De Perpetuareeks, elf jaar later
In het najaar van 2007 begon uitgeverij Athenaeum (Polak & Van Gennep) met een stoutmoedig plan.

Maandelijks zou vanaf dan een nieuw deel in de zogenaamde Perpetuareeks verschijnen. Honderd titels die door zes vooraanstaande cultuurkenners waren geselecteerd. Klassieke teksten die een tijdloos karakter hebben; in een nieuw ‘jasje’. Met een pittige prijs.
Deels gelukt
Het voornemen van de toenmalige directie van Athenaeum is voor een groot deel gehaald. Alleen is tussentijds besloten om de frequentie van verschijning aan te passen. Dat heeft ongetwijfeld met de financiële crisis van 2008 en de aftermath daarvan te maken. En de al jaren durende trend dat er minder boeken worden verkocht.

Een mijlpaal
Ondanks deze tegenwind verschijnt in maart 2018 deel 75 in deze reeks: De Kapellekensbaan van Louis Paul Boon.
Het absolute meesterwerk van deze in 1979 overleden Belgische schrijver. Verder worden in een folder voor de rest van dit jaar nog drie andere titels aangekondigd. In dit tempo (vier titels per jaar) zal de reeks in 2023 worden voltooid.
In oktober 2009 verscheen deel 25. De eerste jaren kwam – zoals beloofd – maandelijks een nieuw deel uit. In Perpetuareeks en canonvorming wordt ingegaan op het bewuste boek (Trots en vooroordeel van Jane Austen) en de relevantie van een canon.
In dit artikel worden ook alle titels opgesomd en betoogd dat dit soort ‘lijstjes’ een soort examen voor (goede) openbare bibliotheken zijn.
BBM werd NOBB
In 2009 bestond de NOBB nog niet. In 2009 werkten de bibliotheken in de gemeenten Bernheze, Landerd, Lith en Oss samen onder de naam BasisBibliotheek Maasland (BBM). Enige jaren later sloten de bibliotheken in de gemeente Uden zich hierbij aan. En nog later de toenmalige gemeente Veghel. Op dat moment werd de naam veranderd in NOBB. Dat staat voor Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Alle boeken van deze zeventien bibliotheken zijn opgenomen in één centrale (web)catalogus.
Een aangepaste lijst
Gaandeweg het traject is op onderdelen afgeweken van de oorspronkelijke lijst. Kleine zaken. Zo verscheen uiteindelijk niet De Toverberg van Thomas Mann, maar Doctor Faustus. Een gelukkige aanpassing, want er zijn andere edities van dit meesterwerk leverbaar.
Hieronder alle titels, uitgegeven en aangekondigd. U kunt doorklikken naar een lemma op Wikipedia.
* Kan geleend worden in de Perpetua-uitvoering
# Kan geleend worden in een andere editie (soms onder een andere titel)

De Kapellekensbaan
Louis Paul Boon‘s meesterwerk is sinds 1953 in verschillende edities verschenen. Het is hét boek van Boon en behoort tot de top tien van beste Nederlandstalige boeken ooit geschreven. Alhoewel, dat ook maar een mening is. Zeker is wel dat De Kapellekensbaan tot de evergreens van de Nederlandse literatuur behoort. Een uniek boek. Onvergetelijke personages. Een unieke stijl. Meeslepend geschreven. Een raadselachtige wereld. Waarschijnlijk was dit boek een van de redenen waarom het Nobelprijs comité op het punt stond om hem de Nobelprijs voor Literatuur te geven. Helaas stierf hij in mei 1979. En weten we tot nu nog steeds niet of Boon de eerste Nederlandstalige Nobelprijswinnaar had kunnen zijn.
In Louis Paul Boon : het vergeefse van de droom (uit 1999) zegt Jos Muyres over dit bijzondere boek het volgende:
De Kapellekensbaan is een boek over het schrijven, over schrijvers en uiteindelijk over één schrijver – Boontje – die de lezer ‘het leven zoals het werkelijk is’ wil tonen. Schrijven betekent hier het zoeken van een vorm en het inhoud geven aan een min of meer vastliggend onderwerp (de onheilsboodschap). Boontje en zijn vrienden (de afsplitsingen van hemzelf) buigen zich over de samenleving en de literatuur. Al hun gesprekken en al hun verhalen, anekdotes, vertellingen en brieven staan in dienst van of geven uiting aan deze onderwerpen. Allerlei zaken die te maken hebben met het schrijven worden in De Kapellekensbaan aangesneden: verhulling, inspiratie enzovoort. Er wordt kritiek geleverd op de bestaande literaire praktijk, het literaire klimaat, het literaire bedrijf, het lezerspubliek, het uitgeversbeleid.

Maar het schrijven is hier – zoals opgemerkt – nog in een ander opzicht het onderwerp, namelijk op het concrete niveau van De Kapellekensbaan. Het boek zelf staat hier voortdurend ter discussie. De voortgang wordt door Boontje en zijn personages geëvalueerd, bekritiseerd en becommentarieerd.
De eigenlijke roman – de kadervertelling – gaat over een aantal mensen (Boontje, de Kantieke Schoolmeetser, Tippetotje, Johan Janssens, Mossieu Colson van Tminnesterie) dat bijzonder verontrust is over de situatie waarin onze samenleving verkeert. Zij zien het als hun plicht te tonen hoe ernstig die sitautie is. (pagina 81)
Die de lezer ‘het leven zoals het werkelijk is’ wil tonen
Deze zin van Jos Muyres is een mooie samenvatting van wat klassieke boeken teweeg kunnen brengen.
De Perpertuareeks is – voor alle duidelijkheid – niet heilig.
Er zijn andere manieren om min of meer klassieke boeken te leren ontdekken, bijvoorbeeld
1001 boeken die je gelezen moet hebben! (dat regelmatig wordt bijgewerkt en aangevuld).
Of Steinz : gids voor de wereldliteratuur in 416 schrijvers, 104 meesterwerken, 26 one-book wonders, 52 boekwebben, 26 thema’s, 26 quizzen en 52 landkaarten (uit 2015) van de té jong gestorven Pieter Steinz.

Op naar de honderd
De uitgever wordt bedankt dat ze doorgaan met het voltooien van deze reeks.
Op naar de honderd. Ga door met het leven te tonen zoals het ‘werkelijk’ is.
Meer lezen?
Perpetuareeks en canonvorming (2009)
I declare after all there is no enjoyment like reading! (augustus 2013)
Moderne klassieker? – Modern -> om de impact die het nú heeft. (januari 2014)
Jammer : Kroniek van een aangekondigde dood (oktober 2014)
Waarom zou je de klassieken lezen? (maart 2016)
Citaat 522 (woensdag 28 februari 2018)
Homepage Citaten 2018
3 reacties op “Perpetuareeks: “die de lezer ‘het leven zoals het werkelijk is’ wil tonen””
[…] die hier een relatie mee hebbenPerpetuareeks: “die de lezer ‘het leven zoals het werkelijk is’ wil tonen” (februari 2018), Ik had honger als een wolf, sliep als een os en werkte als een paard (september […]
[…] Bovendien was het uitgegeven door Athenaeum, Polak & Van Gennep. Bekend van onder andere de Perpetuareeks, de Gouden reeks en andere […]
[…] komt er vraag naar dat boek. En willen mensen niet ‘afgescheept’ worden met een (Perpetua-)klassieker of alternatief. Grote gangmakers zijn DWDD, P&W en de Tros nieuwsshow op […]