Begin oktober 2009 verscheen het 25e deel in de Perpetuareeks: Trots en vooroordeel van Jane Austen.
Perpetua is volgens eigen zeggen “de naam van een nieuwe serie van uitgeverij Athenaeum—Polak & Van Gennep, en omvat de 100 beste boeken van de wereld. Iedere eerste vrijdag van de maand verschijnt een klassieker uit de wereldliteratuur.”
De reeks startte in het najaar van 2007 met De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha van Miguel de Cervantes Saavedra in een vertaling van Barber van de Pol.
Een klein groepje deskundigen bepaalde de titels die in deze reeks gaan verschijnen. Het zestal bestaat uit literatuurkenner Kees Fens, schrijfster Hella Haasse, schrijver Arnon Grunberg, schrijfster Kristien Hemmerechts, classicus Piet Gerbrandy en uitgever/boekhandelaar Maarten Asscher. Kees Fens is inmiddels overleden. Vijf Nederlanders en een Belg. Twee vrouwen en vier mannen.
Een lijst, een keuze
Uiteraard had de lijst er anders uit kunnen zien. Zowel qua schrijvers als titels van boeken die uiteindelijk werden uitverkozen, maar zonder enige twijfel is het een lijst waarvoor niemand zich hoeft te schamen.
De Perpetuareeks wordt nadrukkelijk niet gebracht als een canon, maar op haar manier draagt ze wel bij aan canonvorming. Als je honderd mensen – die veel verstand hebben van literatuur – titels laat noemen die er toe doen, dan worden ongetwijfeld vaak deze namen én titels genoemd die in de Perpetuareeks zijn opgenomen. Denk aan de bijbel, Don Quichot, Hamlet, Moby Dick of Madame Bovary. Het staat uiteraard ieder vrij daar anders over te denken.
Het uitgangspunt van de samenstellers was een lijst te maken met de beste 100 boeken uit de Nederlandse en wereldliteratuur, van alle tijden en in alle vormen (romans, toneel, poëzie). Het is en blijft een leuk “spel” om er je eigen smaak en mening naast te zetten.
Uitvoering
Gebonden boeken in een duidelijk herkenbare, strakke stijl. Elk omslag heeft een eigen kleur. Elk boek wordt ingeleid door een min of meer bekende Nederlandse schrijver. Namen: Bas Heijne, Hagar Peeters, Marcel Möring, Jaqcues Hamelink, Barber van de Pol, Hans van Pinxteren, Ilja Leonard Pfeijffer, Marja Brouwers, Gerard Koolschijn, Fouad Laroui, Arnold Heumakers, Henk Hofland en Margriet de Moor.
De eerste 25 boeken kosten ruim €600,–. Volkskrant lezers krijgen met een kortingsbon enkele euro’s korting. De Volkskrant schenkt elke maand aandacht aan het nieuwste boek. Gemiddeld per boek ruim twintig euro. Vier pilsjes + een bittergarnituur op een “kek” terrasje. Elke maand. En je houdt er wél iets aan over.
Openbare Bibliotheek
Dit soort lijstjes zijn juist ook voor bibliothecarissen leerzaam, “leuk” én spannend. Leerzaam omdat je ineens een naam of titel ontdekt die je (nog) niet kunt plaatsen. Leuk omdat je “lekker” bezig kunt zijn om na te gaan hoe het er met je “eigen” collectie voorstaat (d.w.z. de collectie van je eigen bibliotheek).
Spannend (vervelend) is het vooral als je moet constateren dat een groot deel van de titels in je “eigen” Openbare Bibliotheek ontbreekt. Daar zijn uiteraard redenen voor te bedenken, maar het geeft toch te denken als bijvoorbeeld de helft van de genoemde titels niet aanwezig is in de kasten. In de collectie van BasisBibliotheek Maasland zijn alle titels op drie na aanwezig. In de meeste gevallen zijn de titels aanwezig in andere, reeds eerder verschenen edities. In enkele gevallen is de titel uit de Perpetuareeks in een bundel opgenomen waarin het werk ook voorkomt. Incidenteel zijn flarden van de uitgekozen titel opgenomen in een anders samengestelde bundel.
Concreet waren begin oktober 2009 “slechts” vijf Perpetua-uitgaven opgenomen in de collectie van BasisBibliotheek Maasland. Dat hiaat wordt gedicht want de komende weken zullen de reeds verschenen titels alsnog worden opgenomen in de collectie. Ideale bibliotheekboeken: gebonden exemplaren die in de plaats komen van oude en vaak vieze exemplaren.
Een nieuwe themakast
In de Openbare Bibliotheek Oss komt een speciale kast met daarin alle honderd Perpetua-titels. Een mix van oude en nieuwe uitgaves, want het gaat in een Openbare Bibliotheek minder over de vorm.
