Lex Bohlmeijer is een radio-presentator die de laatste jaren ook voor De Correspondent (het on-line platform van jongelui rondom hoofdredacteur Rob Wijnberg) zogenaamde podcasts maakt. Interviews met interessante mensen. Niet altijd bekend bij een groter publiek. En de aanleiding is niet zoals vaak een nieuw boek of film. Lex heeft een goed neus voor – nogmaals – interessante mensen. Die vaak een uitgesproken mening over of kijk op de samenleving hebben. Wetenschappers, kunstenaars, denkers. Jong en oud.
In zijn laatste podcast van dit jaar laat hij de Belgische psychiater en hoogleraar Dirk De Wachter aan het woord. De man die zo veel op Nick Cave lijkt. De man die, sinds van hem in 2012 zijn Borderline times : het einde van de normaliteit verscheen, door velen wordt gevolgd. Hij is vooral in België een BB’er geworden. In Nederland neemt het aantal mensen toe die zijn naam kent en ongeveer weet hoe hij over onze samenleving denkt.
Podcast: Luisteren: Hoe onze rijke, maar zieke samenleving er weer bovenop kan komen (17 december 2016) (40:28)
De kers op de taart?
Lex Bohlmeyer zocht hem thuis op. Een mooi gesprek over onze tijd. Waarin zo velen de weg kwijt zijn en weer anderen (of dezelfden) zich grote zorgen maken over wat er allemaal gaande is; en dreigt. Desondanks is het een hoopggevend gesprek. Met een prachtige uitspraak over het belang van cultuur (en kunst). Een quote die ik wil koppelen aan een tenstoonstelling in Helmond (!). Van een (voor mij) volstrekt onbekende kunstenaar. Yinka Shonibare. Een Nigeriaan die in Engeland woont en werkt. En humoristische, kleurrijke, kritische kunst maakt.
In het gesprek gaat het amper over alle vervelende zaken die in 2016 zijn gebeurd. Maar die incidenten en ontwikkelingen schemeren door het hele gesprek heen mee. Dirk De wachter vindt dat we ons als mens weer moeten gaan engageren. Ons druk maken over ‘dingen’ die we verkeerd vinden gaan. Engagez vous! Hij verwijst naar de Franse diplomaat Stéphane Hessel (Doe er iets aan!). Heeft het over het belang van de paradox. Dat we voorbij het rationele durven te denken, handelen. Heeft het aan het eind ook over het belang van kunst; cultuur. Dit citaat wil ik koppelen aan Yinka Shonibare.
Kunst is voor mij geen versiering,
moet niet bij de gordijnen passen!
Kunst is een basic thing, hè!
Ik gebruik in mijn boek ook de vergelijking:
Kunst is de bodem van de taart en niet de kers op de taart.
Voor mij is dat noodzakelijk om te zijn. (33:10-33:35)
Helmond en Yinka Shonibare
Als bibliothecaris ben je altijd op zoek naar mogelijkheden om interessante zaken en ontwikkelingen te koppelen aan de plaats waarvoor of waarin je werkt. Lokale verankering heet dat. In Helmond weet men dit ook en heeft het lokale museum contact gezocht met een Nigeriaanse kunstenaar die in Engeland woont en werkt. Opmerkelijk, nietwaar?
Ik vermoed echter dat de curator van dienst jaren zijn best heeft gedaan om hem over te halen naar Helmond te komen. Deze Yinka Shonibare is immers – zoveel is me inmiddels wel duidelijk – een grote naam binnen de kunstwereld. Dat ik hem nog niet kende, doet er niet zo veel toe. Dagelijks kun je immers nieuwe ‘dingen’ leren kennen. Dat is het leuke van leven: dat er onverwachte ‘dingen’ zo maar op je pad komen.
Loop eens een museum binnen! Theater. Filmzaal. Of een bibliotheek.
Maak er een gewoonte van. Cultuur/kunst is geen kers.
Vlisco
De link tussen Helmond en Yinka is stof. Gemaakt door de lokale Vlisco-fabriek. Stoffen die vooral afgenomen worden door mensen op het Afrikaanse continent. Kleurrijke, fantasievolle stoffen. Stoffen die Yinka Shonibare keer op keer in zijn werken terug laat komen.
Tot 12 februari 2017 kunt u in Boscotondo in Helmond terecht voor een overzicht van zijn werk. Klik hier voor artikel op website museum. Op de begane grond kunt u een tentoonstelling meepikken over hoe uiteenlopende ontwerpers voor dit 170 jaar oude bedrijf designen: Vlisco 1:1 un à un. Klik hier voor een artikel op website.
