Zondag 21 februari: Herlevend burgerschap door een ander tijdbesef in de Groene Engel. Aanvang 14.00 tot 16.00 uur.
Stil de tijd : over tijd en tijdsbeleving (2009)
‘Hoe sneller we ons verplaatsen, hoe minder tijd er is om ergens te verblijven’.
Volgens schrijfster en filosofe Joke. J. Hermsen lijkt ‘geen tijd hebben’ een fundamentele ervaring van deze tijd te zijn. In haar lezing op zondag 21 februari in de Groene Engel neemt zij dit verschijnsel kritisch onder de loep. Zij is de vierde spreker in de reeks ‘Herlevend Burgerschap’, georganiseerd door BasisBibliotheek Maasland in samenwerking met Groene Engel. De lezing vindt plaats van twee tot vier uur. Aansluitend is er in het café gelegenheid tot napraten.
Dr. Joke J. Hermsen (1961), romancier en filosoof, volgde onder meer colleges bij Derrida en Deleuze en promoveerde in 1993 op het werk Nomadisch Narcisme. Het Dameoffer, Tweeduister en De Profielschets zijn de titels van haar romans. Na de publicatie van De Profielschets heeft ze zich volledig aan het schrijven gewijd. Daarnaast houdt ze regelmatig lezingen over filosofie, literatuur en beeldende kunst, hetgeen onder meer tot de essaybundel Heimwee naar de mens leidde, die in 2004 op de shortlist van het beste filosofische boek, de Socrates-wisselbeker, belandde. In het najaar van 2009 verscheen haar werk Stil de tijd: een pleidooi voor een langzame toekomst. Binnen twee maanden beleefde dit werk vier herdrukken.
Haar lezing heeft als titel ‘Herlevend burgerschap door een ander tijdbesef’ en is gebaseerd op Stil de tijd. Hierin ontwikkelt zij een nieuwe visie op het fenomeen tijd, waarin zij een onderscheid aanbrengt tussen kloktijd en innerlijke tijd. Zij verkent het belang van rust, verveling, aandacht en wachten; ervaringen die sinds de Oudheid als belangrijke voorwaarden voor het denken en de creativiteit werden beschouwd, maar in het huidige economische tijdsgewricht weinig waardering krijgen.
In het decembernummer van het Filosofie magazine staat een interview met Joke J. Hermsen (u kunt de tekst daar bestellen of even langslopen bij de bibliotheek)
A serious man en de raderen van het lot
In de derde week van januari 2010 ging in Nederland A serious man van de Coen broertjes (Joel en Ethan) in première. Een quasi-komische film over een Joodse huisvader in het midden van de jaren zestig in de Verenigde Staten van Amerika. Deze man treft de ene na de andere tegenslag. Hij zoekt hulp bij drie rabbi’s. Die hem echter niet veel verder kunnen helpen. De film eindigt als een tornado op zijn huis afkomt. No happy ending. Maar vooral komt de vraag op waarom iemand zoveel pech kan en moet treffen.
In deze film hoor je op sommige momenten flarden van een Joods liedje: Dem milners trern. In de aftiteling blijkt het een versie van Sidor Belarsky te zijn. Een opname uit de jaren dertig. Een onbekende, obscure versie. Een bekendere, recentere versie werd in 1979 uitgebracht door de Duitse folkgroep Zupfgeigenhansel. Op hun Jiddische Lieder (verschenen op het Pläne-label) staat ook Dem Milners Trern. Oftewel De tranen van de molenaar. Die zich beklaagt over zijn lot. Hij wordt steeds ouder, de raderen van het molenwiel blijven maar doordraaien en uiteindelijk zal hij dood gaan. En – zo zal ook de Jood verdwijnen.
Dit liedje past perfect bij de teneur van A serious man en heeft een relatie met de lezing van Joke Hermsen. Waar de Tijd centraal staat. En dit liedje heeft ook een relatie met de film Modern times van Charles Chaplin waarin de moderne mens vermalen dreigt te worden door de raderen van de moderne fabriek.
Oj, wifil jorn / senen farforn / sait ich bin a milner / ot o do / di reder drejen sich, die jorn gejen sich , ich bin schojn alt un grajs un gro
Ach, hoeveel jaren zijn er al voorbijgegaan, sinds ik hier een molenaar ben / de raderen draaien, de jaren gaan voorbij / ik ben al oud en grijs
(vrijdag 22 januari 2010/maandag 25 januari 2010)
