Sinds het begin van de jaren zeventig hebben steeds meer muziektijdschriften de gewoonte overgenomen het jaar met een lijst van de ‘beste’ platen van een bepaald jaar af te sluiten. Albums, geen losse liedjes.
Opmerkelijk in Spotify-times waar je van het ene naar het andere liedje shuffelt. En er zo nooit achter zult komen dat op alle goede albums altijd songs zitten die zich pas na meerdere ‘draaibeurten’ laten ontdekken.
Tja. Hieronder vindt u het resultaat van dertien relevante muziekbladen. Uit Nederland, België, Engeland en de Verenigde Staten.
Grosso modo zijn er twee varianten:
1. een lijst met (zeg) 50 titels (nummer 1 is het ‘beste’ en uiteraard is nummer 50 ‘minder’) (Classic Rock, Humo, Mojo, NME, Pitchfork, Q, Rolling Stone, Spin, Uncut)
2. een lijst samengesteld op basis van individuele lijstjes die opgeteld worden (Oor, Heaven, Soundz, Jazzism). Hoe vaker een plaat wordt genoemd, des te ‘beter’
Hieronder staan ruim honderd albums die in die verschillende jaarlijstjes zijn opgenomen. Dé platen van 2016. Volgens de kenners.
De op 10 januari van dit jaar overleden David Bowie voert trots de lijst aan met zijn * (Blackstar). You want it darker, de zwanenzangplaat van Leonard Cohen, staat op nummer drie. En daartussenin staat Skeleton tree van Nick Cave met zijn Bad seeds, een andere plaat over dood en vergankelijkheid. Hoe ‘mooi’ passend bij een zwaar jaar, een annus horribilis. Hopelijk is het geen opmaat voor 2017.
Blackstar
Dé plaat van 2016 is overduidelijk * (Blackstar) van Bowie. Alhoewel Nick Cave ook in twaalf lijstjes voorkwam is dat niet dé plaat van 2016. * (Blackstar) staat op nummer 1 in Oor, Mojo, Q, Uncut en Heaven.
Vroeger
Tot voor enkele jaren geleden was het volstrekt normaal dat ‘de bieb’ het gros van onderstaande titels in haar collectie zou hebben opgenomen. Dat is helaas niet meer zo. Het is het bekende verhaal van iedereen die enthousiast zijn of haar boeken bij bol.com besteld en zich vervolgens afvraagt waarom de lokale boekwinkel is gestopt.
Desondanks zitten er tóch nog 36 titels in de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Een derde deel. Redelijk uniek, want het gros van de openbare bibliotheken is in Nederland met dit cultuurgoed gestopt.
Na deze lijst volgen negentien andere platen die dit jaar zijn uitgebracht. Persoonlijke favorieten, die veel ‘draai-uren’ hebben gemaakt.
