Filosoof Alain de Botton heeft een goede neus voor ontwikkelingen die impact (gaan) hebben op onze samenleving. Op zondag 17 mei 2015 twitterde hij dit plaatje door. Hij gaf (helaas) niet aan waar het vandaan kwam.
Map of most common jobs in US. Think what self-drive trucks (here by 2020) will do to the economy.
Een kaart waarop voor elk van de vijftig staten in de VS het beroep wordt getoond dat door de meeste mensen wordt uitgeoefend. En door zijn zin ga je meteen nadenken over de mogelijke impact als in de (nabije) toekomst er zelfrijdende vrachtwagens zullen komen en beroepschauffeurs op zoek moeten naar een andere baan.
Basic income
Kort daarna vond ik de bron: Self-Driving Trucks Are Going to Hit Us Like a Human-Driven Truck van ene Scott Santens (op Medium). Geplaatst in de rubriek Basic income. Terecht, want dit artikel is een groot pleidooi om als samenleving na te gaan denken over een inkomen voor de steeds grotere wordende groep mensen zonder betaald werk.
Alain de Botton haalt dit plaatje naar voren omdat hij om zich heen nog steeds veel mensen ziet die niet willen zien hoeveel betaald werk de komende jaren ‘gewoon’ gaat verdwijnen. Door technologische doorbraken. Dit plaatje maakt snel duidelijk hoe groot de omvang en impact van deze beweging naar een samenleving vol robots en zelflerende systemen zal zijn. Hier wordt ingezoomd op de transportsector, maar het had ook kunnen gaan over boekhouders, callcenter medewerkers, productiemedewerkers en … bibliothecarissen. Alleen is de transportsector erg groot. En levert ook veel werkgelegenheid ‘er omheen’ op.
De volmaakte mens
Alain de Botton weet waarschijnlijk niet dat op dit moment op de Nederlandse tv een reeks programma’s wordt uitgezonden die alles met dít onderwerp te maken hebben: De volmaakte mens. Daarin zal de transportbranche waarschijnlijk niet expliciet genoemd worden, maar wel op zeker moment de bedreiging voor banen die in de komende jaren overgenomen zullen worden door robots en de massale inzet van zelflerende systemen. Een illustratie van deze trend is de aankondiging gisteren (woensdag 20 mei 2015) dat de belastingdienst 5000 banen gaat schrappen én tegelijkertijd 1500 hoogopgeleide computermensen gaat aannemen.
Self-Driving Trucks Are Going to Hit Us Like a Human-Driven Truck
Met als subkop: The imminent need for basic income in recognition of our machine-driven future. De noodzaak om iets te gaan doen met een basisinkomen. Dat wordt duidelijk als je dit artikel leest. En – klein detail – je achter zijn conclusies schaart. Want, laten we dit niet vergeten, Scott Sentens heeft de wijsheid ook niet in pacht. Misschien valt het allemaal nog wel mee met zijn voorspellingen en kijken we in 2026 raar terug op zijn voorspellingen. Aan de andere kant: als zelfs de helft waar is van wat hij hier stelt, dan nog heeft het een grote impact op de samenleving. Te meer als u zich realiseert dat dit proces zich ook in andere sectoren van ons economisch en maatschappelijk bestel zal gaan afspelen. Denk aan administratieve functies, de callcenter-wereld en talloze bedrijven waar nu nog veel routinematig werk wordt verricht.
Uiteraard bouwt dit artikel voort op een inmiddels beroemd onderzoek (The future of employment: how susceptible are jobs to computerisation?) (september 2013), waarin de wereld wordt voorgehouden dat binnen nu en twintig jaar de helft van de bestaande banen zal komen te vervallen. Overgenomen door robots en systemen.
8,7 miljoen Amerikanen
In het artikel becijfert Sentens dat door de komst van zelfrijdende vrachtwagens 3,5 miljoen vrachtwagenchauffeurs hun baan zullen verliezen. Begin mei 2015 is in de VS de eerste zelfrijdende truck op de weg verschenen. En alhoewel er nog wel een chauffeur ‘naast’ zit, beargumenteert Sentens dat over ruim tien jaar veel banen zullen zijn weggevaagd. Een boude bewering. Daarbovenop berekent hij dat ruim 5 miljoen andere Amerikanen ook werkloos zullen worden. Burgers die de kost verdienen opdat vrachtwagenchauffeurs goed hun werk kunnen doen. Dat zijn bijna 9 miljoen mensen. En het zal vooral kleine gemeenschappen treffen, waar het vervoer nu nog voor (economische) dynamiek zorgt. De impact is echter nog veel groter. Als die 9 miljoen mensen hun inkomen verliezen gaan ze noodgedwongen in hun omgeving minder geld uitgeven. Dus ijlt dit door en na in hun (directe) omgeving. Waardoor ook anderen zullen worden getroffen. Hij bedoelt eigenlijk dat het wegvallen van een hele beroepsgroep (en zeker op deze schaal) als een steen in een vijver zal werken. Golven veroorzaken.
