Maak kennis met De kaart die de wereld veranderde van Simon Winchester door de beginzinnen van de 17 hoofdstukken. (The map that changed the world 2001 (Atlas 2007, 349 p).
Recensietekst voor de Openbare Bibliotheken
Uitvoerige levensbeschrijving van William Smith (1769-1839), van eenvoudige komaf en autodidact op allerlei ingenieurs- en aardwetenschappen (landmeetkunde, aanleg van kanalen, dijken, mijnen etc.), die in 1815 een geologische kaart van Engeland publiceerde, de eerste ter wereld, en daarmee een van de grondleggers werd van de moderne geologie. Hij werd echter eerst om allerlei redenen miskend, en raakte, deels door zelfoverschatting, in financiële problemen en belandde zelfs in de gevangenis, maar kreeg toch aan het eind van zijn leven de eer die hem toekwam. De ups en vooral downs in zijn leven zijn vlot beschreven, door een geoloog uit deze tijd, maar er zijn veel verschillende verhaallijnen, citaten en uitgebreide noten, die het geheel wel eens onoverzichtelijk maken. Enig inzicht en kennis van de geologie is wel vereist, ondanks de verklarende woordenlijst die als bijlage is toegevoegd. Met uitgebreide bronnen- en literatuurlijst en register; bevat enkele zwart-wittekeningen van fossielen, gebouwen, kaartjes, tabellen, schema’s etc.
William Smith werd geboren in een wereld van dogma’s, geloof en zekerheden, in een conservatieve Engelse maatschappij die hij op een dag met zijn eigen ontdekkingen en theorieën op zijn grondvesten zou doen schudden.
| Proloog |
| Boven een van de grote marmeren trappen in de oostelijke vleugel van Burlington House, het imposante Palladiaanse herenhuis aan de noordkant van Piccadilly in Londen, hangen twee reusachtige hemelsblauwe fluwelen gordijnen voorzien van gevlochten zijden koorden met kwasten. |
| 1- Vlucht in de postkoets naar het noorden |
| De laatste dag van augustus 1819, een dinsdag, begon in Londen grijs, buiig en lekker fris. |
| 2 – Een land ontwakend uit de slaap |
| William Smith werd geboren in een wereld van dogma’s, geloof en zekerheden, in een conservatieve Engelse maatschappij die hij op een dag met zijn eigen ontdekkingen en theorieën op zijn grondvesten zou doen schudden. |
| 3 – Het mysterie van de Chedworth Bun |
| William Smith maakte op een zeer alledaagse manier kennis met de bijzondere magie van de geologie, in die tijd nog een vak van mythen en mysterie in plaats van van een wetenschap met strikte methoden. |
| 4 – De hertog en de weduwe van de baronet |
| Een Engels hertogdom met alles erop en eraan, mopperde Lloyd George ten overstaan van een welwillend Edwardiaans arbeiderspubliek op Tyneside, kost evenveel als twee zware slagschepen, is een even grote verschrikking en gaat veel langer mee. |
| 5 – Een licht in de onderaardse wereld |
| Het dorpje High Littleton is een winderig, heuvelachtig en in zijn algemeenheid onaantrekkelijk plaatsje dat net zo goed in de buurt van Nottingham of in een landelijke uithoek van het geïndustrialiseerde Lancashire had kunnen liggen, zover staat het af van het traditionele beeld van Somerset: er zijn geen ciderappels, geen vrolijke boeren, geen strodaken, geen meipalen en er wordt geen cricket gespeeld. |
| 6 – Het doorsnijden van de Somerset |
| De Britten hebben een merkwaardige liefdesrelatie met hun spoorlijnen. |
| 7 – Het uitzicht vanaf York Minster |
| Zijn opwinding en onrust waren nog steeds een groot geheim. |
| 8 – Aantekeningen in de Swan |
| In het achttiende-eeuwse Groot-Britannië was het bezit en tentoonstellen van een verzameling fossielen een teken van beschaving en goede smaak. |
| 9 – Een salondictaat |
| Sommige Romeinen noemden de stad die wij Bath noemen Aquae Calidae, de warme wateren, andere hadden een voorkeur voor Aquae Sulis, ter ere van de Keltische watergod die later min of meer dezelfde werd als hun god Minerva. |
| 10 – Het idee voor de grote kaart |
| Elke periode heeft zijn eigen kenmerkende naslagwerken, die kleine collectie tijdloze boeken die onmisbaar worden geacht voor elk huishouden dat zichzelf ziet als intelligent en beschaafd. |
| 11 – Een Jurassisch intermezzo |
| Als het in het midden van de vijftig van de vorige eeuw op zaterdagen in de vroege zomer mooi weer was, deden de zusters van de Orde der Visitatie niets liever dan met hun kleine kloosterjongens gaan zwemmen in zee. |
| 12 – De kaart die de wereld veranderde |
| Het was een meesterwerk en tegelijkertijd een eenzaam en potentieel geestdodend project. |
| 13 – Een onsportieve daad |
| De oorsprong van de tragedie waarin William Smith verwikkeld raakte dateert van enkele jaren voor het moment waarop hij kortstondig genoot van zijn cartografische triomf. |
| 14 – De koop van de eeuw |
| Ver weg van de drommen toeristen, in een streng beveiligde zaal met de omvang van een hangar, op de derde verdieping van een moderne aanbouw aan het grote Victoriaanse paleis in South Kensington waarin het Natural History Museum is gevestigd, staan meer dan zestig rijen kasten, waarvan vele zijn afgesloten met dubbele stalen deuren. |
| 15 – De toorn van een reus |
| Het duurde lang voor de storm tot uitbarsting kwam, maar toen het zover was, was die heftig en niet aflatend. |
| 16 – De verdwenen en hervonden man |
| In de onstuimige en opstandige dagen in het laat achttiende=eeuwse Ierland getuigde het op zijn zachtst gezegd van een nogal onbezongen aard als een jongeman in zijn tas een scherpe hamer, een kompas en een fles met zoutzuur meedroeg. |
| 17 – Alle eer aan de doctor |
| ‘Er zal een medaille worden geslagen die de waarde van tien guineas niet te boven gaat en op de bovenzijde zal aan de linkerkant de buste staan en aan de rechterkant Wollaston.’ |
| Epiloog |
| Tot ieders tevredenheid lijkt William Smith in de laatste jaren van zijn leven niets dan goeds ten deel te zijn gevallen. |
Homepage Beginzinnen
(dinsdag 29 april 2008)