Twaalf keer genoemd
001 David Bowie. * (Blackstar)
002 Nick Cave and the Bad seeds. Skeleton tree
Tien keer genoemd
003 Leonard Cohen. You want it darker
004 Radiohead. A moon shaped pool
Negen keer genoemd
005 Beyoncé. Lemonade
006 Bon iver. 22, a million
007 Frank Ocean Blond
Acht keer genoemd
008 Anohni. Hopelessness
009 Car seat headrest. Teens of denial
010 Solange. A seat at the table
Zeven keer genoemd
011 Kendrick Lamar. Untitled unmastered
012 Angel Olsen. My woman
013 Iggy Pop. Post pop depression
014 Wilco. Schmilco
Zes keer genoemd
015 Anderson. Paak. Malibu
016 Danny Brown. Atrocity exhibition
017 Chance the Rapper. Coloring book
018 Ryley Walker. Golden sings that have been sung
019 Kanye West. The life of Pablo
Vijf keer genoemd
020 Michael Kiwanuka. Love & hate
021 Maxwell. Black summer’s night
022 1975. I like it when you sleep for you are beautiful yet so unaware of it
023 Parquet courts. Human performance
024 Rihanna. Anti
025 Savages. Adore life
026 Sturgill Simpson. A sailor’s guide to Earth
027 Skepta. Konnichiwa
028 A Tribe called quest. We got it from here … thank you 4 your service
029 Whitney. Light upon the lake
Vier keer genoemd
030 Blood orange. Freetown sound
031 Christine and the Queens. Chaleur humaine
032 Drake. Views
033 PJ Harvey. The hope six demolition project
034 Jenny Hval. Blood bitch
035 Kaytranada. 99.9%
036 Cass McCombs. Mangy love
037 Mitski. Puberty 2
038 Kevin Morby. Singing saw
039 Paul Simon. Stranger to stranger
040 Kate Tempest. Let them eat chaos
Drie keer genoemd
041 Avalanches. Wildflower
042 William Bell. This is where I live
043 Biffy clyro. Ellipsis
044 James Blake. The colour in anything
045 Neko Case, k.d. Lang & Laura Veirs. case/lang/veirs
046 Drive-by truckers. American band
047 Hiss golden messenger. Heart like a levee
048 King. We are King
049 Let’s eat grandma. I, gemini
050 Anna Meredith. Varmints
051 Margo Price. Midwest farmer’s daughter
052 Rolling stones. Blue & lonesome
053 Schoolboy Q. Blank face lp
054 Esperanza Spalding. Emily’s d+evolution
055 Teenage fanclub. Here
056 Thee oh sees. A weird exists
057 William Tyler. Modern country
058 Lucinda Williams. The ghosts of highway 20
059 Young thug. Jeffery
Twee keer genoemd
060 Syd Arthur. Apricity
061 Bastille. Wild world
062 Bat for lashes. The bride
063 Blossoms. Blossoms
064 Cate le Bon. Crab day
065 Charles Bradley. Changes
066 Billy Bragg & Joe Henry. Shine a light : field recordings from the great American railroad
067 Comet is coming. Channel the spirits
068 Coral. Distance inbetween
069 Brian Eno. The ship
070 Brian Fallon. Painkillers
071 Fat white family. Songs for our mothers
072 Kevin Gates. Islah
073 Goat. Requiem
074 Green day. Revolution radio
075 Steve Gunn. Eyes on the lines
076 Heron oblivion. Heron oblivion
077 Vijay Iyer. A cosmic rhythm with each stroke
078 Nicholas Jaar. Sirens
079 Jamie T. Trick
080 Norah Jones. Day breaks
081 Kamaiyah. A good night in the ghetto
082 King Gizzard & the Lizard wizard. Nonagon infinity
083 Lady Gaga. Joanne
084 Lambchop. Flotus
0
85 Miranda Lambert. The weight of these wings
086 Ray LaMontagne. Ouroboros
087 Lemon twigs. Do Hollywood
088 Marillion. Fuck everyone and run
089 Metallica. Hardwired … to self-destruct
090 Monkees. Good times!
091 Moodyman. DJ-Kicks
092 Maren Morris. Hero
093 Van Morrison. Keep me singing
094 Conor Oberst. Ruminations
095 Pinegrove. Cardinal
096 Gregory Porter. Take me to the alley
097 Daniel Romano. Mosey
098 Shabaka and the Ancestors. Wisdom of the elders
099 Kaitlyn Aurelia Smith. Ears
100 Elza Soares. The woman at the end of the world
101 De Staat. 0
102 Suede. Night thoughts
103 Underworld. Barbara Barbara, we face a shining future
104 Weyes blood. Front row seat to Earth
105 White lung. Paradise
106 Wild beasts. Boy king
107 YG. Still brazy
ENKELE ANDERE PLATEN
Hieronder enkele persoonlijke favorieten (met citaten uit diverse muziekbladen)
Meest gedraaid
Laurie Anderson. Heart of a dog (uit 2015)
Klik hier voor een artikel over de filmmuziek van een door Laurie Anderson gemaakte ‘documentaire’, waarin drie doden centraal staan: He said, So? (februari 2016). En een eerder verschenen artikel waarin ik deze doucmentaire en haar hondje Lolabelle als het ware meeneem: Empathie – Je kunt niet leven in de illusie dat we niet diep met elkaar verbonden zijn. (december 2015)
Nick Cave and the Bad seeds. Skeleton tree
Skeleton tree is an extraordinary piece of work – one that might impact upon you profoundly if you choose to bed – down in its dark corridors of hurt. Despite feeling diminished and incapacipated by unimaginable pain, Cave remains that rare thing: a fiftysomething singer-songwriter who continues to grow in stature with each album.
