Vandaag de wereld bezocht

Tijdens alle aandacht voor het onverwachte overlijden van Joost Zwagerman, kwam zomaar een zinnetje bovendrijven. Deze: Vandaag de wereld bezocht.

Een van de honderdduizenden, miljoenen (?) zinnen die Joost Zwagerman heeft geschreven. Maar ‘vandaag de wereld bezocht’ heeft een Oss tintje. Een trip along memory lane. Jaren geleden werkten Muzelinck, het Popcollectief, stichting Plint en de Osse bibliotheek samen om een poëzie-project van de grond te tillen. Het begon bij de bieb. Die benaderde een groot aantal bekende (en toen nog) minder bekende dichters. ‘Zou u een gedicht af willen staan?’ Voor een poëzie-project voor en door jongeren en adolescenten. Uiteindelijk werden twaalf gedichten aangedragen. En konden we verder. Leerlingen van Muzelinck, van de ‘schilderklas’ van kunstenares Anita de Baaij kregen de opdracht een tekening of schilderij te maken van een bepaald gedicht. De opdracht was tevens dat in dat werk enkele regels uit dat gedicht opgenomen moesten worden. Inderdaad: dat is de Plint-methode. Tegelijkertijd regelde Lex van Hulten, de directeur van Muzelinck, dat het Popcollectief in Oss lokale en regionale bandjes benaderde om een van de twaalf gedichten op muziek te zetten.

Dat lukte allemaal en maandenlang waren op verschillende plekken jongelui in het voorjaar van 1995 bezig met hun opdracht: tekenen, schilderen, ontwerpen, componeren, oefenen, opnemen. Worstelen met de opdracht: zet iemands anders werk om in iets van jou, maar respecteer de bron.

Stichting Plint kreeg aan het eind alle spullen aangeleverd en liet er een ontwerper op los. Die maakte een relatief grote bruine, in elkaar gevouwen doos. In die doos ruimte voor een ‘ouderwetse’ cd. Met in het boekje alle teksten en gegevens over deelnemers. Verder werden negen gedichten en ontwerpen uitgevoerd als Plint-kaart (zeg maar formaat ansichtkaart). Ik geloof dat we het voor een tientje verkochten.

Ik kan me niet meer herinneren hoe en waar dit project ten doop is gehouden. Weet wel dat Lex en ik op een zaterdagochtend in de herfst in een radioprogramma van Omroep Brabant in een Eindhovense kerk iets over dit project mochten vertellen. Het Anjerfonds vond het ook een mooi project, want stelde 1.500 gulden beschikbaar. Twintig jaar geleden. Waar blijft de tijd.

Hieronder alle deelnemers en tot slot de volledige tekst van het gedicht waaruit de regels Vandaag de wereld bezocht kwamen. Regels van – inderdaad – Joost Zwagerman.

Dichters
Willie Bierman (1955)
Gitaarleraar en koordirigent. Schrijft poëzie over berusting en verlangen, soms ook humoristisch

Pieter Boskma (1956)
Dichtbundels: Quest 91987), De Messiaanse kust (1989). Lid dichtersgrope de Maximalen. Novelle: Een foto van God (1993)

Serge van Duijnhoven (1970)
Schrijft voor De Groene Amsterdammer, NRC Handelsblad en De Morgen. Dichtbundels: Cascade (1988), Het paleis van de slaap (1994)

Frank Eerhart (1948)
Neerlandicus. Directeur Stichting Plint. Schreef drie dichtbundels voor kidneren. Ontving in 1992 Cultuurprijs van d eprovincie Noord-Brabant.