Een Nederlands rekensommetje
Stel dat dit waar is. Waarheid zal worden. In Nederland zijn volgens recente cijfers ruim 125 duizend truckers. Tel je daar eenzelfde percentage bovenop als in de Verenigde Staten (60 procent) dan zullen ongeveer 185 duizend mensen ook hun betaalde baan verliezen. Dat zijn ongeveer driehonderdduizend mensen. Trek je daar een deel van af (omdat Nederland een heel ander land is als de VS, zeg een derde) dan komen er binnen nu en tien jaar ongeveer tweehonderd duizend extra werklozen bij. En door het uitstraaleffect (want mensen zonder een betaalde baan gaan in hun directe omgeving soberder leven) trekken ze anderen in ‘hun val’ mee.
Nederland wijkt qua beroepsvervoer trouwens af van de VS. Daar is 1,1% van de beroepsbevolking trucker; in Nederland is het 0,7%.
Bron: Jaarverslag EVO 2014, paragraaf 12 – Ontwikkeling aantal werknemers in het Nederlandse beroepsgoederenvervoer over de weg
Nuancering
Meneer Sentens nuanceert zijn verhaal door op zeker moment te stellen dat het vervoer binnen steden waarschijnlijk nog wel door mensen zal worden gedaan. Maar het grote vervoer over de snelwegen (van staat naar staat) zal rond 2026 volledig door zelf-rijdende trucks worden gedaan. Dat die vrachtwagens niet onbemand de steden in mogen is niet omdat het niet zou kunnen, maar heeft meer te maken met gevoel en wetgeving die aangepast moet worden.
Maar …
Maar aan de andere kant is dit artikel vooral een wake up call. Beste landgenoten, als dit allemaal staat te gebeuren dan wordt het tijd om na te gaan denken. Serieus nadenken over manieren om mensen zonder een betaalde baan van een inkomen te voorzien en zorgen dat ze een betekenisvol leven kunnen (blijven) leiden. Hij sluit zijn stuk als volgt af:
No one should be asking what we’re going to do if computers take our jobs.
We should all be asking what we get to do once freed from them.
Niemand zou zich af moeten vragen wat we gaan doen als computers onze banen afnemen.
We zouden ons allemaal af moeten gaan vragen wat we gaan doen als we ervan bevrijd zijn.
Andere artikelen
Je bent aan het zoeken naar wat je vindt (mei 2015)
Zevenhonderdduizend werkzoekenden komen niet vanzelf weer aan het werk (april 2015)
Tijdens de komende tien jaar zullen we getuige zijn van een enorme golf van nieuwe technologieën die ons dwingen onze economische instituties en inzichten te herzien (maart 2015)
We moeten gaan klooien, uitproberen, dat is de enige manier (maart 2015)
Wim de Ridder – creëer een cultuur van verandering en aanpassing (december 2014)
In tijden van onzekerheid weet je toch niet precies hoe het wordt, dus je moet goed nadenken over hoe het zou kunnen zijn (november 2014)
Wij zullen – .. in de nabije toekomst de wereld moeten delen met superintelligente computers (augustus 2014)
Moeilijke boodschap – Techniek helpt ons vooruit, maar kan ook onze ondergang betekenen (april 2014)
€ 4,95 – Wie we zijn en wat we willen worden, is meer dan ooit een open vraag (april 2014)
Citaat 100 – Binnen dertig jaar is de helft van de nu bestaande banen overbodig (januari 2014)
Onzin!? – We zouden niet de eersten zijn. Aan het begin van de 20e eeuw was er al een werknemer die door de technologie overbodig werd gemaakt (november 2013)
Wijze baas – Het is een illusie om te denken dat we ooit nog volledige werkgelegenheid krijgen (mei 2013)
Citaat 256 (donderdag 21 mei 2015)
Homepage Citaten 2015