Belangrijk is dat een Openbare Bibliotheek een “gouden lijst” beschikbaar houdt. Dit in tegenstelling tot een gemiddelde boekhandel die slechts een beperkt aantal titels op voorraad kan en wil houden. Alhoewel, het moet gezegd, de betere boekhandels inmiddels een Perpetua-plankje hebben en aanhouden.
BasisBibliotheek Maasland is er zich nadrukkelijk van bewust dat ze binnen de regio Noord Oost Brabant de taak heeft dit soort lijsten te koesteren, in de collectie te houden en doorlopend onder de aandacht te brengen.
Canonvorming
De laatste jaren zijn er op verschillende gebieden canons samengesteld. Cultuurcritici hebben daar uiteenlopende verklaringen voor. Los daarvan huldigen we in ons werkgebied het standpunt dat we de klassiekers moeten koesteren. Ze in de collectie moeten handhaven zelfs als ze zelden tot nooit worden uitgeleend. Waarom? Omdat dit soort schrijvers en titels door de eeuwen heen velen hebben beïnvloed en mensen van nu nog steeds kunnen inspireren, ontroeren, beroeren. Omdat ze iets te zeggen hebben.
Uiteraard is er niets op tegen om de boeken van vandaag de dag te lezen. Om schrijvers te (gaan) lezen die ogenschijnlijk “toevallig” voorbij komen in DWDD of P&W. Als je de recensies en alle gedoe rondom de huidige boekenproductie volgt dan komen wekelijks “meesterwerken” en “tijdloze boeken” uit. Maar ieder die daar iets langer – als de tijd die zo’n “commercial” duurt – over nadenkt weet dat het niet waar kan zijn. De Perpetuareeks omvat pakweg 2500 jaar en bevat slechts 100 titels. Dat is gemiddeld hooguit één boek per tien jaar!
Een andere reden om juist dit soort boeken te lezen is dat ze invloed hebben gehad en hebben op iedereen die boeken schrijft. Of kunstenaars in andere disciplines: film, muziek, opera, beeldende kunst. Hun invloed overstijgt ver het puur literaire. Hoofdpersonen zijn verworden tot archetypen. Of invloed hebben op mensen die zich kunnen spiegelen in de verhalen. In de personages die soms dingen ervaren die anderen in andere tijden en op andere plaatsen, in andere culturen ook ervaren, meemaken. Aan het eind van dit dossier treft u de ‘oogst’ van de invloed die deze titels vandaag de dag nog steeds hebben.
Een tweede argument is dat het “hoort” om dit soort schrijvers en titels te kunnen plaatsen. Je hoeft ze niet allemaal gelezen te hebben, maar een aanzienlijk deel daarvan is “niet verkeerd”. Deze opvatting staat natuurlijk haaks op de heersende tijdgeest dat IK zelf wel bepaal wat belangrijk is. Maar, of u het nu wel of niet wilt geloven, de 100 titels die juist door deze zes dames en heren zijn genoemd zijn belangrijker als de 100 die u zelf kunt opsommen. Dat klinkt arrogant, maar mensen die hun hele werkzame leven ondergedompeld zijn in die mer à boire (van de literatuur) hebben meer te zeggen als iemand die dat veel minder heeft kunnen doen. Serieuze kritiek op deze lijst kan alleen geleverd worden door andere veellezers.
Arrogant?
Dat is arrogant, nietwaar. Maar u kunt er ook anders naar kijken. Deze zes verkenners hebben de oogst van 2500 jaren bezien en doen een voorstel. Ongetwijfeld zijn om tot die honderd titels te komen tientallen titels weggevallen. De lijstjes van de zes samenstellers zullen in het begin zeker niet 100 procent hetzelfde zijn geweest. Daarnaast speelt ongetwijfeld nog iets anders mee: waren en zijn er vertalingen van de uitgekozen boeken aanwezig? Of anders gezegd: de uitgever zal ook een klein beetje hebben gestuurd. Alhoewel de uitgever inmiddels vertalers heeft benaderd om van een bepaalde titel een nieuwe, moderne vertaling te maken. Een vertaling die in de plaats komt van een editie uit bijvoorbeeld de jaren vijftig.
Andere canons
Canons zijn iets van deze tijd. Een tijd waarin mensen in verwarring zijn – zeggen sommige cultuurcritici. Maar wat de reden daarvoor ook is er zijn de laatste jaren veel canons samengesteld en naar buiten gebracht. Canons waar het onderwijs en geïnteresseerde burgers hun voordeel mee kunnen doen.
