I’m from New Jersey zingt de de Amerikaanse singer-songwriter John Gorka in het gelijknamige lied.
Hij trad op vrijdagavond 24 oktober 2008 op in Lage Vuursche bij Baarn en stond op zondagavond de 26e oktober in Perron 55 in Venlo. De laatste keer dat hij Nederland voor een optreden aandeed was in 1994. Enkele honderden bezoekers. That’s all. Hij zou meer bezoekers verdienen want hij geldt zoals Frits Abrahams dat op maandagavond 27 oktober in zijn column in NRC Handelsblad verwoordde “in vakkringen als een van de beste singer-songwriters van zijn generatie“.
Frits Abrahams is een begenadigd columnist die al ruim tien jaar van zijn krant alle ruimte krijgt om over van alles en nog wat te schrijven. Door de jaren heen leer je zo’n man kennen; zo laat hij zich af en tijd uit over zijn muzieksmaak. Als je die een beetje kent dan is het niet verrassend dat hij aanwezig was bij het concert van John Gorka.
Abrahams plaatst hem in een illuster rijtje namen: Hank Williams, Woody Guthrie, Pete Seeger, de vroege Bob Dylan, Loudon Wainwright III én Townes Van Zandt. Van de laatste bracht John Gorka in Venlo twee covers (Snow don’t fall en,verrassend, Pancho and Lefty). Over dat rijtje kan gesteggeld worden. Gorka heeft niet de statuur van Williams, Dylan of Townes, maar hij staat absoluut in de traditie van de Amerikaanse folkzanger die met een gitaar onder zijn arm rondtrekt en zijn liedjes zingt. John Gorka is niet zo politiek outspoken als Guthrie of de vroege Dylan maar in veel liedjes van hem zit compassie voor de (kleine) mens die iets rottige overkomt of beleeft.
Frits Abrahams is zeer te spreken over de manier waarop Gorka een concert geeft. Hij valt voor zijn charme en ogenschijnlijke hulpeloze manier waarop hij tijdens zo’n concert als het ware van de ene naar de andere song stommelt, inspeelt op verzoeknummers vanuit de zaal en veel af laten hangen van het toeval. Dat is inderdaad waar, maar de grootste charme van John Gorka (zijn grootvader kwam uit Polen) is zijn stem. Hij is een bariton. Een krachtige, warme, gevoelige, alles doordringende stem. Een stem die alles kan zingen, alles aan kan, een stem die verwarmt. Samen met goede, verhalende teksten een onweerstaanbare combinatie.
Tijdens de twee sets speelde hij in Venlo naast de twee Townes Van Zandt songs louter eigen werk. Van alle tien albums die sinds 1987 zijn verschenen. De meeste songs kwamen van zijn The land of the bottom line uit 1990. Hij vertelde op zeker moment dat dit album gemaakt was in een donkere periode in zijn jonge jaren toen hij op zoek was naar de juiste balans (een zekere, saaie betaalde baan of een onzekere gypsy carrière in de muziek; en gedoe met relaties, natuurlijk). Land of the bottom line is voor iedereen die John Gorka zou willen leren kennen dé startplaat. Een cliché werd voor de zoveelste keer bewaarheid: ellende leidt vaak tot de mooiste kunst.
In de column van Frits Abrahams heeft hij het over een favoriet van hem én zijn dochter van deze Land of the bottom line:
We kwamen op een wachtlijst te staan, maar mijn dochter hield aan en haalde de kaartjes binnen. Ook voor mij een kleine triomf, want toen ik mijn eerste Gorka-cd kocht, I know uit 1987, was zij twaalf jaar. Zij en haar zussen werden in die jaren door heel andere muziek (Bananarama!) opgeslokt, maar toch moeten flarden van schitterende Gorka-nummers als I saw a stranger with your hair en Love is our cross to bear hen toen al bereikt hebben. Ze hebben dat destijds goed voor mij verborgen gehouden, en terecht, want als kind hoor je de muziek van je vader nogal belachelijk te vinden.
Ruim twintig jaar later zegt mijn dochter halverwege het concert in Lage Vuursche tegen mij: “Hij zal toch nog wel Love is our cross to bear zingen?” Kijk dan heb je als opvoeder op dit gebied toch niet slecht gedaan, al zeg ik het zelf.
Van die cd zong hij in Venlo helaas niet Italian girls. Een nummer dat in een ander huis door opgroeiende kids keer en keer moest worden aangehoord. Een lang verhaal dat hij in zijn jonge jaren omringd werd door de mooiste Italiaanse vrouwen die hem goed verzorgden (met voedsel) maar “they were not in love with me”.
I used to fall for Italian girls
They filled my dreams, they made my world
But passion dies and fades away
Or lives to fight another day
Dat John Gorka in Nederland optrad heeft nog een bijzondere reden. Op 26 oktober 2006 schreef ene Peter ter Horst in Intermediair in een column (Van die dingen) onder de kop Pelgrims de volgende beginregels:
Er is slechte muziek, er is goede muziek, en er is John Gorka. Dat vonden mijn vriend Willem en ik al jaren.
Klik hier voor de volledige tekst
De teneur was dat als Gorka niet naar Nederland wilde komen zij met z’n tweeën naar de States zouden gaan. Ze maakten een concert mee in Philadelphia. Tijdens dat concert spraken ze met hem. Dat contact leidde er uiteindelijk toe dat John Gorka in oktober 2008 naar Nederland kwam; om voor beide heren te kunnen optreden die dan samen 110 jaar oud werden. Een soort privé concert in Lage Vuursche.
In de collectie van BasisBibliotheek Maasland zijn acht Gorka-cd’s opgenomen. Sinds enige jaren is het beleid om geen cd’s meer af te schrijven (tenzij beschadigd of een dubbel exemplaar). Zeven van de acht staan inmiddels alweer enige jaren in het magazijn. Letterlijk en figuurlijk in een lege schoenendoos, wachtend op een bibliotheeklid die ze wil leren ontdekken. Land of the bottom line staat nog steeds in de uitleenbakken. Bewust. Tegen beter weten in. Wachtend op een jonge vader die zijn kinderen iets waardevols mee wil geven. Echte cd’s uit de lange staart.
(dinsdag 28 oktober 2008)
Hans van Duijnhoven