(James McNair in Mojo, november 2016)
Richard Shindell. 13 songs you may, or may not have heard before (uit 2011)
In 2016 bracht de in Argentinië woonachtige singer-songwriter Richard Shindell na jaren radiostilte een nieuwe plaat uit: Careless. Een prima plaat. Hij toerde ook door Nederland. Zo was hij te gast in de reeks Blue Room sessions in de Verkadefabriek in Den Bosch. Die nieuwe plaat is zeer verdienstelijk, maar deze plaat uit 2011 overstijgt deze. Ik leerde 13 songs you may pas dit jaar écht kennen en waarderen. Grijsgedraaid. Stond al enige tijd te verstoffen; ten onrechte. Op 13 songs you may, or may not have heard before neemt Richard (13) nummers van zichzelf opnieuw op. Vooral The ballad of Mary Magdalene trok mijn aandacht. Tekst én uitvoering.
Artikel: Twee liedjes, you may, or may not have heard before (oktober 2016)
Sturgill Simpson. A sailor’s guide to earth
Volgens eigen zeggen geïnspireerd door What’s Going On van Marvin Gaye richt Simpson zich in de gedaante van een matroos tot zijn babyzoon, die hij met dit verkapte conceptalbum alvast de nodige richtlijnen voor later wil meegeven, om zich in de machteloos furieuze finale wel af te vragen wat voor een wereld deze straks zal erven.
Naast schmierende violen en schetterend koper weerklinken – onder veel meer – zoemende synthesizer, gierend orgel, jankende pedal steel en snijdende gitaar in deze afgeronde cyclus van negen liedjes, waaronder het haast onherkenbaar tot countrysoulballade omgetoverde In Bloom van Nirvana. Des te verwonderlijker dan ook ook dat er eigenlijk niets geforceerds kleeft aan deze grandioze tour de force.
(Geert Henderickx in Oor, nr. 5)
Een artikel over een concert van Sturgill in Mijmegen: Een ander popvenster – Er wordt vaak neergekeken op nostalgie, maar waarom eigenlijk? (juli 2016)
Nieuwe platen
Hattie Briggs. Young runaway
Met deze nieuwe nummers bouwt Hattie rustig verder aan een eigen repertoire dat wat mij betreft iets wezenlijks toevoegt aan de Britse popfolk. Een niet onbelangrijk onderdeel van dat eigen geluid is de pedal steel van Matt Park. De bedaard voortglijdende klanken van zijn instrument kleuren prachtig bij de stem van Briggs en geven de liedjes extra glans.
(Harry de Jonge, in Lust for Life, juli/augustus)
Judy Collins & Ari Hest. Silver skies blue
De combinatie van Hest’s warme John Gorka-achtige bariton en Collins’ loepzuivere vocaal werkt zo goed dat de lichte saaiheid die bij Hest solo op de loer ligt en Collins’ zachte neiging tot academische schoonheid geen enkele kans krijgen. Samen leveren ze twaalf prachtliedjes af, merendeels ook samen geschreven. Dat het album fraai begint en naar het einde toe alleen maar sterker wordt, getuigt al evenzeer van het artistieke succes van deze Silver skies blue. () … is een van de mooiste singer-songwriteralbums van het jaar. Het emotionele hoogtepunt Secret Harbour gaat op voor het allermooiste liedje van 2016.