Deskundigen bepalen op een bepaald gebied wat écht belangrijk is. Of wat waardevol is om tot je te nemen. Om als je “iets” wilt weten van dat gebied je in eerste zou moeten gaan ontdekken. En daar spelen Openbare Bibliotheken een rol, want als het goed is kan zo’n plek achtergrondinformatie aanbieden. Natuurlijk kunt u op internet willekeurig welke naam of begrip uit een canon intikken en u vindt achtergrondinformatie. Vooral Wikipedia is wat dat betreft onovertroffen, maaaaaaaaaar. Maar wilt u écht nog meer informatie dan zult u terug moeten vallen op boeken. Een Wikipedia-lemma van 250 pagina’s laat zich van een scherm toch ietwat moeilijk lezen.
Maarten ‘t Hart
In oktober 2009 verscheen Vrij Nederland in een nieuw jasje. Sinds dat nummer staat in De Republiek der letteren een bijdrage van veellezer/veelschrijver Maarten ‘t Hart. In week 46 (d.d. 14 november 2009) gaat hij onder de kop Een miezer- en druilreeks in op de Perpetuareeks. Op de hem welbekende, zeer leesbare manier maakt hij korte metten met de opzet van deze reeks. Uiteindelijk komt hij tot de conclusie dat hij “net” even andere titels van bepaalde schrijvers zou hebben geselecteerd of andere schrijvers. Terecht dat hij dat doet. Er zijn zoveel mooie en belangrijke boeken in de wereldliteratuur verschenen. Maar deze column maakt wederom duidelijk dat Maarten ‘t Hart (het niet na kan laten) te pronken met het feit dat hij in zijn leven heel erg veel heeft gelezen. En geleend. Hij is voor zover een van de weinige schrijvers die er keer op keer voor uitkomt boeken te lenen (o.a. bij de Openbare Bibliotheek van Leiden)
(woensdag 11 november 2009)
De eerste 25 verschenen titels
Over de eerste 25 verschenen titels valt van alles te zeggen. Om te beginnen zijn alle schrijvers overleden. De jongste deelnemer stierf in 1981 (Elias Canetti). Er zit slechts één Nobelprijswinnaar bij (alweer Canetti, in 1981). Vier schrijvers horen thuis in de Klassieke Oudheid (Grieken en Romeinen).
Tien schrijvers leefden in de 19e eeuw, zeven in de twintigste. De overigen leefden en werkten in de 14e eeuw (Dante), de 16e (Thomas More en Macchiavelli), de 17e (Cervantes) en de 18e eeuw (Rousseau).
De verdeling over de talen is als volgt: Engels 6 keer, Italiaans 4 keer, Duits en Frans elk 3 keer, Grieks, Latijn, Nederlands en Spaans elk twee keer en Russisch 1 keer.
- – Aanwezig in de collectie van BasisBibliotheek Maasland (BBM)
Hieronder een overzicht per taal
| Taal | 75 | 25 | Totaal |
| Chinees | 1 | 1 | |
| Deens | 1 | 1 | |
| Divers | 1 | 1 | |
| Duits | 6 | 3 | 9 |
| Engels | 22 | 6 | 28 |
| Frans | 11 | 3 | 14 |
| Grieks | 5 | 2 | 7 |
| Italiaans | 3 | 4 | 7 |
| Japans | 1 | 1 | |
| Latijn | 3 | 2 | 5 |
| Nederlands | 11 | 2 | 13 |
| Russisch | 6 | 1 | 7 |
| Spaans | 3 | 2 | 5 |
| Spijkerschrift | 1 | 1 | |
| Totaal | 75 | 25 | 100 |
En een overzicht per eeuw
| Eeuw | 75 | 25 | Totaal |
| Oudheid | 9 | 4 | 13 |
| 2 | 1 | 1 | |
| 4 | 1 | 1 | |
| 11 | 1 | 1 | |
| 13 | 1 | 1 | |
| 14 | 2 | 1 | 3 |
| 16 | 3 | 2 | 5 |
| 17 | 3 | 1 | 4 |
| 18 | 3 | 1 | 4 |
| 19 | 24 | 9 | 33 |
| 20 | 27 | 7 | 34 |
| Totaal | 75 | 25 | 100 |
(zondag 4 oktober 2009)
Nummer 25 – Jane Austen’s Pride and prejudice
Achteraf kan de BBC-tv verfilming van Pride & prejudice uit 1995 beschouwd worden als het begin van de Jane Austen-hausse. Al eerder waren haar boeken verfilmd, maar de bewerking door Andrew Davies van regisseur Simon Langton met Jennifer Ehle en Colin Firth in de hoofdrollen was een schot in de roos. Zes afleveringen mochten worden uitgetrokken worden om het liefdesverhaal van Elizabeth en mister Darcy breed neer te zetten. Waardoor alle kleurrijke personages mee mochten doen, de puntige dialogen volledig tot hun recht kwamen en de kijkers zich konden verlustigen aan het prachtige Engelse platteland, de statige huizen, de mooie kleren en de manieren van de betere klassen.
