DIKW – Data Informatie Kennis Wijsheid

Alex Brenninkmeijer is bekend geworden als de meest ‘activistische’ Nationale Ombudsman die Nederland ooit heeft gehad. Van 2005 tot 2013 heeft hij leiding gegeven aan dit belangrijke instituut dat klachten van burgers over onbehoorlijk overheidsoptreden behandelt. Om dat te kunnen doen wordt er veel en diep onderzoek gedaan naar hoe bepaalde ‘zaken’ lopen (of hebben gelopen). Jaarlijks doet de ombudsman verslag van zijn bevindingen. En doet hij aanbevelingen. Vrijblijvend, maar toch. De jaarlijkse rapporten van Brenninkmeijer werden door de jaren heen steeds grimmiger. En ‘de politiek’ zat er steeds minder op te wachten. Niet officieel, maar vaak lieten sommige politici zich laatdunkend uit over boodschap, toon en inzet van deze Ombudsman. Toen hij enkele jaren geleden aankondigde weg te gaan was dat voor velen een opluchting. Inmiddels is hij namens Nederland lid van de Europese Rekenkamer. Een ander, onafhankelijk opererend controle-orgaan.

De basale piramide
Als je in de Engelstalige Wikipedia gaat zoeken dan wordt dit plaatje getoond.

Een lang artikel waarin vooral ook ingegaan wordt op de (on)mogelijkheid om dit soort abstracte begrippen in een stroomschema op te kunnen of mogen nemen. Maar los daarvan is meteen duidelijk dat aan wijsheid een proces vooraf gaat, waarin zaken verloren gaan en andere worden gewonnen. Of toenemen. Dus is de keuze voor een piramide nog niet zo’n verkeerd beeld.

Uiteraard is de vorm ook een verwijzing naar ‘de piramide van Maslov‘.

Binnen een ‘omgeving’
Dit plaatje maakt vooral duidelijk dat de vier kernbegrippen niet los staan van een deel van de samenleving of ‘wereld’. Alleen Data staat op zichzelf, maar de andere drie (IKW) hebben een samenhang met ‘de omgeving’. Informatie <-> Waarde,
Kennis <-> Ervaring en
Wijsheid <-> Context.

Bron: Out Smart Your Business Stappenplan Informatiestrategie

Een proces
Een krachtig plaatje. Dit keer zonder een spitse top, suggererend dat er na wijsheid nog iets komt. Belangrijk zijn hier de grijze pijlen die extra benadrukken dat het een proces is waarin ‘alles’ steeds beter (althans hoger) wordt.
Een sheet die gemaakt is voor een presentatie voor ‘de’ Nederlandse waterschappen.

Terugkoppelingen
Dit plaatje benadrukt dat er in het proces om tot wijsheid te komen continue sprake is van terugkoppellingen, loops, feedback. Bepaalde brokjes (ontstane) informatie vormen op zich weer de basis waarop een ander kan voortbouwen.

Wijsheid is altijd beperkt
Dit plaatje heeft te maken met het besef dat iedereen die veel van ‘iets’ afweet als eerste zal toegeven dat hij of zij ‘eigenlijk’ weinig van dat onderwerp afweet. Een beginneling op dat terrein zal daarentegen vaak het gevoel hebben al veel te weten.

Dit plaatje is een mooie illustratie van dat weten: je kennis of inzicht in ‘iets’ is altijd (per definitie) beperkt. En door de komst van het internet is het (a) volstrekt onmogelijk alle beschikbare data tot je te nemen, laat staan er (b) informatie van te maken, die dan (automatisch) zou leiden tot (c) kennis. Wijsheid (d) is daardoor per defintie altijd beperkt. Je kunt naarmate je tijd van leven hebt wijzer worden, maar je dient je beperkingen te kennen. Wijsheid gaat altijd over een deel van de werkelijkheid.

Hoe zich dat zal ontwikkelen als er slimme systemen komen – die mensen als Ray Kurzweil en Nick Bostrom voorzien – is afwachten.