Albert Hagenaars (1955)
Recensent Nederlandse Bibliotheek Dienst. Lector uitgeverij en docent Nederlands. Dichtbundel: Intriges. Romans: Dood tij (1988) , Butijn, het boze oog (1992)

René Huigen (1962)
Roman De meter van Napoleon (1988). Lid dichtersgroep de Maximalen. Dichtbundel Paleis der ingewanden (1989)

Pieter de Laat (1955)
Docent VBO-onderwijs mens- en maatschappijvakken. Schrijft veel songteksten, o.a. voor Pandemonium

Henk Pröpper (1958)
Criticus De Volkskrant, redacteur Optima. Roman Het zwaard van de krab (1991) (met Margreet Jansen). Een intiem slagveld (1993) essays

John Cees Smit (1967)
Opleiding Rietveldacademie en Ateliers ’63. Exposeert in diverse galeries en musea. Is singer/songwriter van de bands Scram C Baby en Sad mac.

Peter Verhelst (1962)
Dichtbundels: Obsidiaan (1987), De boom N’ (1994). Ontving de Nieuwe Yangprijs, de Paul Snoeckprijs en de jan Vercammenprijs. Roman: Vloeibaar harnas (1993)

Cees Verraak (1954)
Neerlandicus en historicus. Dichtbundel De dichter en ik (1988). Publiceerde o.a. in De Tweede ronde, Hollands Maandblad, Maatstaf en NRC Handelsblad.

Joost Zwagerman (1963)
Debuutroman De houdgreep (1986). In ’88-’89 leider dichtersgroep De Maximalen. Schrijft over poëzie in o.a. De Volkskrant

De bands en songs
Cheyenne Cry – Venus met tong in wang (John Cees Smit)
iDK – Voldoening (Serge van Duijnhoven)
Downright Dark – Mijn hartsvriendin (Henk Pröpper)
Wind Cries Mary – Zonder titel (Peter Verhelst)
Pandemonium – Onderweg (Pieter de Laat)
Silly Putty – Weekend (Willie Bierman)
Rhythmus Maschine – Digital love (Albert Hagenaars)
T.Y.T. – Engel in de sneeuw (Cees Verraak)
Before the Rain – Onderwerp van kritiek (René Huigen)
Sounion – Groet van juffrouw Poëzie aan meneer de Wereld (Joost Zwagerman)
Weyenburgh-Groep – Air miles away (Frank eerhart)
No Comment – Oktober van jij (Pieter Boskma)

Hoeveel muzikanten spelen nog? In welke bandjes?

De cursisten onder leiding van Anita de Baaij
Natasja Arts (19 jaar), Maarten Beetz (20), Harrie Bots (15), Linda Bros (18), Jenny Derksen (17), Matthijs Diepenhorst (17), Hilde Hoeben (16), Simone Koevoets (13) en Peerapong Sirimahar (25)

Wat zouden ze momenteel doen?

Groet van juffrouw poëzie aan meneer de wereld – Joost Zwagerman
Met oren als twee kleine bladwijzers
luistert zij naar wat ik haar vertel.
Dus ik zeg, vandaag de wereld bezocht.
Die van mijn moeder, toen ze op het balkon
het tafelkleed uitklopte en de wind
haar handen en haar hoofd van linnen maakte,
later, in de stad – drie trappen op een kaartje
voor tien gulden – krauwt in Tuschinski 4 Isabelle Adjani
met paarsgelakte nagels heel het filmdoek aan flarden.
Voor het slapengaan een half blikje Whiskas
in een aangekoekte kom geleegd.
Tijdens het eten luistert zij niet naar mij.

Nog maar kort geleden heb ik haar
een keer geplaagd en een elastiekje
om haar staart geknoopt. Ruimde het tafellaken op
en trok mijzelf een filmsterrenpakje aan.
Het was een pakje met een witte kraag.
Poes zag toe en begon te blazen als een slecht geweten,
dus ik zeg, iemand zegt, de naam is juffrouw poëzie,
hoe maakt u het? Ik kom hier voor meneer de wereld
om af te leveren een moeder, een paarsgelakte nagel,
een portie elastieken woorden, een
rechtopstaande kattestaart.