De serie was een hit: artistiek en qua kijkcijfers. De video- en dvd-versie is een absolute tophit geweest. Al in het begin van deze eeuw kon je op internet een site vinden waarop je als fan van de serie na kon gaan of je misschien niet iets té vaak naar die video of dvd had gekeken: Signs that you have watched Pride and Prejudice too many times…
Pride & prejudice is een van dé grote liefdesverhalen uit de wereldliteratuur. Van het kaliber Romeo en Julia. Het verhaal speelt in het begin van de 19e eeuw. In Engeland. Waar meisjes niet veel voorstelden (economisch gezien) en het daarom erg belangrijk was dat ze (rijk) trouwden. Derhalve de volgende legendarische beginzin:
“It’s a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune must be in want of a wife”.
“Het is een waarheid die allerwegen ingang vindt, dat iedere vrijgezel die over een behoorlijk vermogen beschikt, verlegen zit om een vrouw”. (in de vertaling van W.A. Dorsman-Vos in 1980)
Het boek bevat 61 hoofdstukken. Daarin worden veel personages levensecht neergezet. Jane Austen doet dat door ze te beschrijven, maar vooral door ze pratend op te voeren. Haar dialogen zijn levensecht en in de BBC-verfilming zijn ze vaak letterlijk overgenomen. Dat na gaan kan al een studie en bron van genot zijn.
Jane Austen-hausse
De laatste tien jaar hebben veel creatieve mensen “iets” gedaan met Jane Austen en haar werk. Hieronder een (niet complete) opsomming van titels die opgenomen zijn in de collectie van BasisBibliotheek Maasland. Het gaat hier alleen over Jane Austen en Pride & prejudice. Verwijzingen naar Sense and sensibility of Persuasion (andere boeken) worden hieronder niet opgenomen.
Boeken geïnspireerd op het leven van Jane Austen en/of Pride & prejudice(aanwezig in collectie van BasisBibliotheek Maasland (oktober 2009)
| Joan Aiken. Lady Catherine’s necklace (2001) Lady Catherine, een van de figuren uit Jane Austens roman “Pride and prejudice” biedt onderdak aan een verongelukte broer en zus wier snode plannen veel teweeg brengen op Rosings Park. |
| Elizabeth Aston. Mr. Darcy’s dochters (2003) Vervolg door een hedendaagse schrijfster op de roman ‘Pride and Prejudice’ (‘Trots en vooroordeel’) uit 1813 van de Engelse schrijfster Jane Austen, waarin een familie zijn weg tracht te vinden in de Londense society rond 1820. |
| Helen Fielding. Bridget Jones’s diary (2002) Het dagboek van Bridget Jones, 59 kilo Vervolg op: Het dagboek van Bridget Jones. – Het leven van een jonge vrouw en haar vriendinnen in Londen wordt grotendeels bepaald door het jagen naar en wachten op de grote liefde. Klik hier voor de dvd |
| Helen Fielding. Bridget Jones : the age of reason (2005) Bridget Jones : het nieuwe dagboek Vervolg op: Het dagboek van Bridget Jones. – Het leven van een jonge vrouw en haar vriendinnen in Londen wordt grotendeels bepaald door het jagen naar en wachten op de grote liefde. Klik hier voor de dvd |
| Karen Joy Fowler. The Jane Austen book club (2004) De Jane Austen leesclub Vijf Californische vrouwen en een man komen een half jaar lang elke maand bijeen om een van de zes romans van Jane Austen te bespreken, waarbij de romans dienen als klankbord voor de levens van de lezers. |
| Colleen MacCullough. The independence of miss Mary Bennet (2008) Vervolg op Austens ‘Pride and prejudice’. Na twintig jaar vindt Mary Bennet de liefde van haar leven door een boek te schrijven over de armoede in Engeland. |
| Melissa Nathan. Acting up (2000) Een columniste speelt in een toneelversie van ‘Pride and prejudice’ de rol van Lizzy en maakt in haar privéleven dezelfde ervaringen door. |
| Emma Tennant. Pemberley (1993) Tijdens een lang kerstweekend met een huis vol gasten raakt het huwelijk van de hoofdpersoon uit Jane Austen “Pride and prejudice” in een crisis. |
| Laurie Viera Rigler. Bekentenissen van een Jane Austenverslaafde (2007) Een hedendaagse Amerikaanse liefhebster van de romans van Jane Austen ziet zich plots veranderd in een van de personages daaruit. |
| Fay Weldon. Het Utopia van Darcy (1990) Twee journalisten vinden elkaar in hun passie voor de fantasiewereld van mevrouw Darcy: een paradijs van vrede, liefde en technologische vooruitgang. |
Speelfilms/tv-films gebaseerd op het leven van Jane Austen en Pride & prejudice