(Pieter Wijnstekers in Heaven, nr. 6 nov/dec 2016)
Richard McGraw. How to suffer
How to suffer, het vijfde album van de gezien zijn talent nog veel te onbekende New Yorkse singer-songwriter Richard McGraw, komt in de vorm van een prachtige goudbedrukte dichtbundel met teksten, foto’s en uiteraard de cd. In de bundel een mooie, relativerende aankondiging op het titelblad: A record from the life, struggles, and labor of love of that ancient, eminent and personally lost singer/songwriter Richard McGraw. () Zo heeft elk song muzikaal en/of tekstueel wel iets dat dit album ver boven de middelmaat uit tilt. Veel uit die aankondiging in het boekje blijkt dus wel degelijk te kloppen.
(Frits Barth in Heaven, mei/juni 2016)
Jan Swerts. Schaduwland
2014 was het absolute annus horribilis voor Jan Swerts. Toen ik hem zijn verhaal op de radio hoorde vertellen over hoe de plaat is ontstaan en waarover ze gaat, moest ik even slikken. Hij kreeg te horen dat zijn zoontje lijdt aan een zware neurologische aandoening, zelf werd hij gediagnosticeerd met het syndroom van Asperger, hij verloor zijn moeder en tot overmaat van ramp liep zijn huwelijk op d eklippen. Leven werd opeens overleven. Swerts heeft uit die tijd en gebeurtenissen zijn derde plaat, Schaduwland, gepuurd. Een donker werkstuk – uiteraard, zou ik bijna zeggen. Maar het is ook een verschrikkelijk mooie (de combinatie van deze twee woordne is accuraat) plaat op de grens van modern klassiek/minimal music.
(Marc Vos in Heaven, nr. 1 2017)
Chaim Tannenbaum. Chaim Tannenbaum
Maar nu is hij met pensioen; dat geeft hem de tijd op 68-jarige leeftijd te debuteren als solo-artiest, muzikaal ondersteudn door onder meer Kate’s ex Loudon Wainwright III. Chaim Tannenbaum, wiens muziek qua sfeer klinkt als een kruising tussen Leon Redbone, de McGarrigles en Randy Newman, trakteert ons op een charmant, plezierig en nostalgisch-weemoedig album met merendeels traditionals en een enkel zelf geschreven nummer, zoals Brooklyn 1955 dat er echt uitspringt.
(Roeland Smits in Heaven, nr. 5 sep/okt 2016)
Anna Ternheim. For the young
Elke plaat die deze in New York woonachtige liedjesschrijfster heeft uitgebracht, is gewoon steengoed. Altijd vier sterren. Mooit drie, maar ook nooit vijf.
(Thomas Spiekerman in Lust for life, jan/feb 2016)
Een artikel over een cover van deze plaat: Troost: There’s something missing in my heart (april 2016)
Ad Vanderveen. The Stellar cellar band
Ad Vanderveen geldt wat mij betreft nog altijd als het boegbeeld van ons vaderlandse singer-songwritersgilde; een status die hij ten overvloede onderstreept met deze twee nieuwe albums. Onder de naam The Stellar cellar band is hij herenigd met oude vrienden Nico de Gooijer op drums en Timon van Heerdt op bas. Dertig jaar geleden stonden ze alledrie aan het begin van hun carrière en op deze plaat demonstreren ze wat er uiteindelijk van hen terecht is gekomen: het zijn prima muzikanten met nog altijd een zwak voor de muziek van Neil Young. Het is sowieso aardig om Vanderveen weer eens elektrisch versterkt aan het werk te horen.
