Van vegetarisch eten word je psycholoog!

Wetenschappers hebben een choquerende ontdekking gedaan!

De kracht van humor
De ‘Zaak Diederik Stapel’ houdt de gemoederen bezig. Terecht. Een van de pijlers van onze westerse samenleving – dé wetenschap – ligt onder vuur. Sinds de  bekentenis van hoogleraar Diederik Stapel dat veel van zijn ontdekkingen gebaseerd zijn op verzonnen onderzoek verschijnen in kranten en tijdschriften achtergrondartikelen, analyses, columns, standpunten, cartoons. Serieus, ironisch, cynisch. Alle smaken, en af en toe kan er ook gelachen worden. Grimlachen om de column/cartoon van Pieter Geenen in Trouw van dinsdag 13 september 2011.

Who’s in control?
In de reeks op de zondagmiddag treden twee personen op die in deze zaak genoemd worden. Uiteraard Roos Vonk, die inmiddels zoals dat het onder vuur ligt, en collega onderzoeker Ap Dijksterhuis uit Nijmegen, die op maandag 12 september o.a. in NRC handelsblad aan het woord kwam.

Het vraagteken achter de vraag Who’s in control? wordt naarmate de tijd verstrijkt steeds belangrijker. Waarschijnlijk draait het daar om. Wie is in onze huidige samenleving, onze huidige tijd degene die leidt, waarnaar of waartoe mensen zich wenden. Kan zo iemand of zo’n instantie überhaupt (nog) bestaan. Of is onze samenleving met haar in elkaar grijpende problemen dermate complex dat niemand het geheel (meer) kan overzien. En anderen voorhouden hoe te leven, hoe te handelen.

‘De wetenschap’ ligt nu onder vuur, maar anderzijds is ze dermate aanwezig dat ze heel veel zaken nog steeds wél bepaald. Ontdekkingen en daarvan afgeleide applicaties hebben immense gevolgen voor de manier waarop wij leven, hoe onze samenleving evolueert.

Wie is er schuldig – er moet (toch) een schuldige zijn!?
Als ‘De zaak Stapel’ iets aan ons allen heeft geleerd is dat er meerdere schuldigen zijn aan te wijzen. Uiteraard voorop natuurlijk Diederik Stapel die moedwillig op zeker moment heeft besloten (of gemerkt) dat hij weg kwam met verzonnen onderzoek. Zijn (naaste) omgeving ging er té vanzelfsprekend vanuit dat hij integer ‘goed’ bezig was. De opmerking van (een onderzoeker als) Roos Vonk of Ap Dijksterhuis dat je er vanuit moet kunnen gaan dat je mede-onderzoekers integer handelen is o zo menselijk en herkenbaar. Onze samenleving die toch al gekenmerkt wordt door ene gebrek aan vertrouwen zou er nog kaler uitzien als we onze naasten niet meer kunnen vertrouwen. Al te menselijk, kortom, maar daarom nog steeds ‘een beetje dom’.

Andere schuldigen zijn ook de kringen rondom de wetenschap. Die onderzoekers opjagen om te scoren. Denk aan de bestuurders van universiteiten die hun naam graag verbinden aan succesvol onderzoek of opvallende doorbraken in een bepaalde tak van sport. Boter op hun hoofd hebebn (ook) alle redacties van kranten, tijdschriften, tv- of radioprogramma’s die graag zo’n onderzoeker of zo’n opzienbarend resultaat in hun medium naar voren halen.

In dit verband werd de Engelse journalist Nick Davies aangehaald die zijn beroepsgroep verwijt té vaak ongefilterd berichten van derden klakkeloos over te nemen. In NRC Handelsblad probeert Sjoerd de Jong de receptie-geschiedenis van het schandaal rondom De zaak Stapel te achterhalen. Daaruit blijkt dat sommige redacties het persbericht waarin gewag werd gemaakt van het opzienbarende ‘feit’ dat vleeseters zich hufteriger gedragen als niet-vleeseters integraal overnemen, anderen deels en sommigen niet.

(dinsdag 13 september 2011)

Homepage Who’s in control?