(aanwezig in collectie van BasisBibliotheek Maasland (oktober 2009)
| Pride & prejudice (1995) Verwikkelingen rond de pogingen van een Engelse moeder om haar vijf dochters uit te huwelijken. Bevat ook: The making of Pride and Prejudice. – |
| Pride & prejudice (2006) Verwikkelingen op het Zuidengelse platteland rond 1800 rond de pogingen van moeder Bennett om haar vijf dochters uit te huwelijken . |
| Bride and prejudice (2005) Als de Indiase Lalita, die zegt alleen uit liefde te willen trouwen, een Amerikaan ontmoet, lijken vooroordelen hen te belemmeren nader tot elkaar te komen. Pastiche op ‘Pride and prejudice’ van Jane Austen. |
| Miss Austen regrets (2009) Jane Austen, bijna veertig en een succesvol schrijfster, wordt door haar nichtje Fanny om hulp gevraagd bij het vinden van de ideale huwelijkskandidaat. |
| Becoming Jane (2007) Als de twintigjarige Jane Austen voor het eerst verliefd wordt op een staartarme Ierse rechtenstudent levert dat veel problemen op vanwege het standsverschil . |
| Clueless (1995) De vijftienjarige Cher is rijk en populair en zeer tevreden met zichzelf. |
(maandag 5 oktober 2009)
Meer lijstjes
De Perpetuareeks is niet de eerste en zal ook niet het laatste lijst met “de beste boeken” zijn.
Het kan wellicht wel de laatste zijn die écht wordt uitgebracht in papieren vorm. Als het ebook aanslaat dan zal deze relatief dure reeks als een soort Nederlands symbool voor het einde van vijf eeuw boekendrukkunst staan. Gebruikers van ebooks kunnen wellicht zelfs NU – anno oktober 2009 – alle honderd titels al downloaden – legaal of niet. Maar je mist toch iets, als je er de Perpetua-editie naastlegt.
Andere lijstjes (een willekeurige opsomming)
1001 boeken die je gelezen moet hebben (Librero 2007) (42 titels komen overeen)
Time all-time 100 novels
Lijst van 1000 boeken voor het jaar 2000 (samengesteld door Openbare Bibliotheek Oss)
Top 100 van de Noorse boekenclub
42 titels die voorkomen in de Perpetuareeks en het boek 1001 boeken die je gelezen moet hebben
| Jane Austen | Trots en vooroordeel | 1813 |
| Honoré de Balzac | Verloren illusies | 1843 |
| Louis Paul Boon | De kapellekensbaan | 1953 |
| Charlotte Brontë | Jane Eyre | 1847 |
| Emily Brontë | Woeste hoogten | 1847 |
| Albert Camus | De vreemdeling | 1942 |
| Elias Canetti | Het martyrium | 1935 |
| Lewis Carroll | Alice in spiegelland | 1871 |
| Lewis Carroll | Alice in Wonderland | 1865 |
| Louis-Ferdinand Céline | Reis naar het einde van de nacht | 1932 |
| Miguel de Cervantes Saavedra | Don Quichot | 1605-1615 |
| Joseph Conrad | Hart der duisternis | 1902 |
| Charles Dickens | Olivier Twist | 1838 |
| Fjodor Dostojewski | Misdaad en straf | 1866 |
| George Elliot | Middlemarch | 1871-1872 |
| Willem Elsschot | Kaas | 1933 |
| Gustave Flaubert | Madame Bovary | 1857 |
| Nikolaj Gogol | Dode zielen | 1842 |
| Graham Greene | Het einde van het spel | 1951 |
| Ernest Hemingway | Afscheid van de wapenen | 1929 |
| Willem Frederik Hermans | Nooit meer slapen | 1966 |
| Victor Hugo | De klokkenluider van de Notre Dame | 1831 |
| James Joyce | Ulysses | 1922 |
| Franz Kafka | Het proces | 1925 |
| D.H. Lawrence | Liefde en vrouwen | 1921 |
| Primo Levi | Is dit een mens | 1947 |
| Thomas Mann | De toverberg | 1924 |
| Herman Melville | Moby Dick | 1851 |
| Multatuli | Max Havelaar | 1860 |
| Robert Musil | De man zonder eigenschappen | 1933 |
| Vladimir Nabokov | Lolita | 1955 |
| George Orwell | 1984 | 1949 |
| Alexander Poesjkin | Jewgeni Onegin | 1833 |
| Jean-Jacques Rousseau | Overpeinzingen van een eenzame wandelaar | 1782 |
| Stendhal | Het rood en het zwart | 1831 |
| Laurence Sterne | Tristram Shandy | 1759-1767 |
| Italo Svevo | Bekentenissen van Zeno | 1923 |
| Jonathan Swift | Gullivers reizen | 1726 |
| Leo Tolstoj | Anna Karenina | 1873-1877 |
| Simon Vestdijk | De koperen tuin | 1950 |
| Voltaire | Candide | 1759 |
| Virginia Woolf | Mrs. Dalloway | 1925 |
woensdag 11 november 2009)
De eerste 25 verschenen titels
Over de eerste 25 verschenen titels valt van alles te zeggen. Om te beginnen zijn alle schrijvers overleden. De jongste deelnemer stierf in 1981 (Elias Canetti). Er zit slechts één Nobelprijswinnaar bij (alweer Canetti, in 1981). Vier schrijvers horen thuis in de Klassieke Oudheid (Grieken en Romeinen).