Boscotondo, een kunsthal
Telkens als ik in Helmond kom leg ik een link met Oss. Een vergelijkbare gemeente. Qua achtergond (arbeidersstad), aantal inwoners (rond de 90 duizend) en naam in het land (meestal negatief). En telkens moet ik constateren dat Helmond zich de laatste twintig jaar opvallend positief heeft ontwikkeld. Ik vermoed dat het slechts aan enkele (inmiddels vertrokken) bestuurders is te danken. Dat Helmond positief afsteekt ten opzichte van Oss. En een van die zaken heeft met Boscotondo te maken. Of ‘de Kunsthal’ zoals het gemeentemuseum deze locatie inmddels ook wel noemt. En gelijk hebben ze: de Boscotondo ruimte is ‘gewoon’ een kunsthal (à la die in Rotteram) geworden.
Ik schat dat er gemiddeld zes tot acht tentoonstellingen per jaar worden gehouden. Kunst die ingevlogen wordt van andere locaties. De curator van dienst neemt het initiatief om een bepaald thema of kunstenaar (schilder, beeldhouwer, designer, fotograaf) naar voren te halen en regelt dat zo’n tentoonstelling tot stand komt. Heel af en toe wordt er na afloop ‘iets’ aangekocht voor de Helmondse collectie.
Oss versus Helmond
Zo’n pand mist Oss. Maar er is meer dat schril afsteekt. Een voormalige fabriek, aan de rand van de stad is omgebouwd tot Filmhuis/theater: de Cacaofabriek. Meerdere zalen, een restaurant/bar, een expositieruimte en verschillende bedrijfjes. Je kunt er ook chocolade kopen. Het is nog niet rendabel. Er moet kortom geld bij, maar tja … dat moet dan maar!
Het is goed voor de uitstraling van Helmond en de binnenstad. Ik vermoed dat bezoekers van buiten vaak even het centrum meenemen. Iets kopen, een hapje eten of drinken. Met zo’n instelling (zo’n ‘machine’) voorkom je dat je – zoals in Oss – zes weken moet wachten voordat een nieuwe, interessante film als I, Daniel Blake of De kinderen van juf Kiet in de Groene Engel wordt gedraaid. Dat is geen onwil van dit Osse cultuurpodium, maar ze hebben slechts één zaal. Voor zowel film, theater of concert. Je kunt het ook publieke armoede noemen.
Yinka Shonibare
Als je gaat googlen op deze naam vindt je talloze verwijzingen. Naar afbeeldingen, artikelen, filmpjes. Deze maand werd bijvoorbeeld een filmpje op Youtube gezet van een beeldhouwwerk van hem dat in Londen werd geplaatst: Yinka Shonibare – Wind Sculpture – Howick Place – London – December 2016.
Een werk waarin hij wederom verwijst naar de Vlisco en hun opvallende stoffen. Stoffen die hij in verband brengt met kolonialisme, identiteit, ongelijkheid. Everything is connected. Let op de muren.
Slotsom
Een prachtige tentoonstelling. Zinvol om voor half februari 2017 naar Helmond af te reizen. Gun uzelf de luxe om iets ‘anders’ te leren kennen. Dat u zich wederom realiseert dat kunst de bodem is van de taart en niet de kers.
Drie filmpjes van/met Yinka Shonibare
https://www.youtube-nocookie.com/embed/Fu5asout7wY
Of dit filmpje. En de ‘clou’ zie je pas na ongeveer een minuut. Wederom: bingo! Vlisco
https://www.youtube-nocookie.com/embed/7C215uxwoFs
En hier een lang gesprek met Yinka Shonibare; geplaatst in april van dit jaar.
https://www.youtube-nocookie.com/embed/IKEQfl2Tdfc
Allemaal kommer en kwel?
Natuurlijk is er in Oss nog steeds een museum: Museum Jan Cunen. Waar tot 27 januari 2017 een andere interessante tentoonstelling kan worden bezocht. Schoolmeester Frans van Ooijen heeft zijn hele leven lang kunst verzameld. Met een kleine beurs een grootse collectie verzameld. Een deel daarvan is tot eind januari te zien. En tussen die honderden voorwerpen zitten zonder enige twijfel werken die u niet kent. Niet dé werken, noch dé maker. Oud-collega Marijon gaf van de week aan dat ze al drie keer is geweest. En zeker nog een keer zal binnenlopen. Om te genieten van de collectie van Frans van Ooijen. Die het beeld van ‘de kers’ en ‘de bodem’ zonder enige twijfel zal kennen en onderschrijven.
Van Armando tot Tajiri – ontdekkingen van een verzamelaar
Citaat 421 (donderdag 28 december 2016)
Homepage Citaten 2016
