Vandaag werd op het TED-platform de talk geplaatst die naar verwachting de komende maanden veel kijkers zal trekken.
Voor dé belangrijkste TED-bijeenkomst van het jaar (dit keer in Vancouver: The Future You) sprak paus Franciscus in zijn werkkamer een speech in: Why the only future worth building includes everyone.
Op dit moment (twee uur ná plaatsing) is deze al 209.313 keer bekeken.
Wat delen we met elkaar?
Hij reikt in minder dan achttien minuten drie gedachtes aan, die allemaal rondom het jaarthema Wat delen we met elkaar? heen cirkelen.
Actions speak louder than words
Paus Franciscus heeft dé antwoorden ook niet, maar hij maakt meer dan duidelijk dat hij wil dat we ons meer gaan realiseren dat we sociale wezens zijn. Die elkaar nodig hebben. Dat we ‘het’ niet redden met goede voornemens. Actions speak louder than words (Al Bowlly zong er in de jaren dertig al over).
We hebben een revolutie nodig. Niet de straten op, geen strijd. Nee, hij hoopt op meer tederheid, compassie (voor de ander). Mens zijn houdt volgens de paus vooral in andere mensen ontmoeten. En hij noemt: zieken, migranten, gevangenen en werklozen.
En stelt één vraag: “Waarom zij wel en ik niet?” Oftewel: waarom ben ik een relatieve lucky bastard en zij niet? Hij geeft het antwoord niet, maar impliciet verwerpt hij dat dit vooral en in eerste instantie aan mij zelf ligt. Toeval bepaalt – vermoed ik dat paus Franciscus denkt – in veel grotere mate mijn welbevinden hier op aarde.
Mensen zijn geen wegwerpartikelen
Hij richt zich rechtstreeks tot wetenschappers, technologen, creatieve mensen, politici en bestuurders van bedrijven: vraag je bij alles wat je doet, of nastreeft af of het mensen ten goede komt. Hij wijst geen beschuldigende vingers uit naar deze of gene, maar velen zullen zich zonder enige twijfel aangesproken (moeten) voelen.
Een lange zin (in de Nederlandse ondertiteling): De wegwerpcultuur die niet alleen over voedsel en goederen gaat, maar vooral over mensen die terechtkomen in de marge van technisch-economische systemen, waarvan het centrum, zonder dat we het beseffen, vaak niet langer de mens is maar de producten van de mens. En meteen daar achteraan: Solidariteit is een woord dat zovelen uit het woordenboek willen schrappen. En dan vertelt hij het verhaal van de barmhartige Samaritaan: Het verhaal van de Goede Samaritaan is het verhaal van de mensheid vandaag. Geld en dingen zijn belangrijker geworden, ten koste van mensen. Dan bespreekt hij twee soorten mensen, de degelijke’ die niet om anderen geven én anderen die ‘leven geven aan een nieuwe wereld. Paus Franciscus heeft meer op met die laatsten. Die hoop in zich dragen en verspreiden. En dat staat niet gelijk aan naïef optimisme, of vertrouwen.
Een revolutie?
Niet alleen heeft de speech van de paus met Wat delen we met elkaar? te maken, maar verrassend genoeg schampt hij ook het nieuwe jaarthema van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken aan: Route 68 Revisited.
Niet dat hij het over de roaring sixties heeft, of over de ‘revolutie’ die wellicht nu in de lucht hangt. Maar hij bezigt het woord revolutie wel degelijk. Geen gewapende strijd of zo, integendeel. Hij wil duidelijk maken dat veranderingen door iedereen in gang gezet kunnen worden. Door mensen die ergens op hopen, van dromen, zich druk om iets maken. Mensen die domweg beginnen, en als het goed is medestanders vinden. Opdat er een groep ontstaat.
De paus kent zijn (beeld-)klassiekers en wijst tijdens onderstaande zinnen nadrukkelijk met zijn wijsvinger naar de camera, naar ons.
Hoop is de deugd van een hart dat zich niet sluit in het duister, dat geen halt houdt bij het verleden, dat niet louter overleeft in het heden, maar dat een toekomst kan zien.
Hoop is een poort die openstaat naar de toekomst.
Hoop is een levenszaad, nederig en verborgen, dat mettertijd uitgroeit tot een grote boom.
Het is een onzichtbare desem die het hele deeg doet rijzen en smaak geeft aan het hele leven.
Ze is tot zoveel in staat omdat het volstaat dat een klein lichtje zich voedt met hoop opdat de duisternis gebroken zou zijn.
Een mens volstaat opdat er hoop zou zijn, en die mens kan jij zijn.
En dan volgt een ander ‘jij’, en nog een, en dan worden we ‘wij’.
En als we ‘wij’ zijn, is dat het begin van de hoop?
Nee, de hoop is bij ‘jou’ begonnen.
Als er een ‘wij’ is, begint de revolutie.
Een revolutie van de tederheid
Paus Franciscus roept ons op ons nederiger op te stellen. Met name de machtigen der aarde spreekt hij aan. Hij noemt geen namen, maar bijna natuurlijk komt president Trump voorbij als hij het heeft over machtige mensen die zich goed moeten realiseren wat zij met hun macht teweeg kunnen brengen. Juist zij dienen zich uiterst nederig op te stellen.
Tijdens het bekijken van dit filmpje kwam een andere, oude wijze Zuid-Amerikaanse man terug in mijn herinnering. De ex-president van Uruguay: José Mujica (Vechten, dromen: dat geeft betekenis aan ons bestaan, aan de levens die we leven).
Citaat 457 (woensdag 26 april 2017)
Homepage Citaten 2017
