Who’s in control? – een verhaaltje

Drie ‘schouwtonelen’: het heden, verleden en toekomst
Drie acteurs: ik, mijn omgeving, de wereld én als vierde mijn onderbewuste

In het HEDEN acteren als het ware drie hoofdrolspelers, nl. IK, MIJN OMGEVING en DE WERELD. Onder Mijn omgeving vallen allen die ik persoonlijk ontmoet (heb) en me beïnvloeden (ouders, familie, vrienden, buren, schoolkameraden, sportclubleden enz.). Onder De wereld valt iedereen en alles die me beïnvloeden zonder dat ik ze persoonlijk ontmoet, maar ze zijn evengoed aanwezig. IK is door recent hersenonderzoek een problematisch karakter aan het worden. Door onderzoek van Dijksterhuis c.s. lijkt het er op dat in elk van ons a.h.w. twee ‘personen’ schuil gaan die regelen dat IK kan functioneren. De discussie spitst zich (lijkt het) toe op de vraag of IK niet in grote mate geleid wordt door mijn ‘onbewuste’, waardoor er verdomd weinig punten overblijven om voor mij als ‘vrij’ man of vrouw zelf nog beslissingen over te nemen. Who’s in control?

Deze drie partijen worden beïnvloed door elkaar én ze beïnvloeden elk de andere twee. Een continue proces, waarbij vele vragen gesteld kunnen worden. Bijvoorbeeld dat in veel gevallen geen IK in control is. Dat ik doorlopend beïnvloed en gemanipuleerd wordt door Mijn Omgeving en De Wereld. Een voorbeeld. Waarom kopen honderdduizenden Nederlanders het nieuwste boek van Herman Koch of Kluun. Hebben ze dat zelf bedacht? Of zit er een campagne achter? En zo ja, is dat erg? Wat kun je er tegen doen? Of alle vrouwen die dit jaar hebben besloten een plastic bloemetje aan hun fiets te bevestigen. Ze geven ongetwijfeld een signaal af. Dit zijn onschuldige voorbeelden, maar wat als zou blijken dat de Unilevers van de samenleving van alles in het werk stellen om ons producten te laten consumeren die haaks staan op een gezonde leefstijl.

In het HEDEN zijn verder twee realiteiten die niet tastbaar zijn voor ons, maar wel hun invloed uit oefenen. In het VERLEDEN is van alles gerealiseerd wat vandaag de dag in het HEDEN ‘doorschijnt’. Een belangrijk element van dat verleden is het feit dat altijd en overal evolutionaire processen actief zijn. Die veel invloed uitoefenen op ons handelen in het HEDEN. Aan de andere kant is ook de TOEKOMST aanwezig. Waarin onze hoop, idealen, vertrouwen, visie zit en die hebben ook hun effect op ons handelen in het HEDEN.

Waarom dit verhaaltje?
Door de eeuwen heen heeft dit wederzijds beïnvloeden deel uitgemaakt van het menselijk gebeuren. En heeft de mens ook altijd gedacht dat IK in control was. Alhoewel vroeger was er ook nog God. Bij dat denken worden door hersenonderzoek steeds meer vragen gezet. Ik ben meer beïnvloedbaar als ik altijd heb gedacht. Sterker, het gros van mijn beslissingen en gedragingen gebeurt op de automatische piloot, op de achtergrond, zonder dat IK (die in control leek) daarvan zelfs maar iets merk. En na afloop kan ik hooguit verbaasd opmerken dat IK er toch weer ben ‘ingestonken’. In april stond op zeker moment in Adformatie dat een gemiddeld mens per dag 500 miljoen (!!) keer een beslissing neemt. Gelukkig gebeurt het op de achtergrond, maar toch … 500 miljoen! Dat zijn er 7.300 per seconde.

(zondag 29 mei 2011)

Homepage Who’s in control?