Ik vermoed dat we aan de vooravond van moeilijke tijden staan. Het zijn niet alleen de terroristen, de bankiers en het klimaat die ons gevoel voor veiligheid en stabiliteit zullen vernietigen.
De globalisering zelf, die ‘platte’ aarde uit zoveel irenische fantasieën, zal voor miljarden mensen een bron van angst en onzekerheid zijn, en zij zullen zich voor bescherming tot hun leiders wenden. Naarmate de behoeftigen en de ontwortelden van Delhi tot Dallas harder op de steeds hogere muren van de omheinde woongemeenschappen roffelen, zullen ‘identiteiten’ verachtelijk en beklemmend worden.
‘Deens’, ‘Italiaans’, ‘Amerikaans’ of ‘Europees’ zal dan meer dan een identiteit zijn, het zal een afwijzing en een verwijt zijn aan het adres van degenen die het buitensluit. De staat gaat allesbehalve verdwijnen, maar zal wellicht juist opbloeien. De privileges van het staatsburgerschap en de bescherming van hen die over een verblijfsvergunning beschikken zullen als politieke overwinningen worden gepresenteerd. In gevestigde democratieën zullen intolerante demagogen ‘toetsen’ van kennis, taal en houding – eisen om vast te stellen of wanhopige nieuwkomers de Britse, Nederlandse of Franse ‘identiteit’ waard zijn. Dat gebeurt al. We zullen ze in deze heerlijke nieuwe eeuw nog missen, de toleranten en de marginalen, de randfiguren. Mijn mensen (pagina 204-205).
De slotwoorden uit het hoofdstuk Randfiguren van Tony Judt. Uit zijn in het voorjaar van 2011 verschenen De geheugenhut. Een verzameling korte artikelen waarin deze Engels/Amerikaanse historicus terugkijkt op episodes uit zijn leven. Artikelen die hij concipieerde in de lange nachten waarin hij opgesloten lag in zijn bed en lichaam. Tony Judt stierf in 2010. Hij leed aan ALS, een ziekte die langzaamaan leidt tot volstrekte immobiliteit. Een lichaam waarin alle spieren hun kracht verliezen. Een vervelende ziekte die echter het denken niet aantast, waardoor Judt ‘s nacht in zijn bed (‘zijn geheugenhut’) na kon denken over zaken die hij nog wilde nalaten.
In zijn Het land is moe : verhandeling over onze ontevredenheid heeft hij zijn visie op onze huidige tijd neergezet.
(zondag 15 mei 2011)