(Harry de Jonge in Lust for life, juni 2016)
The Watchman. Dorset moon
‘Als je iets te melden te hebt dan moet je niet gaan wachten, maar juist meters maken’. Ad van Meurs deed dat in het Eindhovense café De Buut waar hij als jongeman elke maandagavond speelde. Binnen een paar weken zat het elke maandagavond vol en mocht Van Meurs zich beroepsmuzikant noemen. Dat doet hij met verve, want de zanger/gitarist is actief in verschillende groepen (onder meer No Blues en Folksurvivalclub). Zijn pseudoniem The Watchman is al 25 jaar zijn vaste honk en Van Meurs viert zijn zilveren jubileum zonder al te veel poeha. Gewoon met een muziekavondje in een Eindhovens café én een nieuw album dat luistert naar de naam Dorset Moon. Dorset Moon staat vol met de typische Van Meurs-kenmerken: bluesy folkmuziek op wandeltempo met een rol voor de fraaie tweede stem van zijn eega Ankie Keultjes. Leuk detail: Van Meurs’ zoon Dylan speelt ook mee en hij leverde een fraai instrumentaal liedje aan.
(PdK, muziekweb)
Een soort eerbetoon (aan een ander of zichzelf)
Billy Bragg & Joe Henry Shine a light : field recordings from the great American railroad
Op tussenliggende stations als St. Louis, Fort Worth, San Antonio, El Paso en Tuscon stapten de muzikanten even uit om op de perrons een akoestisch liedje over treinen te zingen. Het resultaat van dit niet alledaagse project is nu op dit album verschenen. En het is een schitterende plaat geworden. De meeste van deze treinliedjes heb ik in mijn platenkast staan in de orignele uitvoeringen van Jimmie Rodgers, Hank Williams en Leadbelly, maar Bragg en Henry hebben ze op een passende manier opgepoetst.
(Harry de Jonge in Lust for life, oktober 2016)
Luister ook eens naar Same train, a different time van Merle Haggard.
Allen Toussaint. American tunes
That Allen Toussaint died a month after these sessions last year is the only dissonance on the disc. This is not the music of someone noticeably ill. The top Renaissance man in a city that’s boasted more than a few, as well as a plethora of piano priests, Toussaint’s elegent mastery of the 88s is front and centre here in solo performances of Professor Longhair tunes and combo-backed compositions by Duke Ellington, Fats Waller, Bill Evans (the gorgeous, lilting Waltz For Debby) and Creole classical cat Louis Moreau Gottschalk. Producer Joe Henry complements Toussaint with respectful production and respected guests including Charles Lloyd, Van Dyke Parks and the trilling trilling of Rhiannon Giddens. Paul Simon’s title track wraps the collection: ‘And I dreamed I was dying … it’s alright/You can’t be forever blessed,’ Toussaint sings. Yes you can can …
(Michael Simmons in Mojo, july 2016)
Artikel over een lange live-opname van Toussaint’s master-song Soutern nights: It was wonderful because I knew that everything that was important in the whole world was on this porch. (mei 2014)
Wainwright sisters. Songs in the dark
Tot duizelingwekkende hoogte stijgt Songs in the dark echter in traditional Long Lankin, dat mede door de bijdragen van Sylvan en Lily Lanken (zoon en dochter van Anna McGarrigle) zo spookachtig mooi klinkt dat ik er maar geen genoeg van kan krijgen. Hopelijk is Songs in the dark geen eenmalig project. Want 2016 is nog maar net begonnen en we zijn al een topalbum rijker.
(Roeland Smits in Heaven, mrt/april 2016)
Heruitgave
Sandy Denny. I’ve always kept a unicorn : the acoustic Sandy Denny
For all her stellar work with the Fairports and Fotheringay, Sandy Denny’s closet confidantes contend she shone brightest as a solo artist. Tapping radio and TV performances, live shows and some decidedly un-demo-like demos, I’ve always Kept A Unicorn puts Denny’s voice – that devastating meld of vulnerability, surety and perfect diction – right between our grateful ears.
