Categorieën
Citaten Muziek

Here we are now, entertain us

Entertain us

De platen van de jaren negentig
In de zomer van 2015 staan de jaren negentig centraal in de Osse bibliotheek. Een tentoonstelling waarin uiteenlopende voorwerpen, fenomenen en gebeurtenissen uit dit decennium tentoon worden gesteld. De titel is Back to the nineties. Bijna alles heeft tegenwoordig een Engelse titel, nietwaar.

Een vraag
Collega Annemarie vroeg me ‘dé’ platen van die periode op een rijtje te zetten. Hieronder treft u zestig albums (geen losse songs!) aan die volgens muziekkenners in binnen- en buitenland gerekend worden tot ‘de beste’. Het is nadrukkelijk geen lijst met de populairste artiesten en platen. Het gaat om populaire muziek in de breedste zin van het woord; dus geen klassiek en jazz is een ondergeschoven kindje.

Muzieklijstjes
Jaarlijks vragen hoofdredacteuren van muziektijdschriften aan hun redactieleden én andere muziekkenners om een jaarlijstje in te leveren. “Wat zijn in jouw visie de beste platen van het afgelopen jaar”. Op basis van alle individuele lijstjes worden dan dé jaarlijstjes van Oor, Mojo, Heaven of de Rolling stone opgemaakt.

‘Muziekcanon’
Incidenteel vraagt de hoofdredacteur aan zijn ‘achterban’ om een ander soort lijstje op te maken. Lijstjes die een langere periode beslaan, zeg de jaren tachtig of de beste platen of all time. Dit soort lijsten vormen de basis voor de titels die hieronder worden gepresenteerd. Op een bepaalde manier kun je dit soort lijstjes beschouwen als basismateriaal voor een muziekcanon. Welke platen doen er – terugkijkend – écht toe. Hebben veel invloed gehad. Doen er toe. Deze lijstjes overstijgen de traditionele jaarlijsten, want dan hebben de meeste deelnemers nog té weinig afstand kunnen nemen.

Zes decennia muziek
De titels die u hieronder aantreft komen uit de muziekcanon zoals u die op muzieklijstjes.nl zelf kunt ‘samenstellen’. Op die website staat een register. In dat register zit een knop muzieklijstjes. Indien u daar op klikt dan wordt op dat moment de muziekcanon samengesteld. Ruim 2.200 titels (medio 2015).

Voor het gemak heb ik uit deze canon enkele sublijsten gemaakt. De aanleiding was de tentoonstelling over de jaren negentig, maar ik heb ook lijstjes gemaakt voor de jaren 50, 60, 70, 80 en nul. Per lijst maximaal zestig titels. En alleen studioplaten, dus geen verzamelcd’s of cd’s met filmmuziek. Waarom zestig? Leek me een leuk getal.

Here we are now, entertain us
Nevermind van Nirvana (uit 1991) is volgens de kenners dé plaat van de jaren negentig. OK computer van Radiohead wordt ook vaak genoemd.
Here we are now, entertain us‘ komt uit het eerste liedje van NevermindSmells like teen spirit
Meer lezen over Nirvana? Nirvana : de complete geïllustreerde geschiedenis (2014) of Heavier than heaven : de biografie van Kurt Cobain (2014)

Zestig albums van de jaren negentig (tweede kolom is Aantal Keren genoemd)
01    30    Nirvana     Nevermind     1991 *
02    25    Radiohead     OK computer     1997 *
03    24    Massive attack     Blue lines     1991
04    20    Radiohead     The bends     1995
05    19    Portishead     Dummy     1994
06    18    Jeff Buckley     Grace     1994
07    18    Oasis     Definitely maybe     1994
08    17    My bloody Valentine     Loveless     1991
09    17    Tricky     Maxinquaye     1995
10    16    Primal scream     Screamadelica     1991
11    16    U2     Achtung baby     1991
12    15    Dr. Dre     The chronic     1992
13    15    Oasis     (What’s the story) Morning glory?     1995
14    14    DJ Shadow     Endtroducing     1996
15    14    Lauryn Hill     The miseducation of Lauryn Hill     1998
16    14    Nirvana     In utero     1993
17    14    Public enemy     Fear of a black planet     1990
18    13    Beck     Odelay     1996
19    13    R.E.M.     Automatic for the people     1992
20    13    Wu-Tang clan     Enter the Wu-Tang (36 chambers)     1993
21    12    Blur     Parklife     1994
22    12    Nirvana     Unplugged in New York     1994
23    12    Pearl jam     Ten     1991 *
24    12    A Tribe called quest     The low end theory     1991
25    11    Hole     Live through this     1994
26    11    Nas     Illmatic     1994
27    11    Pulp     Different class     1995
28    11    Red hot chili peppers     Blood sugar sex magik     1991
29    11    Smashing pumpkins     Siamese dream     1993
30    10    Bob Dylan     Time out of mind     1997
31    10    Fugees     The score     1996
32    10    PJ Harvey     Rid of me     1993
33    10    Magnetic fields     69 love songs     1999
34    10    Notorious B.I.G.     Ready to die     1994
35    10    Underworld     Dubnobasswithmyheadman     1993
36    10    Lucinda Williams     Car wheels on a gravel road     1998
37     9    Björk     Post     1995
38     9    Johnny Cash     American recordings     1994
39     9    Massive attack     Mezzanine     1998
40     9    Alanis Morissette     Jagged little pill     1995
41     9    Pavement     Crooked rain, crooked rain     1994
42     9    Pavement     Slanted and enchanted     1992
43     8    Aphex twin     Selected ambient works 85-92     1992
44     8    Belle and Sebastian     If you’re feeling sinister     1996
45     8    Chemical brothers     Dig your own hole     1997
46     8    PJ Harvey     To bring you my love     1995
47     8    Nine inch nails     The downward spiral     1994
48     8    Sinéad O’Connor     I do not want what I haven’t got     1990
49     8    Outkast     Aquemeni     1998
50     8    Liz Phair     Exile in Guyville     1993
51     8    Prodigy     Music for the jilted generation     1994
52     8    R.E.M.     Out of time     1991
53     8    Rage against the machine     Rage against the machine     1992
54     8    Slint     Spiderland     1991
55     8    Smashing pumpkins     Mellon Collie and the infinite sadness     1995
56     8    Soundgarden     Superunknown     1994
57     8    Spiritualized     Ladies and gentlemen we are floating in space     1997
58     8    TLC     Crazysexycool     1994
59     7    Air     Moon safari     1998
60     7    Daft punk     Homework     1997

