Terwijl ik vanochtend in de lokale boekhandel speurde naar nieuwe titels voor de zogenaamde ‘Hardloperskast‘ viel mijn oog op een spiksplinternieuw cd-boek. Geschreven en samengesteld door Frits Spits. Een radiomaker die na zijn pensioen gewoon doorgaat met waar hij goed in is. Radio maken en proberen waardevolle ‘dingen’ onder de aandacht te brengen: muziek en taaluitingen. Op zaterdag presenteert hij sinds ruim een jaar op zaterdag tussen elf en een De Taalstaat (op radio 1). ‘s Avonds had NRC handelsblad al twee volle pagina’s ingeruimd voor deze bijzondere uitgave.
Bijzonder?
Dat valt wel mee. Of tegen. Het is maar net hoe je het beschouwt. Universal (een van de grootste muziekuitgeverijen) heeft al geruime tijd geleden ontdekt dat je muziek op een andere manier moet verpakken, uitbrengen. Veel consumenten halen hun neus op voor een ‘ceedeetje’. Alles is digitaal, waarom zou je nog een schijfje kopen? Je plukt het illegaal van het net en tegenwoordig zit bijna alles op (of in?) Spotify. Nietwaar? Tegen de keer in brengt Universal regelmatig boekachtige werken uit met daarin een of meerdere muziekschijfjes verwerkt. Die slaan blijkbaar aan, want jaarlijks komen er (meestal) in het najaar (zo tegen de feestdagen aan) nieuwe titels uit.
Vic van de Rijt
Deze boekenuitgever heeft niet alleen een goede neus voor boeken, een passie voor Willem Elsschot maar is ook een fervent verzamelaar van singletjes. In 2000 werd zijn passie door een reeks artikelen in Het Parool bekend. Kort daarna verscheen de eerste van een negental verzamelaars. Bijzonder uitgegeven titels met drie tot vijf cd-schijfjes. De eerste uitgaven bevatten louter Nederlandse liedjes; later legde hij andere klemtonen.
Vic van de Reijt’s top 100 van Nederlandstalige singles (2000),
De Nederlandstalige cover top-100 van Vic van de Reijt (2001)
Vic van de Reijt présente Les meilleurs 69 : van Brel tot Bruel en van Piaf tot Poppys (2005),
Vic van de Reijt presenteert Van Du tot Da Da Da : de 60 mooiste liedjes (2006),
Vic van de Reijt presenteert Surivlaams! : 60 Nederlandstalige tophits uit België en Suriname (2008),
Vic’s fabulous Fifties : de 100 favorieten van Vic van de Reijt (2009)
Vic van de Reijt presenteert Ik voel mij als een kerstboom zonder piek : de mooiste kerstliedjes in het Nederlands (2009),
Vic van de Reijt presenteert Och was ik maar … een paard in de gang : muziek terwijl u host (2010) en
Vic van de Reijt presenteert Italiano! : 70 Italiaanse favorieten van Caruso tot Conte (2012)
Benieuwd welke invalshoek hij voor zijn tiende worp zal kiezen.
Voor degenen die deze uitgaves niet kennen. Een feest om thuis op te zetten en er samen met leeftijdsgenoten naar te luisteren. Een feest van herkenning. Een avond vol nostalgie. De verhalen komen vanzelf op. En er wordt (weer eens) (mee)gezongen.
Leo Blokhuis en anderen
De zogenaamde popprofessor stelt sinds enkele jaren ook cd’s samen. Voornamelijk Engelstalig werk. Singer-songwriters, soul, niet te luidruchtige pop en rockmuziek. Hij heeft een goede neus voor tracks van redelijk obscuur gebleven artiesten.
Onder de noemer ‘Songs we shouldn’t forget’ verschenen: Sleeping beauties (2009), Lost & found (2010), Back on track (2011), Time will tell (2013) en May you never (2015). Verder The sound of the Westcoast (2010) en The sound of the South (2011). In 2012 stelde Tjerk Lammers (oud-hoofdredacteur van Aloha, Revolver, Lust for Life en hardrock kenner/fanaat) Dijkdoorbraak samen. Ondertitel: rock van eigen bodem 1958-heden. Blues- en (minder) voetballiefhebber Johan Derksen stelde ook enkele verzamelaars samen.
Dit is geen uitputtend overzicht, maar de trend is duidelijk. Laat een kenner én liefst bekend bij een groot publiek een keuze maken uit het overstelpende aanbod. Verpak het in een ‘mooie’ uitgave en ‘het’ verkoopt. Té meer als de samensteller in het begeleidende boekwerk(je) verwoordt wat hem zo treft in deze of gene artiest of track. De recentste worp – van Frits Spits – is wellicht de meest opmerkelijke van de laatste jaren. Het is een echt leesboek geworden. Elk van de negentig geselecteerde tracks krijgt een apart hoofdstuk-je (vier-vijf pagina’s). Vlot geschreven. Frits heeft ‘iets’ met taal. Dat kun je gerust aan hem overlaten. Wat kost zo’n boekwerkje? Veertig euro!