Tien schrijvers leefden in de 19e eeuw, zeven in de twintigste. De overigen leefden en werkten in de 14e eeuw (Dante), de 16e (Thomas More en Macchiavelli), de 17e (Cervantes) en de 18e eeuw (Rousseau).
De verdeling over de talen is als volgt: Engels 6 keer, Italiaans 4 keer, Duits en Frans elk 3 keer, Grieks, Latijn, Nederlands en Spaans elk twee keer en Russisch 1 keer.
- – Aanwezig in de collectie van BasisBibliotheek Maasland (BBM)
Hieronder een overzicht per taal
| Taal | 75 | 25 | Totaal |
| Chinees | 1 | 1 | |
| Deens | 1 | 1 | |
| Divers | 1 | 1 | |
| Duits | 6 | 3 | 9 |
| Engels | 22 | 6 | 28 |
| Frans | 11 | 3 | 14 |
| Grieks | 5 | 2 | 7 |
| Italiaans | 3 | 4 | 7 |
| Japans | 1 | 1 | |
| Latijn | 3 | 2 | 5 |
| Nederlands | 11 | 2 | 13 |
| Russisch | 6 | 1 | 7 |
| Spaans | 3 | 2 | 5 |
| Spijkerschrift | 1 | 1 | |
| Totaal | 75 | 25 | 100 |
En een overzicht per eeuw
| Eeuw | 75 | 25 | Totaal |
| Oudheid | 9 | 4 | 13 |
| 2 | 1 | 1 | |
| 4 | 1 | 1 | |
| 11 | 1 | 1 | |
| 13 | 1 | 1 | |
| 14 | 2 | 1 | 3 |
| 16 | 3 | 2 | 5 |
| 17 | 3 | 1 | 4 |
| 18 | 3 | 1 | 4 |
| 19 | 24 | 9 | 33 |
| 20 | 27 | 7 | 34 |
| Totaal | 75 | 25 | 100 |
(zondag 4 oktober 2009)
Nummer 25 – Jane Austen’s Pride and prejudice
Achteraf kan de BBC-tv verfilming van Pride & prejudice uit 1995 beschouwd worden als het begin van de Jane Austen-hausse. Al eerder waren haar boeken verfilmd, maar de bewerking door Andrew Davies van regisseur Simon Langton met Jennifer Ehle en Colin Firth in de hoofdrollen was een schot in de roos. Zes afleveringen mochten worden uitgetrokken worden om het liefdesverhaal van Elizabeth en mister Darcy breed neer te zetten. Waardoor alle kleurrijke personages mee mochten doen, de puntige dialogen volledig tot hun recht kwamen en de kijkers zich konden verlustigen aan het prachtige Engelse platteland, de statige huizen, de mooie kleren en de manieren van de betere klassen.
De serie was een hit: artistiek en qua kijkcijfers. De video- en dvd-versie is een absolute tophit geweest. Al in het begin van deze eeuw kon je op internet een site vinden waarop je als fan van de serie na kon gaan of je misschien niet iets té vaak naar die video of dvd had gekeken: Signs that you have watched Pride and Prejudice too many times…
Pride & prejudice is een van dé grote liefdesverhalen uit de wereldliteratuur. Van het kaliber Romeo en Julia. Het verhaal speelt in het begin van de 19e eeuw. In Engeland. Waar meisjes niet veel voorstelden (economisch gezien) en het daarom erg belangrijk was dat ze (rijk) trouwden. Derhalve de volgende legendarische beginzin:
“It’s a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune must be in want of a wife”.
