Eind maart kwam Triplicate, de 38e studioplaat van Bob Dylan uit. Drie cd’s. Triplicate bevat dertig songs die Frank Sinatra ook heeft gezongen. Samen met twee eerder verschenen albums is dit een perfecte manier om 52 klassiekers uit de Amerikaanse songtraditie van de jaren twintig tot vijftig te leren kennen.
52 songs uit the great American songbook
Met dit album sluit Dylan een trilogie af. Die begon in 2015 met Shadows in the night. Vorig jaar verscheen Fallen angels. In bijna alle recensies wordt opgemerkt dat Dylan een ‘aardige’ poging doet om werk van Sinatra tot leven te wekken. En overal wordt – voor degenen die het niet mochten weten – opgemerkt dat Bob Dylan géén Frank Sinatra is. Althans niet over zo’n mooie stem beschikt.
Dat Sinatra daarentegen zelf geen nummers kon schrijven wordt in die recensies niet gememoreerd. Wél wordt (nogmaals) duidelijk dat Frank Sinatra een goede neus had voor goede songs. Uit wat ‘the great American songbook‘ wordt genoemd.
Bob Dylan heeft eenzelfde goede neus voor liedjes die door anderen zijn geschreven en opgenomen. Dat wordt met deze 3 platen (52 liedjes) meer dan duidelijk; maar de goede verstaander had dit al veel eerder in de smiezen kunnen hebben. In 1992 en 1993 nam hij bijvoorbeeld twee platen op met liedjes van anderen: Good as I been to you en World gone wrong. Liedjes afkomstig uit het zogenaamde publieke domein. Een ander American songbook: traditionals. Verder presenteerde hij van 2006 tot 2009 honderd keer een radio-programma waarin hij liedjes van de meest uiteenlopende artiesten (& stijlen en genres) onder een wekelijks thema schaarde.
Andere kost
Toch wijken deze tweeënvijftig liedjes af van wat Bob Dylan ons meestal voorschotelt. Hij grasduint nu in een wereld die niet de zijne leek. Waar het gros van zijn volgelingen ook niet zo vaak kwamen. De wereld van musical en film, Broadway en Hollywood. Liedjes die vaak dicht gesmeerd werden met violen.
Uitgevoerd door dames en heren in keurige kleding. Vaak met een big band. Ver weg van ‘zijn’ wereld van rock, pop, blues, folk en r&b. En toch houdt Dylan ook van dit soort muziek. De muziek. En de teksten. Geschreven, gemaakt door beroepsschrijvers. Die in opdracht liedjes voor anderen schreven. Ze zelf nooit uitvoerden. Dat overlieten aan de muziekbazen. Die hun liedjes ‘sleten’ of onderbrachten bij de sterren van die jaren.
Liedjes die klassiek werden in de uitvoering van een Sarah Vaughan, Billie Holiday, Tommy Dorsey (met zijn trombone en orkest), Dick Haymes, Ella Fitzgerald, Dean Martin of Frank Sinatra.
Voor zover valt na te gaan * heeft Frank Sinatra 50 van de 52 door Dylan geselecteerde liedjes ooit opgenomen.
Tekstueel
Van de 52 liedjes zijn er slechts vier door één man geschreven (waarvan 2 door Irving Berlin), drie door drie personen en het overgrote deel (45 stuks) door twee personen. En die hadden meestal een duidelijke rolverdeling: de ene componeerde de muziek, de ander schreef de tekst. En vaak leidde dit tot magische songs. Waarvan er verschillende door veel artiesten zijn opgenomen, uitgevoerd, gecoverd.
Bob Dylan heeft deze liedjes zeer zeker niet alleen op hun muzikale merites uitgekozen. Ik vermoed dat vaak de lyrics de doorslag hebben gegeven. Wijze teksten. Over ‘het leven’. Teksten die hij op zijn oude, grijze dag kan appreciëren. Hij herkent de levenswijsheid erin.
Toen de eerste van de drie platen in 2015 uitkwam (Shadows in the night) moest ik steeds denken aan de beste Sinatra-plaat ooit opgenomen. Althans, volgens mij: September of my years.