De standaards van Spits
Ondertitel: Lees- en luistergids van de mooiste Nederlandstalige liedjes, geschreven en samengesteld door Frits Spits. In het boek beschrijft hij 90 nummers. Op de vier cd’s staan in chronologische volgorde ‘slechts’ 80 tracks. Vergelijk je zijn keuze met die van Vic van de Reijt (m.n. de eerste twee verzamelaars) dan blijkt dat er vijftien overeenkomsten zijn.
Elf tracks staan ook op Vic van de Reijt’s top 100 van nederlandstalige singles en vier op De Nederlandstalige top-100 van Vic van de Reijt.
Dat valt mee. Of tegen. Het is maar hoe u het bekijkt. Ik durf de stelling te betrekken dat Vic een andere smaak heeft. Frits Spits lijkt meer te vallen voor songs waarin taalkundig ‘iets’ gebeurt. Vic is meer een singletjes-man. Het moet lekker klinken. Ik verdenk hem er zelfs van dat hij van sommige door Frits Spits gekozen artiesten niets moet hebben (Acda en de Munnik, Blof of Guus Meeuwis).
Wel Shaffy, Sonneveld en Spinvis … geen Nick & Simon
Onder deze kop stond vandaag een groot artikel (‘het grote verhaal’) in de NRC. In dat artikel ging het over de ‘beste liedtekst’ (Het is over van Conny Stuart), ‘beste compositie’ (Christoffel van Maarten van Roozendaal), ‘meest onderschatte nummer’ (De vrouw op de trap van Alex Roeka), beste geëngageerde lied’ (Welterusten meneer de President van Boudewijn de Groot), ‘beste zanger/zangeres’ (Het dorp van Wim Sonneveld), ‘meest persoonlijke keuze’ (Ik ben gelukkig zonder jou van Conny Vandenbos), ‘meest troostrijke lied’ (Mijnheer Alzheimer van Youp van ‘t Hek) en het ‘beste ontbrekende nummer’ (Dat vinden jongens leuk van Jeroen van Merwijk).
In het artikel wordt Frits Spits sprekend opgevoerd. En bevat citaten uit zijn boek. Eén ding is zeker: Frits Spits behoort tot het ras van bewonderaars en verwonderaars. Hij wil zijn publiek attent maken op bijzondere liedjes. Voor zijn boek maakte hij in eerste instantie een groslijst van 400 songs. Die hij vervolgens indikte. Hij geeft helaas geen lijst met die afvallers.
Drie songs die hij ook had kunnen opnemen
Iedereen die de lijst aanschouwt zal songs missen. En nooit weten waarom hij (bijvoorbeeld) Lantarenpalen van Oud West (uit 2000) niet opnam. Of Danse macabre van Overstekend wild uit 1986. Of een versie van een Australisch-Schots anti-oorlogslied uit 1980, van de groep Wolverlei: 1914-18?
Dat is het ‘leuke’ van deze muziek-‘sport’: je kunt er over blijven steggelen. Ontdekken. Je smaak verbreden. Zeker is dat dit boek voor veel lezers en luisteraars als een ear-opener kan en zal functioneren. Warm aanbevolen. Ideetje voor Sint?
Vrij Nederland
Toevallig sloot dezelfde dag een artikel in de nieuwste Vrij Nederland hier bij aan. Een artikel over het boekenvak. Waarin uitgever Joost (Joest) Nijsen aan het woord wordt gelaten. Een optimistisch man. Schaarse types in deze branche. Hij is naar de Verenigde Staten afgereisd. Heeft met veel collega-uitgevers gesproken en komt optimistisch terug. Waarom? In de VS lijkt het ebook over zijn of haar hoogtepunt heen en kiezen veel mensen (en vooral jongeren!) weer voor een écht (papieren) boek. Indien de wet dat de VS vaak vooruitloopt op ontwikkelingen dan zou dit betekeken dat in Nederland binnenkort ook veel lezers hun ereader zullen wegleggen en weer ‘gewoon’ gaan lezen. En weer – hoopt Nijsen – boeken gaan kopen. Of – vanuit het perspectief van de bibliotheek gezien – weer papieren boeken gaan lenen. En stoppen met hun account op bibliotheek.nl, waar nu duizenden boeken digitaal ‘geleend’ kunnen worden.
De tijd zal het leren. Duidelijk lijkt wel dat uitgevers én gebruikers door beginnen te krijgen dat digitaal (ook) niet alles is.
Nijsen fluit zijn artikel zo af:
Geladen met nieuwe energie beëindig ik het gesprek en opgeruimd reis ik terug naar Nederland. Als de barometer van de Europese boekenmarkt net zo’n stijgende luchtdruk gaat aanwijzen als in Manhattan, dan zal ook hier het gedrukte boek eerder herstel beleven dan verder wegglijden.
Twee (muziek)lijstjes
Klik hier voor alle 90 door Frits Spits geslecteerde songs, en hier voor een alfabetische lijst op artiest.
Frits Spits in Oss
Op zondag 22 november zal Frits Spits zijn opwachting maken in boekhandel Derijks in Oss. Misschien kan hij ook even binnenlopen bij ‘de bieb’, die die middag ook open is en waar ook taal- en mzuiekliefhebbers rond zullen lopen. Waarom? Leners zijn ook kopers!
Citaat 288 (donderdag 24 september 2015)
Homepage Citaten 2015