Kunstzinnig
Op het blog Een blogje om staat/stond dit plaatje. Wijsheid ontbreekt, maar in een oogopslag is duidelijk dat ‘dingen’ complexer en ‘mooier’ worden in het proces.

Wijsheid die ergens ligt te wachten?
Dit plaatje suggereert dat wijsheid ergens ligt te wachten. Dat je het kunt vinden. Als je maar lang genoeg zoekt en – vooral dat – over de juiste sleutel of combinatie beschikt. Waarschijnlijk is dit beeld verkeerd, maar wel krachtig. Vind de sleutel en je hebt toegang tot wijsheid. Dit beeld komt uit een artikel over data en hoe die te vermarkten.

Wijsheid in de digitale wereld
Dit plaatje is een poging de abstracte wereld waarin kennis en wijsheid ontstaat te koppelen aan ‘het internet’. Los van de vraag of Linkedin een relatie heeft met kennis en Twitter met data is het wel een mooie illustratie van het feit dat er een verband tussen die twee werelden is.

In de hierarchie staat hier bloggen bovenaan en wordt een blogger die veel lezers trekt ‘wijs’ genoemd. Dat zullen veel bloggers zich graag laten aanleunen; alhoewel, als ze écht wijs zijn dan nemen ze de boodschap met de nodige korrels zout. Misschien zijn wijze mensen vooral mensen die andere (wijze) mensen kunnen en willen bewonderen. Af en toe verwonderd zijn hoe deze of gene dit of dat heeft kunnen bedenken of maken.

Complexer, en complexer (zei Alice)
Een soort stroomdiagram, gemaakt door een ict-deskundige, dat mooi laat zien dat in het proces van alles tegelijk plaatsvindt en impact heeft op elkaar.

Een nog ruimere context
Deze foto(montage) illustreert helder dat ieder van ons zijn of haar ‘dingen’ altijd in een context doet. Meestal onbewust, maar af en toe (als er bijvoorbeeld een nieuw beleidsplan moet worden geschreven of een stip op de horizon gezet) iets bewuster. En alhoewel de trits DIKW hier niet worden genoemd zitten ze er tóch in. En er zit ook in dat het een eeuwigdurend proces is. Op basis van je acties (die tot stand zijn gekomen door een reeks van met elkaar samenhangende zaken) kun, zul of moet je terug gaan naar je keuzes. Of nadenken of je strategie wel de goede was. Wellicht schort er iets aan je visie. Of dien je kritisch naar je missie te gaan kijken. Of – schier onmogelijk, maar misschien toch wel eens nodig – moet je in de spiegel kijken en bezien of je waarden en identiteit nog wel van deze tijd zijn.

Dit plaatje lijkt veel op een beeld dat Roos Vonk in haar presentaties vaak gebruikt: een vuurtoren. Die in je leven als richtpunt kan fungeren. Waarom? Omdat die vuurtoren doorlopend in een onzekere wereld haar stralen uitzendt. Stralen die staan voor waarden. En niet voor normen.

Een taart, tot slot
Als u googlet op de woorden Data Kennis Informatie Wijsheid krijgt u tientallen plaatjes. Vervangt u de woorden door Information Knowledge Information Wisdom dan krijgt u er nog veel meer.
Dit plaatje kwam naar voren op een blog van een Nederlands bibliothecaris. Kennis onstaat door brokjes ruwe data zodanig bij elkaar te brengen dat informatie ontstaat. Kennis is een stap verder en iedereen die veel kennis opdoet en met elkaar weet te combineren wordt wijzer.

Terecht ontbreekt op het plaatje hiernaast wijsheid. Die zit – in dit voorbeeld – in de buik van de man of vrouw. En ontstaat pas als die persoon zich vaker aan snoepen overgeeft en weet te waarderen (gevoelsmatig of iets beredeneerder) welke taart wel of niet goed is.

Bron: Van data naar kennis in vier plaatjes

Citaat 254 (dinsdag 19 mei 2015)
Homepage Citaten 2015