Op zondag 12 oktober 2014 maakte Maria Popova in haar wekelijkse nieuwsbrief haar achterban attent op een filmpje van The School of Life. Een instelling die enige jaren geleden in Londen door de filosoof Alain de Botton werd opgericht. Bedoeld om mensen die in de 21e eeuw met ‘hun ziel onder hun arm rondlopen’ te laten nadenken over zaken die in onze hectische samenleving voor problemen of dilemma’s (kunnen) zorgen. Dit jaar zijn op verschillende plaatsen op de wereld dependances van The School of Life opgericht, o.a. in Amsterdam. Verder worden de laatste tijd steeds vaker relatief korte, artistieke filmpjes over aspecten van ons leven en tijd, gemaakt en op de website geplaatst.
Maria Popova begon ruim zeven jaar geleden met het blog Brain pickings. Waar ze (vaak lange) artikelen plaatst over het belang van lezen, cultuur en hoe overal op de wereld interessante mensen daarover schrijven. Maria Popova is een perfecte gids of verkenner. Maakt haar achterban attent op interessante ontwikkelingen en personen. Zondag 12 oktober verwees ze naar een filmpje van The School of Life, onder de titel: What Books Do for the Human Soul: The Four Psychological Functions of Great Literature. Wat is kortom het belang van literatuur?
Hieronder een vrij letterlijke vertaling van de tekst die in dit filmpje (What is literature for?) wordt uitgesproken.
Het filmpje begint met een ‘plaatje’ van een boekhandel. Maar het had ook een bibliotheek kunnen zijn.
Waar dient literatuur voor? (What is literature for?)
We hebben een breed gedeeld gevoel dat dit soort plekken vol dingen zitten die erg belangrijk zijn, maar waar is literatuur eigenlijk goed voor? Waarom zouden we onze tijd verdoen door romans en gedichten te lezen, terwijl daar buiten grote dingen gebeuren. Laten we eens nadenken over manieren waarop literatuur ons helpt.
1 Het spaart tijd uit (it saves you time)
Natuurlijk, het lijkt of je tijd verspilt, maar literatuur lezen is feitelijk een grootse tijdbespaarder, omdat het ons toegang geeft tot een breed spectrum aan emoties en gebeurtenissen die jaren, decennia, millennia zouden kosten als je ze zelf zou moeten ervaren. Literatuur is de grootste ‘werkelijkheids simulator’, een machine die je oneindig veel meer situaties laat ervaren dan je ooit zelf kunt meemaken.
Het laat je – veilig: en dat is cruciaal – zien hoe het is om te gaan scheiden. Of iemand te vermoorden en spijt te voelen. Vastlopen in je baan en wegvluchten naar de woestijn. Of een verschrikkelijke fout maken terwijl je een land leidt. Het laat je tijd versnellen: waardoor je de levensboog van kind naar ouderdom ziet. Het geeft je de sleutels van het paleis, en de oneindige slaapkamers. Zodat je je leven tegen dat van andere kunt afzetten. Het laat je fascinerende personen ontdekken: een Romeinse generaal, een Franse prinses uit de 11e eeuw, een hooggeplaatste Russische vrouw die op het punt staat een affaire te beginnen … Het neemt je mee naar continenten en eeuwen. Literatuur geneest je van een provinciale kijk, bijna zonder kosten. Maakt je tot een burger van de wereld.
2 Het maakt je aardiger (It makes you nicer)
Literatuur doet die magische truc door ons dingen door de ogen van een ander te laten zien. Het stelt ons in staat de effecten van onze daden op anderen te ervaren door te kijken met hun ogen. Ze geeft ons voorbeelden van aardige, genereuze, sympathieke mensen. Literatuur staat tegenover het dominante waardesysteem, dat geld en macht beloont. Schrijvers aan de andere kant, laten ons begrip opbrengen voor ideeën en gevoelens die erg belangrijk zijn, maar die onvoldoende ruimte krijgen in onze vercommercialiseerde, statusbewuste en cynische wereld.
3 Het is een medicijn tegen eenzaamheid (It’s a cure for loneliness)
We zijn gekker dan we mogen toegeven. We kunnen vaak niet echt zeggen wat ons op het hart ligt. Maar in boeken vinden we beschrijvingen van wie we echt zijn en hoe gebeurtenissen echt zijn, beschreven met een eerlijkheid die heel anders is dan wat de sociale conventies toelaten. In de beste boeken lijkt het alsof de schrijver ons beter kent dan wij zelf. Zij vinden woorden om kwetsbare, gekke, speciale gebeurtenissen van ons innerlijk te beschrijven: het licht van een zomer ochtend – de angst die we voor een ontmoeting voelden, de sensatie van een eerste kus, de jaloezie die we voelden toen een vriend over zijn nieuwe bedrijf vertelde, het verlangen dat we tijdens een treinreis ervoeren, terwijl we naar het profiel van een andere reiziger keken en die we nooit durfden aan te spreken. Schrijvers openen ons hart en verstand – en geven ons kaarten van onszelf waardoor we beter in staat in onszelf te reizen; met minder gevoelens van paranoia en vervolging.
De schrijver Emerson merkte op: ‘In het werk van grote schrijvers vinden we onze verwaarloosde gedachten’. Literatuur corrigeert het oppervlakkige en de compromissen van vriendschap. Boeken zijn onze echte vrienden, altijd in de buurt, nooit bezig, ons altijd ongepolijste verslagen gevend van hoe dingen echt zijn.
4 Het bereidt je op falen voor (It prepares you for failure)
In ons hele leven is onze grootste angst om te falen, dingen fout te doen. Om – zoals de roddelblaadjes zeggen – een loser te zijn. Elke dag brengen de media ons verhalen van falen.
Toevallig gaat veel literatuur ook over falen. Veel romans, toneelstukken en poëzie gaan over mensen die er een zooitje van gemaakt hebben. Mensen … die per ongeluk met moeder naar bed zijn gegaan, hun ouders in de steek lieten, of dood gingen na veel schulden te hebben gemaakt. De media zouden er gehakt van maken.
Maar grote boeken veroordelen niet zo hard en eendimensionaal als de media. Ze wekken medelijden op voor de held en angst voor onszelf, gebaseerd op een nieuw weten dat we allemaal dicht bij het moment zijn om onze eigen levens te vernietigen.
We neigen er toe het als een verstrooiing te zien, entertainment (iets voor het strand). Maar het is veel meer dan dat, het is echt therapie, in de brede betekenis van het woord.
We zouden moeten leren het toe te passen, zoals dokters met hun medicijnen omgaan. Iets dat we voorschrijven als middel voor veel kwaaltjes en zodanig classificeren dat we in staat zijn het gewenste middel voor te schrijven.
Maar bovenal verdient literatuur haar prestige, omdat het een gereedschap is dat ons helpt te leven en sterven met ietsje meer wijsheid, goedheid en gezond verstand.
What is literature for? (4:52) (18-9-2014 / 17.059 views op 12-10-2014)
https://www.youtube-nocookie.com/embed/4RCFLobfqcw
Citaat 177 (zondag 12 oktober 2014)
Homepage Citaten 2014
