Waar mensen hechten aan vertrouwen, daar regeert het wantrouwen. Waar mensen hechten aan vrijheid, stuiten zij op regelzucht. Waar mensen aandacht willen, krijgen ze doelmatigheid. Waar zij kwaliteit wensen, worden zij met kwantiteit geconfronteerd. Waar mensen ruimte willen, worden zij bekneld door gebrek aan ruimte. Waar mensen tijd wensen, is er vrijwel altijd te weinig tijd.
Aan het eind van 2014 trekt Jan Rotmans, de hoogleraar transitiekunde, in zijn boek Verandering van tijdperk : Nederland kantelt op pagina 154 bovenstaande harde (maar wel mooi geformuleerde) conclusie. Dat doet hij in het slothoofdstuk (‘Wat betekent dit voor ons?’). In de eerste vijf hoofdstukken heeft hij ‘de pols’ genomen van enkele sectoren: onderwijs, zorg, energie en de financiële wereld. Je wordt niet echt vrolijk van die analyse. Eerder het tegendeel. Maar aan de andere kant weet Jan Rotmans dat overal signalen zijn te bespeuren dat er iets gaat veranderen. Kantelen. het kan niet anders.
Jan Rotmans is een optimistisch man. En verwoordt wat velen onbewust aanvoelen of in hun eigen omgeving zien of ervaren:
Steeds meer mensen herkennen zich niet meer in de efficiencymaatschappij die wij met zijn allen hebben gecreëerd. Die is te rationeel, te bureaucratisch, te anoniem, te complex, te afstandelijk en te weinig menselijk. In de kern is de efficiencysamenleving gebaseerd op angst en wantrouwen. Alles moet worden gemeten en gecontroleerd, maar elke vorm van monitoring is gestold wantrouwen. Het systeem is belangrijker geworden dan de mens, vandaag is belangrijker dan morgen en cijfers zijn belangrijker dan mensen. (pagina 155)
Enkele boeken
David Graeber. Schuld : de eerste 5000 jaar (2012)
Bernard Lietaer e.a. Geld en duurzaamheid : van een falend geldsysteem naar een monetair ecosysteem (2012)
Martha Nussbaum. Mogelijkheden scheppen : een nieuwe benadering van de menselijke ontwikkeling (2012)
Michael J. Sandel. Niet alles is te koop : de morele grenzen van markt werking (2012)
Lenette Schuijt. Wat bezielt ons? : van verstarring naar vitaliteit (2014)
Robert & Edward Skidelsky. Hoeveel is genoeg? : geld en het verlangen naar een goed leven (2013)
Helen Toxopeus & Henk van Arkel. Een @nder soort geld : helpt economie, milieu en euro (2014)
Paul Verhaeghe. Identiteit (2012)
Auke van der Woud. Een nieuwe wereld : het ontstaan van het moderne Nederland (2006)
Op maandag 19 januari 2015 spreekt Jan Rotmans zich in De Lievekamp in Oss uit over ons ‘Oefenen in een andere tijd’.
Sterk aanbevolen voor iedereen die evenals Jan Rotmans meer dan het gevoel heeft dat onze samenleving ‘vast’ zit en we aan de vooravond staan van allerlei kantelingen. Sterker: dat dit proces al gaande is. Hij ziet drie soorten mensen opstaan: kantelaars, koplopers en verbinders. Die elkaar in een bepaalde regio, buurt, bedrijf of organisatie opzoeken en beginnen met veranderen. In onderstaand citaat laat Jan Rotmans nog even zien dat hij een Rotterdammer is:
We gaan het gewoon doen!
Anderzijds is er het kantelteam dat bestaat uit verbinders die op allerlei plaatsen in Nederland helpen om een gemeente of regio sneller te laten kantelen. Het kantelteam is al actief in diverse plaatsen zoals in Uden, Venlo, Zwolle, Arnhem en Nijmegen, Groningen en Rotterdam en in de toekomst in nog veel meer plaatsen. Het kantelteam helpt ter plaatse om koplopers te verbinden aan bestuurders, om bestaande en nieuwe plannen te realiseren in de praktijk, om belemmeringen uit de weg te ruimen en om nieuwe vormen van financiering te ontwikkelen. Het is heel praktisch, gericht op implementatie van de kanteling. De kanteling wordt zo praktijk. Geen woorden maar daden. We gaan het gewoon doen! (pagina 190)
Citaat 209 (woensdag 24 december 2014)
Homepage Citaten 2014
