Maak kennis met Darwins engel : een repliek op God als misvatting van de Engelse journalist en historicus John Cornwell.
Het boek is een poging de opvattingen die evolutiebioloog Richard Dawkins in zijn boek God als misvatting over geloven en godsdienst betrekt te weerleggen. Of in ieder geval kritisch te becommentariëren. Het boek verscheen in 2007 als Darwin’s angel : a seraphic response to The God delusion. Werd in 2008 door Nieuw Amsterdam uitgebracht (175 bladzijdes)
Recensie voor de Openbare Bibliotheken
De auteur is historicus, journalist, directeur van het ‘Science and Human Dimension Project’ van het ‘Jesus College’ in Cambridge. In deze publicatie reageert Cornwell op het boek ‘God als misvatting’ (2006) van de Britse etholoog, evolutiebioloog en atheïst Richard Dawkins, door zijn adepten enthousiast als de genadeslag voor alle religies ontvangen. Dawkins betoogt vanuit bijvoorbeeld evolutieleer en biologie dat ‘zo goed als zeker geen God bestaat’. Cornwell wijst deze zienswijze af. Hij kruipt in de huid van de denkbeeldige beschermengelen van Charles Darwin en Gregor Mendel en weerlegt vanuit een natuurwetenschappelijk en historisch-theologisch perspectief op toegankelijke wijze Dawkins zienswijze. Tevens legt hij de kunstmatig opgeworpen tegenstelling tussen (natuur)wetenschappelijk en religieus-theologisch denken bloot. Het in een vriendelijke, soms ironische maar altijd serieuze stijl gehouden boek probeert een lans te breken voor een waardiger discussie over het fenomeen ‘religie’ en voor het bestaansrecht van God, geloof, religie en theologie in de huidige tijd. Bevat een register. Geschikt voor een breed, in de discussie (theologisch versus natuurwetenschappelijk denken) rond het al dan niet bestaan van God geïnteresseerd publiek
Er zijn ongetwijfeld vandaag de dag maar heel weinig mensen die er prat op gaan dat ze moreel superieur zijn aan de romanschrijver Fjodor Dostojevski.
| Woord vooraf |
| Een van de mooiste vruchten van menselijk vernuft en verbeelding is het idee van de engel, want engelen illustreren, symboliseren en verhelderen het vermogen van de geest dat we verbeeldingskracht noemen. |
| 1 – Een samenvatting van je argumenten |
| Na jaren van worsteling met godsdienstige kwesties en gelovigen heb je al je argumenten voor het atheïsme in één lijvig boekdeel in stelling gebracht en exemplaren ervan zijn als zwermen kleine duiveltjes de boekwinkels, de supermarkten en de magazijnen van Amazon uitgevlogen. |
| 2 – Je bronnen |
| Laat me beginnen met een kort commentaar op het bronnenmateriaal dat je verzameld hebt voor een werk dat zich bezighoudt met natuurwetenschappen, filosofie, psychologie, religie, spiritualiteit, antropologie, sociologie, geschiedenis en theologie. |
| 3 – Verbeelding |
| Je bent van mening dat de theologie, de studie van God, betekenisloos is en niet waard om je er ook maar eventjes serieus mee bezig te houden. |
| 4 – Schoonheid |
| Laten we nog even bij het onderwerp verbeelding blijven, terwijl we een blik werpen op de paragraaf ‘Het argument van de schoonheid’. |
| 5 – Wat is religie? |
| Laten we eens nadenken over de reikwijdte en de betekenis van het woord ‘religie’. |
| 6 – Is God bovennatuurlijk? |
| Dit is min of meer een vervolg op mijn vorige brief! |
| 7 – Hemelse theepotten |
| In de paragraaf over het agnosticisme citeer je Bertrand Russels parabel van de ‘hemelse theepot’. |
| 8 – Gods eenvoud |
| In mijn vervolg op mijn vorige brief zou ik graag terugkomen op een kernargument van je, waarop je de bewering baseert dat het ‘bijna zeker’ is dat God niet bestaat. |
| 9 – Theorieën van alles |
| We hebben het eerder over het antropische principe gehad en in verband daarmee moet ik een paar opmerkingen kwijt over je optimistische idee dat ons een Theorie van Alles te wachten staat die eindelijk alle open vragen over de oorsprong van het universum zal beantwoorden. |
| 10 – Dawkins contra Dostojevski |
| Er zijn ongetwijfeld vandaag de dag maar heel weinig mensen die er prat op gaan dat ze moreel superieur zijn aan de romanschrijver Fjodor Dostojevski. |
| 11 – Jezus, de Joden en de ‘zwijnen’ |
| Centraal in je boek staat een poging om te ontkennen dat de christelijke boodschap van universele liefde of agapè (onvoorwaardelijke liefde voor iedereen) afkomstig is van Jezus. |
| 12 – Dawkins’ utopie |
| Ik wil het nu met je hebben over je utopie. |
| 13 – Fundamentalisme |
| Wat ik nu ga aanvoeren, is van bijzonder belang. |
| 14 – Komt een godsdienstige opvoeding neer op kindermishandeling? |
| Eerst maar een citaat waarin je het weer, anekdotisch zoals zo vaak, over jezelf hebt: Tijdens het vragenkwartiertje na een lezing in Dublin kreeg ik eens de vraag voorgelegd wat ik vond van de gevallen van seksueel misbruik door katholieke priesters in Ierland waaraan de media zoveel aandacht hadden besteed. |
| 15 – Het leven na de dood |
| ‘Enquêtes lijken uit te wijzen,’ schrijf je naar aanleiding van het thema van de dood, ‘dat ongeveer 95 procent van de Amerikaanse bevolking gelooft in een leven na de dood.’ |
| 16 – Zijn gelovigen minder intelligent dan atheïsten? |
| Onder het mom van een bespreking van de vraag in hoeverre godsdienstig geloof voorkomt onder wetenschappers, geef je het idee in overweging dat gelovigen minder intelligent zijn dan atheïstische wetenschappers. |
| 17 – Heeft ons morele besef een darwinistische oorsprong? |
| Het is hoog tijd om eens een blik te slaan op de verklaringen die je geeft voor het ontstaan van schijnbare goedheid in de vorm van onbaatzuchtigheid: hoe komt het dat mensen in staat blijken om ‘zich tegenover elkaar altruïstisch, vrijgevig of “moreel correct” te gedragen’? |
| 18 – De imperatief van Darwin |
| Ik wil nogmaals iets kwijt over je behandeling van het onderwerp Darwin en religie. |
| 19 – Religie als bacil |
| Een van de hoogst controversiële argumenten die je voortdurend gebruikt om de verspreiding en de veerkracht van godsdienstige overtuigingen te verklaren, is gebaseerd op overeenkomsten tussen natuurlijke selectie en de ontwikkeling van de cultuur. |
| 20 – Bestaat God? |
| Er is duidelijk verschil tussen een religieus begrip van God, waarbij geloofsovertuigingen, heilige boeken, gebeden en riten een rol spelen, en de zuiver rationele verkenningen van filosofen die leiden tot een weddenschap over de vraag hoe waarschijnlijk, of misschien onwaarschijnlijk, het bestaan van een Schepper is. |
| 21 – Religieus zijn |
| Er bestaat een verhaal over het ontstaan van het atheïsme dat je in je boek niet vertelt. |
Homepage Beginzinnen
(zaterdag 27 september 2008)