“Het is een waarheid die allerwegen ingang vindt, dat iedere vrijgezel die over een behoorlijk vermogen beschikt, verlegen zit om een vrouw”. (in de vertaling van W.A. Dorsman-Vos in 1980)
Het boek bevat 61 hoofdstukken. Daarin worden veel personages levensecht neergezet. Jane Austen doet dat door ze te beschrijven, maar vooral door ze pratend op te voeren. Haar dialogen zijn levensecht en in de BBC-verfilming zijn ze vaak letterlijk overgenomen. Dat na gaan kan al een studie en bron van genot zijn.
Jane Austen-hausse
De laatste tien jaar hebben veel creatieve mensen “iets” gedaan met Jane Austen en haar werk. Hieronder een (niet complete) opsomming van titels die opgenomen zijn in de collectie van BasisBibliotheek Maasland. Het gaat hier alleen over Jane Austen en Pride & prejudice. Verwijzingen naar Sense and sensibility of Persuasion (andere boeken) worden hieronder niet opgenomen.
Boeken geïnspireerd op het leven van Jane Austen en/of Pride & prejudice(aanwezig in collectie van BasisBibliotheek Maasland (oktober 2009)
| Joan Aiken. Lady Catherine’s necklace (2001) Lady Catherine, een van de figuren uit Jane Austens roman “Pride and prejudice” biedt onderdak aan een verongelukte broer en zus wier snode plannen veel teweeg brengen op Rosings Park. |
| Elizabeth Aston. Mr. Darcy’s dochters (2003) Vervolg door een hedendaagse schrijfster op de roman ‘Pride and Prejudice’ (‘Trots en vooroordeel’) uit 1813 van de Engelse schrijfster Jane Austen, waarin een familie zijn weg tracht te vinden in de Londense society rond 1820. |
| Helen Fielding. Bridget Jones’s diary (2002) Het dagboek van Bridget Jones, 59 kilo Vervolg op: Het dagboek van Bridget Jones. – Het leven van een jonge vrouw en haar vriendinnen in Londen wordt grotendeels bepaald door het jagen naar en wachten op de grote liefde. Klik hier voor de dvd |
| Helen Fielding. Bridget Jones : the age of reason (2005) Bridget Jones : het nieuwe dagboek Vervolg op: Het dagboek van Bridget Jones. – Het leven van een jonge vrouw en haar vriendinnen in Londen wordt grotendeels bepaald door het jagen naar en wachten op de grote liefde. Klik hier voor de dvd |
| Karen Joy Fowler. The Jane Austen book club (2004) De Jane Austen leesclub Vijf Californische vrouwen en een man komen een half jaar lang elke maand bijeen om een van de zes romans van Jane Austen te bespreken, waarbij de romans dienen als klankbord voor de levens van de lezers. |
| Colleen MacCullough. The independence of miss Mary Bennet (2008) Vervolg op Austens ‘Pride and prejudice’. Na twintig jaar vindt Mary Bennet de liefde van haar leven door een boek te schrijven over de armoede in Engeland. |
| Melissa Nathan. Acting up (2000) Een columniste speelt in een toneelversie van ‘Pride and prejudice’ de rol van Lizzy en maakt in haar privéleven dezelfde ervaringen door. |
| Emma Tennant. Pemberley (1993) Tijdens een lang kerstweekend met een huis vol gasten raakt het huwelijk van de hoofdpersoon uit Jane Austen “Pride and prejudice” in een crisis. |
| Laurie Viera Rigler. Bekentenissen van een Jane Austenverslaafde (2007) Een hedendaagse Amerikaanse liefhebster van de romans van Jane Austen ziet zich plots veranderd in een van de personages daaruit. |
| Fay Weldon. Het Utopia van Darcy (1990) Twee journalisten vinden elkaar in hun passie voor de fantasiewereld van mevrouw Darcy: een paradijs van vrede, liefde en technologische vooruitgang. |
Speelfilms/tv-films gebaseerd op het leven van Jane Austen en Pride & prejudice
(aanwezig in collectie van BasisBibliotheek Maasland (oktober 2009)
| Pride & prejudice (1995) Verwikkelingen rond de pogingen van een Engelse moeder om haar vijf dochters uit te huwelijken. Bevat ook: The making of Pride and Prejudice. – |
| Pride & prejudice (2006) Verwikkelingen op het Zuidengelse platteland rond 1800 rond de pogingen van moeder Bennett om haar vijf dochters uit te huwelijken . |
| Bride and prejudice (2005) Als de Indiase Lalita, die zegt alleen uit liefde te willen trouwen, een Amerikaan ontmoet, lijken vooroordelen hen te belemmeren nader tot elkaar te komen. Pastiche op ‘Pride and prejudice’ van Jane Austen. |
| Miss Austen regrets (2009) Jane Austen, bijna veertig en een succesvol schrijfster, wordt door haar nichtje Fanny om hulp gevraagd bij het vinden van de ideale huwelijkskandidaat. |
| Becoming Jane (2007) Als de twintigjarige Jane Austen voor het eerst verliefd wordt op een staartarme Ierse rechtenstudent levert dat veel problemen op vanwege het standsverschil . |
| Clueless (1995) De vijftienjarige Cher is rijk en populair en zeer tevreden met zichzelf. |
(maandag 5 oktober 2009)
Meer lijstjes
De Perpetuareeks is niet de eerste en zal ook niet het laatste lijst met “de beste boeken” zijn.