* Begin juli verscheen in het 50e nummer van Revolver’s Lust for Life een readerspoll: De tijdcapsule top 50!

De complete lijst omvat (medio 2015) 426 albums

Zes absoluut klassieke platen (de nummers één) (klik voor de top zestig per decennium – pdf)
Jaren vijftig        Miles Davis. Kind of blue (1959)
Jaren zestig       Beatles. Revolver (1966)
Jaren zeventig   Sex pistols. Never mind the bollocks (1977)
Jaren tachtig     Public enemy. It takes a nation of millions to hold us back (1988)
Jaren negentig  Nirvana. Nevermind (1991)
Jaren nul          Strokes. Is this it (2001)

Enkele cijfers
Jaren vijftig        85 albums
Jaren zestig       294
Jaren zeventig   597
Jaren tachtig     461
Jaren negentig  426
Jaren nul           334

Toplijst artiesten (studio, verzamel en film)
24 albums – Miles Davis
20 albums – Elvis Presley
18 albums – Bob Dylan
17 albums – Rolling stones
15 albums – Beatles
12 albums – David Bowie, Bruce Springsteen en Neil Young
11 albums – Bob Marley, Otis Redding, Frank Sinatra en Tom Waits
10 albums – Who
 9 albums – James Brown, Aretha Franklin en Jerry Lee Lewis
 8 albums – Beach boys, Byrds, Ray Charles, Sam Cooke, Elvis Costello, Kinks en Van Morrison
 7 albums – Johnny Cash, Nick Cave, Doors, Brian Eno, R.E.M., Ramones, Smiths, Steely dan, Talking heads en Velvet underground
 6 albums – Captain Beefheart, John Cale, Creedence Clearwater Revival, Everly brothers, Jimi Hendrix, Fela Ransome Kuti, Led zeppelin, Curtis Mayfield, Radiohead, Sonic youth, U2 en Muddy Waters

Zes artikelen – zestig jaar muziek, per jaar tien platen + enkele andere suggesties
De jaren vijftig   
De jaren zestig  
De jaren zeventig   
De jaren tachtig   
De jaren negentig
De jaren nul  
De jaren tien (tot medio 2015)

Martin Bril over Nirvana
Op 28 februari 2008 schreef Martin Bril in De Volkskrant over de pogingen van Hillary Clinton om verkozen te worden tot presidentskandidaat voor de Democraten. Hij kijkt ook terug op de campagne van haar man Bill in 1991. In dat stukje (titel: Amerika) schrijft hij het volgende over Nirvana’s Nevermind
Wat ik me ook nog goed herinner van dat verkiezingsjaar, is de soundtrack. En dan bedoel ik niet Fleetwood Macs Don’t stop thinking about tomorrow, Clintons campagne-song, maar de woeste muziek van Nirvana. Eind 1991 brak de band van Kurt Cobain door met het album Nevermind – heel 1992 was er niets anders te horen in Amerika. Je kon geen platenzaak binnenstappen of je liep tegen die onderwaterbaby’s van die beroemde hoes op. Ach, Nirvana – twee jaar later al schoot Kurt Cobain zichzelf voor de kop en was het afgelopen.
Nirvana mis ik.
De ongelooflijke combinatie van melodie en herrie, de lyriek aan de ene kant, de destructie aan de andere kant; de zachtmoedigheid en desolate wanhoop, de prachtige stem van Cobain, de ontsporende gitaren en hakkende drums. Als je het nu draait, lijkt het van heel ver te komen, maar toen was het urgent en onontkoombaar, de muziek van een nieuw Amerika dat er nooit is gekomen, zoals er natuurlijk nooit een nieuw Amerika zal komen.
Maar de belofte, daar gaat het om. Het idee, het verlangen. ‘Go west, young man‘, luidt het klassieke adagium. Het is elders altijd beter dan hier. Daarom gaat Obama het van Clinton winnen. Daarna verliest hij van McCain.

Meer muziekverhalen van Martin Bril zijn verzameld in Een plek onder de zon : muziekverhalen (uit 2006). Waarin een column over het beroemde slotlied van de (klassieke) cd Unplugged in New York van Nirvana (In the pines) uit 1994.

Nirvana. Smells like teen spirit
https://www.youtube.com/watch?v=hTWKbfoikeg

Citaat 267 (woensdag 1 juli 2015) (aanvulling zondag 12 juli 2015)
Homepage Citaten 2015

Door Hans van Duijnhoven

Bibliothecaris sinds september 1979. Werkzaam in de regio Noord Oost Brabant.

Geef een reactie

%d bloggers liken dit: