Lekker buiten zitten. Na het eten. Op een mooie zomeravond.
Helaas zijn er dit jaar te weinig momenten geweest dat het kon. Maar ze komen; die momenten. En blijven (soms) in het geheugen hangen.
De Amerikaanse schrijver James Agee schreef er over en een fragment uit die tekst kwam terecht in het lied Knoxville, summer of 1915 van componist Samuel Barber. Een lang lied-je. Klassiek. Voor het eerst gezongen en gespeeld in 1948. Een van de beroemdste opnames werd in 1989 op het Nonesuch-label uitgebracht. Gezongen door de sopraan Dawn Upshaw.
Een liedje met een universele zeggingskracht.
Voor het huis zitten
Centraal staat een jong kind. Dat zich een warme, windstille zomeravond herinnert. Lang geleden. Toen het leven een ander ritme had. Waarin mensen – als het kon – voor het huis op de veranda gingen zitten. Kijken, praten, lanterfanten, geuren van ijsjes, een voorbijkomende tram, geen tv, no mobieltjes steady on.
It has become that time of evening when people sit on their porches,
rocking gently and talking gently and watching the street …
() People go by, things go by.
A horse drawing a buggy, breaking his hollow iron music on the asphalt;
a loud auto, a quiet auto
people in pairs, not in a hurry, scuffling, () talking casually
the taste hovering over them of vanilla, strawberry, pasteboard, and starched milk
Maar het wordt later, het gaat donkeren
En dan verplaatst het gezelschap zich van de veranda naar de achterkant van het huis. Dekens worden op het langzaam nat wordende gras gelegd. Iedereen vleit zich neer. Langzaam aan verstommen de stemmen. De sterren worden steeds helderder.
On the rough wet grass of the back yard my father and mother have spread quilts.
We all lie there, my mother, my father, my uncle, my aunt, and I too am lying there
They are not talking much, and the talk is quiet,
of nothing in particualr, of nothing at all in particular, of nothing at all.
The stars are wide and alive, they seem each like a smile of great sweetness,
and they seem very near.
Ontzagwekkend
Het kind wordt overrompeld door de grootsheid van dit alles. Buiten zijn. Laat in de avond. Alles wordt donkerder. Sterren zijn steeds meer aanwezig. In 1915 nog weinig last van lichtvervuiling! En iedereen van wie hij houdt is aanwezig. Ze verstommen. Net als het kind overweldigd door de grootsheid en schoonheid van de avond. Het leven.
Althans, dat is de herinnering die James Agee aan die avond heeft overgehouden. Een beeld dat iedereen kan herkennen. Niet exact zoals de hoofdpersoon in dit lied, in zo’n tuin. Maar wel een moment dat je jezelf er van bewust wordt (of bent) dat je LEEFT. En, tegelijkertijd, dat dit leven ooit op zal houden. Dat sommigen, van wie je houdt, weg zullen vallen. Moeten vallen. En dat je zelf ook ooit aan ‘de beurt’ zult zijn.
By some chance, here they are, all on this earth;
and who shall ever tell the sorrow of being on this earth, lying,
on quilts, on the grass, in a summer evening, among sounds of the night
May God bless my people, my uncle, my aunt, my mother, my good father,
oh, remember them kindly in their time of trouble,
and in the hour of their taking away.
Maar aan alles komt een eind
After a while I am taken in and put to bed.
Coda
James Agee beschreef deze episode uit zijn jonge jaren veel later op.
Wetend dat zijn vader een jaar na dit tuin-moment zou komen te overlijden.
Klik hier voor de tekst van James Agee. En hieronder een statisch filmpje op Youtube (15:12).
Citaat 039 (zaterdag 1 juni 2013) (begin van de meteorologische zomer)
Homepage Citaten 2013