(James McNair, Mojo may 2016)
Drs. P. Retrouvé
Het oeuvre van Drs. P werd in 2012 samengevat in de lijvige box Compilé Complé. Met 180 opnames op 8 cd’s was het een uiterst royaal carrièreoverzicht. Maar ondanks de titel was de bundel niet compleet. Dat ontdekte de Stichting Heen En Weer dat na de dood van Drs. P in 2015 over zijn nalatenschap waakt. Het gezelschap vond opnames voor het radioprogramma Poptheater (1972-1973), waaronder de eerste versies van Oost-Groningen, Sneker Café en zijn grootste hit Veerpont. Nog interessanter zijn de 12 liedjes die later niet op een lp van Drs. P verschenen. Ze onderstrepen maar weer eens het grote gevoel voor humor én muziek van de componist. Een onbekend nummer als Demonstreren (‘Protesteert, protesteert! Het kleuteronderwijs is veel te ongenuanceerd!’) doet niet onder voor zijn bekendste werk. En dan te bedenken dat de musicus wekelijks een nieuw liedje op de radio moest zingen. Je krijgt als luisteraar nog meer waardering voor Drs. P. En dat is precies het doel van de stichting achter deze bijzondere release.
(JE, muziekweb)
Traveling Wilburys. Collection
De mannen hadden samen zoveel lol in de studio, dat ze maar een half woord nodig hadden en meteen aan het werk gingen. Het was dan ook de combinatie van immens talent en oprechte spelvreugde die het eerste album van The Traveling Wilburys zo goed en succesvol maakte.
(Robert Haagsma in Lust for life, september 2016)
Plaat van het jaar – een feest der herkenning
2016 begon met de dood van David Bowie. Cynici zullen opmerken dat dáárom * (Blackstar) door zoveel muziekkenners in binnen- en buitenland is genoemd. Prima, laat ze; die cynici. Het is een prachtige plaat. Maar die wel in de schaduw staat van meesterken als Hunky dory en Low.
Toen David Bowie in december 2015 aanwezig was bij de première van Lazarus had niemand in de gaten dat dit werk het slotstuk van zijn imposante carrière zou zijn.
Onlangs verscheen deze productie op cd. Een mix van nieuwe en veel oude liedjes. Het gros uitgevoerd door redelijk onbekende muzikanten. Een feest voor iedereen die ‘iets’ heeft met Bowie en snakt naar een optimistische plaat, geluid. Weg van negativisme, ironie, doemdenken enzovoorts. Lazarus is een feest van herkenning.
Een goede samenvatting van Bowie’s kunnen. Een plaat met een hoog draaibaarheids gehalte. Kortom dé plaat van 2016.
Een aanvulling
In november schreef ik een stuk-je over vakmanschap en nam daarin een muziekdocumentaire mee die veel indruk op me maakte. Zal maken op iedereen die ‘iets’ heeft met Bach (Johann Sebastian), Reinbert de Leeuw en Cherry Duyns (van Herenleed en zijn muziekfilms Toonmeesters).
In De Matthäus Missie van Reinbert de Leeuw volgt Cherry Duyns zijn vriend Reinbert de Leeuw tijdens de voorbereiding van ‘zijn’ Matthäus Passion in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Je ziet hem in de weer met muzikanten en zangers. En mijmerend, gebogen over de partituur. Tussen de bedrijven door krijg je in deze relatief korte film ook nog prachtige fragmenten mee uit hét grootste muziekstuk ooit gemaakt. Althans volgens Reinbert de Leeuw.
Sterk aanbevolen. Komt waarschijnlijk op dvd uit en zal ergens in 2017 op tv worden vertoond.
Citaat 420 (woensdag 28 december 2016)
Homepage Citaten 2016