Artikel: What’ll I do When you are far away (maart 2015).
September of my years bevat dertien liedjes; uitgebracht in 1965. Toen Sinatra Abraham zag, vijftig werd. Dertien melancholische liedjes over het voorbij gaan van de tijd, je jonge jaren, groter worden, ervaren dat het leven ook vervelende kanten heeft. Maar vooral een plaat als steuntje in de rug. Je bent weliswaar vijftig geworden – je hebt de september-jaren van je leven bereikt – maar er liggen nog veel mooie dingen voor je. Mits je – natuurlijk – geluk hebt en die momenten wilt grijpen. En dat kan alleen door dingen op die leeftijd los te laten. De gretigheid uit je adolescentie en vroege volwassenheid als het ware overgroeit. Rijper wordt. Je als volwassene gaat gedragen. Een prachtig album.
Pas op Triplicate nam hij drie songs van dit meesterwerk op: Once upon a time, It gets lonely early en The september of my years. De laatste twee liedjes zijn geschreven door Jimmy Van Heusen en Sammy Cahn. En dat is geen toeval.
Jimmy Van Heusen
Tien van de door Dylan geselecteerde songs zijn geschreven door ene Jimmy Van Heusen. Die als componist altijd met tekstschrijvers samenwerkte, hier: Sammy Cahn (3x), Johnny Burke (5x), Sammy Gallop (1x) en Carl Sigman.
Jimmy Van Heusen (1913-1990) heeft honderden liedjes voor film of theater geschreven. Naar schatting zijn er daarvan vijftig standards geworden, die door de meest uiteenlopende (jazz)artiesten zijn (en worden) uitgevoerd. Liedjes van hem verschenen in ruim tweehonderd films.
Een van zijn relatief latere liedjes werd in 1965 door Frank Sinatra op zijn Abraham-plaat opgenomen, de titeltrack: The september of my years. De tekst is geschreven door Sammy Cahn (1913-1993). Een kristalheldere tekst over ouder worden, en hoe daar mee om te gaan. Tegen aan te kijken. Wijze woorden.
The september of my years
One day you turn around and it’s summer
Next day you turn around and it’s fall
And the springs and the winters of a lifetime
Whatever happened to them all?
As a man who has always had the wand’ring ways
Now I’m reaching back for yesterdays
‘Til a long-forgotten love appears
And I find that I’m sighing softly as I near
September, the warm September of my years
As I man who has never paused at wishing wells
Now I’m watching children’s carousels
And their laughter’s music to my ears
And I find that I’m smiling gently as I near
September, the warm September of my years
The golden warm September of my years
Pluk de dag
Een man heeft zich er bij neergelegd dat het gros van zijn leven voorbij is, maar dat er nog genoeg overblijft om van te kunnen genieten. Sammy Chan leverde ook de regels voor een ander liedje, waarin hetzelfde speelt. De kinderen hebben het veilige nest verlaten, maar de herinneringen blijven (hoe mooi het was). Maar we kunnen nog steeds genieten. Pluk de dag, ev’ry single lovely day.
It Gets Lonely Early
When you’re all alone
All the children grown
And, like starlings, flown away
It gets lonely early, doesn’t it?
Lonely early, doesn’t it?
Ev’ry single endless day
When your twilight nears
And one face appears
Turning winter years to May
It gets lonely early, doesn’t it?
Lonely early, doesn’t it?
Still the old heart’s young enough to say
“It was really more than lovely, wasn’t it?
“Truly lovely, wasn’t it?”
Ev’ry single lovely day
Ooit was je verliefd
Bovenstaand liedje staat ook op die September of my years-plaat. Een derde – door Dylan van deze klassieke plaat – geselecteerde track is geschreven door Charles Strouse (1928-) & Lee Adams (1924-). Een liedje dat voorafgaat aan het moment dat je als oude man terug gaat kijken op wat (bijna) voorbij is. Once upon a time gaat niet over sprookjes, maar de tekstschrijver haalt wel de jaren terug waarin hij hopeloos verliefd werd op dat meisje met moonlight in her eyes. Huiver als je de tederheid in de stem van Frank Sinatra hoort en terugglijdt naar die magische tijd. Toen je zelf tot over je oren verliefd was. Maar, tja … dat was very long ago.
