Esther-Mirjam Sent is hoogleraar economische theorie en economisch beleid aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze mengt zich regelmatig in het publieke debat. Op radio en tv, in kranten en tijdschriften en op internet.
Citaat
Op zaterdag 11 september 2010 verscheen in De VK een artikel waarin teruggekeken werd op het omvallen van de bank Lehman brothers in 2008. In het artikel Na de crisis is het weer business as usual werd ingezoomd op vijf ‘deelnemers’ die met die crisis te maken hadden. Over de wetenschappers (hier dus dé economen) werd het volgende geschreven:
Voor de overgrote meerderheid van de economen was de kredietcrisis een volslagen verrassing. Over de oplossingen verschillen ze bovendien sterk van mening. () ‘Dat economen slechte voorspellers zijn, is niet het probleem, wel dat ze modellen hebben ontwikkeld die voorspellen dat de financiële en economische crisis die we nu meemaken niet kon gebeuren’, zei de Belgische econoom Paul de Grauwe vorig jaar hierover. Dat roept de vraag op of we onze kaarten moeten zetten op een volgende generatie economen die nu nog in de studiebanken zit.
Volgens Jean Frijns, bijzonder hoogleraar aan de VU, zijn de studieboeken die de huidge generatie economen moeten lezen niet wezenlijk anders dan de lectuur die tien jaar geleden op het menu stond. ‘De body of knowledge in de economische wetenschap is dezelfde. Het enige verschil is dat er een hoofdstuk over behavoural finance is toegevoegd aan de handboeken.’ Dit is de tak van de economie die het gedrag van mensen bestudeert. Elke keer blijkt weer dat noch consumenten noch economen noch bankiers zich rationeel gedragen, terwijl dat een belangrijke aanname is in economische modellen. In die zin speelt dat hoofdstuk over die eigenwijze consumenten als een disclaimer: als de modellen niet werken, ligt dat aan de mensen die zich niet gedragen zoals verwacht.
Aanvulling op maandag 27 september 2010
Na Prinsjesdag 2010 en de laatste Troonrede (van het kabinet Balkenende) werden op verschillende plaatsen en plekken ‘alternatieve’ Troonredes geschreven, geplaatst en/of voorgelezen. Zo spreekt Bas Heijne in Lux in Nijmegen op maandag 27 september. En publiceerde De Volkskrant op zaterdag 25 september 2010 een open brief onder de noemer Antwoord op de Troonrede. In die polemisch scherpe tekst wordt Esther-Mirjam Sent aangehaald. Dat citaat volgt hieronder. Het is – voor alle duidelijkheid – de mening en stijl van de auteur, Henk van Houtum. Een hoofddocent geopolitiek en politieke geografie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij heeft meerdere artikelen samen geschreven met Esther-Mirjam Sent. Het citaat van Van Houtum en het artikel waarnaar hij verwijst raken aan het thema Tijd voor een nieuwe lente.
Majesteit, wat ontbreekt is het grote verhaal over de staat van het land, vandaag in de wereld van morgen. Een verhaal dat verder reikt dan de kopvoddentaks van een Venlose nar met een geblondeerde haardos. Ik schreef onlangs al eens samen met goede collega Esther-Mirjam Sent dat de dorpspolitiek die Den Haag nu bedrijft, waarbij het buitenland wordt genegeerd, volstrekt onhoudbaar is. In de afgelopen decennia is de onderlinge verweving van de wereld versneld toegenomen. En Nederland heeft daarvan economisch sterk geprofiteerd. De keerzijde is dat ontwikkelingen van buiten, of dat nu een griepvirus, een slechte lening of de haatzaaierij van een dwaze lokale Amerikaanse dominee is die de Koran wil verbranden, sneller doorsijpelen in het nationale weefgetouw dat Nederland heet. Wat dan niet helpt is bunkerpolitiek en valse stemmingmakerij. Dat is Nederland onwaardig en improductief. Met positieve gevoelens voor Nederland is natuurlijk helemaal niets mis. Maar dat is nog wat anders dan het salonfähig maken van opruiende retoriek die alleen de eigen onderbuik vult en zondebokken maakt van moslims. Om duurzaam te kunnen ontwikkelen zou het motto juist strategische bestendiging en uitbouw van internationale samenwerking moeten zijn. Want economisch en politiek is de 19de-eeuwse uitvinding van de natiestaat door de globalisering ingehaald. Uw schoondochter begrijpt dat al. Nederland is geen eiland.
Meer informatie over Esther-Mirjam Sent en haar denkbeelden
Optreden in Knevel & Van den Brink op 16 juni 2010 (over de crisis, vertrouwen en mannelijk gedrag dat mede geleid heeft tot die crisis)
Esther-Mirjam Sent in Het journaal van 29 oktober 2008 over de Amerikaanse presidentsverkiezingen
Esther-Mirjam Sent treedt regelmatig op als gast in het tv-programma Goedemorgen Nederland
In Casa luna (december 2009) over het emotionele in de mens
Bijdragen op Me Judice : economen in debat
(maandag 19 juli 2010)
Aanvulling vrijdag 5 november 2010
De Verwey Jonker SER lezing
Op vrijdag 5 november 2010 publiceerde De Volkskrant een (lang) fragment uit de Verwey Jonker/SER-lezing die Esther-Mirjam Sent op 4 november in Den Haag hield. De kop van het artikel was Managers bestieren onze universiteiten. Ze houdt daarin een warm pleidooi om de invloed van managers en anderen – die voorwaardenscheppend bezig zouden moeten zijn voor docenten en onderwijzers – terug te dringen. Ze maakt zich weinig illusies dat dit gaat lukken, maar dit artikel maakt wel duidelijk waarom Esther-Mirjam Sent gevraagd is in Oss een lezing te verzorgen over ‘een nieuwe lente’. Ze heeft een optimistische inborst en kan dat overbrengen.
Enkele citaten
Om binnen deze randvoorwaarden het beste uit de kenniseconomie te halen, moeten we ons ontworstelen aan het verlammende wantrouwen dat ons gegijzeld houdt. Immers, vertrouwen is een buitengewoon belangrijke motor van economische groei. Op korte termijn stimuleert consumentenvertrouwen consumptie en producentenvertrouwen investeringen. Op lange termijn vermindert vertrouwen transactiekosten en bevordert het de optimale allocatie van schaarse middelen.
Dat vertrouwen bouwen we niet op met een hiërarchische pannekoek. We moeten niet slecht gedrag bestraffen, maar goed gedrag stimuleren. We moeten van formele relaties en bureaucratische principes naar partnerschappen en gedeelde belangen. We moeten niet de regels aanscherpen, maar een beroep doen op de verantwoordelijkheid van ons allen. We maken de toekomst niet door de schuld bij anderen neer te leggen, maar door zelf te handelen.
Dit vraagt om herbezinning op diverse fronten. De burger moet geleerd worden te accepteren dat complexiteit en onzekerheid de basis zijn onder onze samenleving, dat risico’s tot op zekere hoogte bij het leven horen. Het onderwijs draagt daarin bij door aandacht te schenken aan het ontwikkelen van waarden en het vermogen daarop te reflecteren.
De groei van de kenniseconomie is van marginale betekenis als we ons niet weten te ontworstelen aan de angst die ons gijzelt. We hebben onszelf steeds verder ingekapseld in een net van regels en toezicht in onze uitzichtloze beheerszucht. Dit zelf gesponnen web ontneemt daarnaast ook nog het zicht op de weg naar een duurzame toekomst. Het is tijd dat we dit web afschudden.
(maandag 19 juli 2010)