Het kan wellicht wel de laatste zijn die écht wordt uitgebracht in papieren vorm. Als het ebook aanslaat dan zal deze relatief dure reeks als een soort Nederlands symbool voor het einde van vijf eeuw boekendrukkunst staan. Gebruikers van ebooks kunnen wellicht zelfs NU – anno oktober 2009 – alle honderd titels al downloaden – legaal of niet. Maar je mist toch iets, als je er de Perpetua-editie naastlegt.
Andere lijstjes (een willekeurige opsomming)
1001 boeken die je gelezen moet hebben (Librero 2007) (42 titels komen overeen)
Time all-time 100 novels
Lijst van 1000 boeken voor het jaar 2000 (samengesteld door Openbare Bibliotheek Oss)
Top 100 van de Noorse boekenclub
42 titels die voorkomen in de Perpetuareeks en het boek 1001 boeken die je gelezen moet hebben
| Jane Austen | Trots en vooroordeel | 1813 |
| Honoré de Balzac | Verloren illusies | 1843 |
| Louis Paul Boon | De kapellekensbaan | 1953 |
| Charlotte Brontë | Jane Eyre | 1847 |
| Emily Brontë | Woeste hoogten | 1847 |
| Albert Camus | De vreemdeling | 1942 |
| Elias Canetti | Het martyrium | 1935 |
| Lewis Carroll | Alice in spiegelland | 1871 |
| Lewis Carroll | Alice in Wonderland | 1865 |
| Louis-Ferdinand Céline | Reis naar het einde van de nacht | 1932 |
| Miguel de Cervantes Saavedra | Don Quichot | 1605-1615 |
| Joseph Conrad | Hart der duisternis | 1902 |
| Charles Dickens | Olivier Twist | 1838 |
| Fjodor Dostojewski | Misdaad en straf | 1866 |
| George Elliot | Middlemarch | 1871-1872 |
| Willem Elsschot | Kaas | 1933 |
| Gustave Flaubert | Madame Bovary | 1857 |
| Nikolaj Gogol | Dode zielen | 1842 |
| Graham Greene | Het einde van het spel | 1951 |
| Ernest Hemingway | Afscheid van de wapenen | 1929 |
| Willem Frederik Hermans | Nooit meer slapen | 1966 |
| Victor Hugo | De klokkenluider van de Notre Dame | 1831 |
| James Joyce | Ulysses | 1922 |
| Franz Kafka | Het proces | 1925 |
| D.H. Lawrence | Liefde en vrouwen | 1921 |
| Primo Levi | Is dit een mens | 1947 |
| Thomas Mann | De toverberg | 1924 |
| Herman Melville | Moby Dick | 1851 |
| Multatuli | Max Havelaar | 1860 |
| Robert Musil | De man zonder eigenschappen | 1933 |
| Vladimir Nabokov | Lolita | 1955 |
| George Orwell | 1984 | 1949 |
| Alexander Poesjkin | Jewgeni Onegin | 1833 |
| Jean-Jacques Rousseau | Overpeinzingen van een eenzame wandelaar | 1782 |
| Stendhal | Het rood en het zwart | 1831 |
| Laurence Sterne | Tristram Shandy | 1759-1767 |
| Italo Svevo | Bekentenissen van Zeno | 1923 |
| Jonathan Swift | Gullivers reizen | 1726 |
| Leo Tolstoj | Anna Karenina | 1873-1877 |
| Simon Vestdijk | De koperen tuin | 1950 |
| Voltaire | Candide | 1759 |
| Virginia Woolf | Mrs. Dalloway | 1925 |
(maandag 19 oktober 2009)
Hans van Duijnhoven
Één reactie op “Perpetuareeks en canonvorming”
[…] deel 25. De eerste jaren kwam – zoals beloofd – maandelijks een nieuw deel uit. In Perpetuareeks en canonvorming wordt ingegaan op het bewuste boek (Trots en vooroordeel van Jane Austen) en de relevantie van een […]