Once Upon A Time
Once upon a time a girl with moonlight in her eyes
Put her hand in mine and said she loved me so
But that was once upon a time very long ago
Once upon a hill we sat beneath a willow tree
Counting all the stars and waiting for the dawn
But that was once upon a time, now the tree is gone
How the breeze ruffled through her hair
How we always laughed as though tomorrow wasn’t there
We were young and didn’t have a care
Where did it go?
Once upon a time the world was sweeter than we knew
Everything was ours, how happy we were then
But somehow once upon a time never comes again
Once upon a time never comes again
Triplicate, Shadows in the night en Fallen angels staan bomvol met dit soort teksten
Jimmy Van Heusen is met tien liedjes overduidelijk de favoriete componist van Bob Dylan. Naast Sammy Cahn zijn vooral Johnny Mercer (1909-1976) en Johnny Burke (1908-1964) zijn favoriete tekstschrijvers. Deze 52 liedjes zijn een goede introductie in the great American songbook. Er zitten diverse juweeltjes tussen. Eén ding moet je op de 3 Dylan-albums voor lief nemen: er komen amper violen op voor. Die rol wordt veel overgenomen door Donnie Herron, met zijn pedal steel guitar. Anders, maar in mijn oren net zo effectief.
Toch ontbreekt er iets
Al bij Shadows in the night viel het op; wederom bij Fallen angels. En nu, met de release van Triplicate is het zeker.
Bob Dylan heeft (waarschijnlijk) bewust enkele héél erg grote namen uit de Amerikaanse songtraditie laten liggen. Geen enkele song gecoverd van Cole Porter (1891-1964), George Gershwin (1898-1937) of Kurt Weill (1900-1950). Opmerkelijk.
Ik kan me voorstellen dat hij nog een vierde plaat met alleen nummers van deze grootheden uitbrengt; maar heb daar nog niets over vernomen. Anders is het een raadsel. Iets waar Dylan goed in is. Het voor de hand liggende nou juist níet doen. Dat is jammer, want hoe zou zijn versie van September Van Kurt Weill (met lyrics van Maxwell Anderson) klinken. Of Summertime van George Gershwin (& DuBose Heyward). Of Don’t fence me in van Cole Porter (tekst mede van Robert Fletcher)
Vijf documenten om Triplicate te duiden
1. De 3 Dylan-platen met alle 52 liedjes, de componisten en hun geboortejaar
2. Albums van Frank Sinatra waarop de door Dylan gecoverde songs (ook) voorkomen
3. Componisten die twee of meer songs hebben aangedragen
4. Tekstschrijvers die aan twee of meer songs hebben meegewerkt
5. Liedjes per decennium
Interview met Bob Dylan: Q&A with Bill Flanagan (22 maart 2017)
Enkele cd’s om the great American songbook te leren kennen
Dawn Upshaw. I wish it so (1994)
Dawn Upshaw. Sings Rodgers & Hart (1996)
Dawn Upshaw. Sings Vernon Duke (1999)
Aretha Franklin. The great American songbook (2011)
Rod Stewart. It had to be you (The great American songbook) (2002 (er zijn nog 3 andere volumes)
# – You’re the top : Cole Porter in the 1930s (1992) 3 cd’s
Billie Holiday. The great American songbook (1994)
Linda Ronstadt. What’s new? (1983)
Teresa Stratas. Stratas sings Weill (1986) en (natuurlijk)
Ella Fitzgerald. Ella sings Gershwin (1950), Sings the Cole Porter songbook (1956), Sings the Rodgers & Hart songbook (1956), Sings the Duke Ellington songbook (1957), Sings the Irving Berlin songbook (1958), Sings the George & Ira Gershwin songbook (1959), Sings the Harold Arlen songbook (1961), Sings the Jerome Kern songbook (1963) en Sings the Johnny Mercer songbook (1964)
Citaat 450(woensdag 5 april 2017)
Homepage Citaten 2017
