Sowieso leven wij in een ‘debitogene’ wereld.

Aldus gedragseconoom Henriëtte Prast op zaterdag 10 januari 2014 in het FD. In een lang interview met de kop ‘Beteugel de hedonist in uzelf’. Niet toevallig staat deze interessante wetenschapper in het begin van het nieuwe jaar in ‘de krant’. In een tijd dat veel mensen zich voornemen te gaan afvallen, meer te sporten en … iets meer op de kleintjes te gaan letten. In het artikel wordt al snel duidelijk dat de meesten van ons daarin niet zullen slagen. Als gedragseconome bestudeert ze ‘de mens’ en onze pogingen om rationeel door het leven te gaan. Dat lukt dus (vaak) niet, want het gros van de tijd gaan we ‘op ons gevoel’ door het leven. Waardoor we vaak dingen doen die tegen ons eigen belang ingaan. Over dit onderwerp wordt de laatste jaren opvallend veel gepubliceerd. Bedoeld voor de gemiddelde leek, burger.

In het artikel houdt mevrouw Prast wederom een pleidooi richting politiek en anderen beleidsmakers om bij het nemen van nieuwe maatregelen de opgedane kennis uit die tak van wetenschap mee te nemen. Enkele citaten uit dit artikel:

Sowieso leven wij in een ‘debitogene’ wereld, zegt zij. ‘Wat ik daarmee bedoel, is dat het ons wel heel gemakkelijk wordt gemaakt om ons in de schulden te steken.’ Dankzij de geldautomaat, de creditcard en internetbankieren kunnen wij te allen tijde aan geld komen en uitgeven. Het funeste van dit betaalgemak is echter dat wij virtueel geld als minder echt beschouwen. ‘Minder tastbaar geld voelt ook minder aan als geld, met als gevolg dat wij het makkelijker uitgeven’. ()

Terwijl de commercie dus bewust of onbewust haar voordeel doet met de eigenaardigheden van ons geldgedrag, blijft de overheid echter hameren op de ratio.
“De achterliggende gedachte is steeds dat de consument voldoende geïnformeerd moet worden om te kunnen komen tot een weloverwogen keus. () “Terwijl de gedragseconomie juist aantoont dat dit niet noodzakelijkerwijs het geval is. Sterker nog, het werkt soms averechts. Meer kennis kan leiden tot zelfoverschatting, met alle risico’s van dien.’
Beter zou zijn als de overheid met maatregelen zou komen die onze innerlijke planner in staat stellen om de doener te beteugelen. ‘Iets verbieden, dat wordt gauw als betutteling gezien. Maar vanuit de inzichten van de gedragseconomie zijn er manieren te bedenken om een vangrail op te werpen die mensen helpt voorkomen dat ze uit de bocht vliegen’, zegt Prast. ‘En zonder dat hun keuzevrijheid wordt ingeperkt’.

Marli Huijer over Discipline
Op zondag 19 januari 2014 spreekt filosoof Marli Huijer over haar nieuwste boek Discipline : overleven in overvloed. Dit boek sluit aan bij het onderzoek van Henriëtte Prast. Marli Huijer stelt terecht dat we in een tijd leven waarin oneindig veel verleidingen op ons afkomen en dat het moeilijk is daar niet aan toe te geven. Ergo: discipline. Ze benadert het onderwerp (uiteraard) vanuit een ander, filosofisch standpunt.