijkt vervelend. Maar ik zou zeggen: haal de prikkeldraad ervan af en zie wat voor waardevolle betrokkenheid daar zit.
De burgerbevolking is nog nooit zo betrokken geweest als vandaag en we hebben er nog nooit zo weinig mee gedaan.
Macht wordt nooit vrijwillig afgestaan. Heb ik ooit eens geleerd. En het is een diepe waarheid. Alleen zie je dat de bestuurlijke lagen van vandaag al zeer veel macht verloren hebben. Niet naar onderen toe, naar de burger maar naar boven toe.
Eigenlijk is het in het eigenbelang van die bestuurlijke laag om het luikje naar onderen open te zetten en die burger binnen te trekken. Omdat dit hen niet minder maar meer macht zal geven. Omdat het toe zal staan om een deel macht die naar boven verdampt is geweest terug naar binnen te halen.
Je moet als het ware het kelderluikje open zetten om de macht die door het zolderraam is ontsnapt binnen te halen.
G1000 Uden
Op zaterdag 4 oktober 2014 wordt in De Schaapskooi in de gemeente Uden een G1000 gehouden. Op dinsdag 24 juni is de aftrapbijeenkomst in dezelfde tennishal.
Uit het artikel in Het Parool blijkt dat er op meer plaatsen in Nederland over nagedacht wordt. Sterker. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft zich inmiddels gerealiseerd dat de komende maanden, jaren op meer plaatsen in Nederland G1000-bijeenkomsten zullen worden gehouden. Uden is de eerste van een twaalftal pilot-gemeenten.
Meer lezen?
David Van Reybrouck is niet alleen betrokken geweest bij de eerste G1000 in Brussel maar heeft zich daarna verdiept in ons democratisch ‘onbehagen’. Veel gelezen, met betrokkenen gesproken om een tweede boek te kunnen schrijven (Tegen verkiezingen) en zich (nog) nadrukkelijker in het publieke debat te mengen. 
Op De Correspondent heeft hij verschillende artikelen geplaatst. Zijn belangrijkste voorstel is om binnen de wettelijke kaders te gaan experimenteren met vormen om burgers deel te laten uitmaken van het democratische proces. Hij betoogt regelmatig dat het belangrijk is burgers via loting aan te wijzen om gedurende een beperkte tijd zitting te nemen in een soort ‘gemeenteraad’, die zich over bepaalde onderwerpen uitspreekt. Feitelijk adviezen formuleert voor de ‘echte’ politici. Adviezen die een gemeenteraad of college van B&W (dan) moeilijk kunnen negeren. Waarom wil hij dit via loting laten verlopen? Om te voorkomen – zoals nu – dat alleen mensen in ‘de politiek’ actief zijn die lid zijn van een politieke partij. Hij bezigt het woord niet, maar in de praktijk behoren politici tot een soort kaste. ‘Normale’ burgers doen daar niet aan mee. Waardoor het gevaar van de kloof ontstaat: twee groepen die anders naar de werkelijkheid kijken en op basis van die ‘verknipte’ kijk elkaar niet (meer) begrijpen.
Artikelen op De Correspondent
Het kan: een totaal andere inrichting van onze democratie
Europa heeft haar lageropgeleiden uitgesloten
De opkomst is de uitslag en negen andere observaties over de gemeenteraadsverkiezingen
Het kan: een totaal andere inrichting van onze democratie
In Bosnië wordt de stem van het volk eindelijk gehoord
Vijf sites om direct te blokkeren als verkiezingen u lief zijn
Hoe technocratie de democratie kan redden (voor even dan)
Red de democratie, loot het parlement
Hoe technocratie de wereld kan redden (voor even dan)
Eén boek: Willem Schinkel. De nieuwe democratie : naar andere vormen van techniek (2012)
Klik hier voor het artikel Hard op weg naar een nieuwe democratie (VN, 8 april 2014), waarin initiatiefnemer Harm van Dijk en anderen aan het woord komen over de G1000 in Amersfoort. Deze Harm van Dijk zat ook in het fragment van David Van Reybrouck in Tegenlicht. En Harm van Dijk zal de bijeenkomst in Uden leiden.
Citaat 142 (zaterdag 14 juni 2014)
Homepage Citaten 2014
