Mart Smeets is een omstreden man. Je houdt van hem of kunt hem niet uitstaan. Hij is iemand die van zichzelf weet dat hij op zijn gebied een vakman is. En iedereen die met voorbeelden aankomt dat hij toen dit of dat fout heet gedaan begrijpt niet dat hij de laatste veertig jaar zonder enige twijfel dé sportjournalist van Nederland is geweest. Kunnen hem waarschijnlijk niet uitstaan vanwege zijn bravoure; dat Mart niet deemoedig door het leven gaat. Hij manifesteert zich niet alleen op tv, maar is ook als schrijvend journalist zeer actief. In de catalogus van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken staan op dit moment 45 titels van hem.
En morgen wordt er een nieuwe aan toegevoegd: For the record : het boek. Een bundeling van stukjes over muziek die hij voor de VARAgids heeft geschreven. Mart Smeets is niet alleen een fervent volger van bepaalde takken van sport maar ook van bepaalde soorten muziek. Sterker: hij presenteerde van 1992 tot 2014 het Radio 2-programma For the record. Samen met Leo Blokhuis. Voor deze bundel schreef hij enkele nieuwe artikelen. In de bundel staan ongeveer tachtig columns over bekende én erg onbekende artiesten. Stukjes over Bruce Springsteen Jackson Browne, Otis Redding en Bob Dylan maar ook over Jackson C. Frank, Lee Fields, Frazey Ford of Jackie DeShannon. Pop, rock, blues, folk, country, Americana, singer-songwriters. Geen rap, hard rock, lounge of new age. En er staat ook een column in over een ‘restjesplaat’ van Townes van Zandt (The Nashville sessions).
Oudere muziekliefhebbers
Mart Smeets is zonder enige twijfel een groot muziekliefhebber. En consument. In een speciaal voor deze bundel geschreven lang artikel (En altijd weer die bakken vol muziek) verhaalt hij over zijn strooptochten door winkels in binnen- en buitenland. De sfeer van Nick Hornby’s High fidelity (uit 1995). Noemt – terecht – Sounds in Venlo.
Dit najaar verschenen er minstens drie andere boeken van oudere muziekliefhebbers die er ronduit voor uitkomen dat ze nog steeds – sterk tegen de Spotify-tijdgeest in – cd’s kopen. Niet een beetje, maar in grote hoeveelheden. Die de muziek in handen willen kunnen nemen. Opzetten. Draaien. En daardoor de circa twintig platenzaken, die in Nederland zijn overgebleven, deels open houden.
Frits Spits is er ook zo eentje. Van hem verscheen al in september De Standaards van Spits : lees- en luistergids van de mooiste Nederlandstalige liedjes. Ik schreef er al eerder over: Dan zal ook hier het gedrukte boek eerder herstel beleven dan verder wegglijden.
Elly de Waard. Is vooral bekend als dichter. Maar in de jaren zeventig – veertig jaar geleden – was ze vooral actief als popjournalist. Die voor Vrij Nederland en (soms) De Volkskrant veel van dé popartiesten die er toen toe deden of opkwamen interviewde. Onvoorstelbaar wie ze allemaal heeft gesproken. En hoe lang de artikelen toen waren. Long reads. Uitgeverij De Harmonie heeft onlangs al haar stukken in een prachtig vormgegeven boek uitgebracht: Het jasje van David Bowie. Ruim vierhonderd pagina’s. Met prachtige foto’s en enkele afdrukken van de krantenpagina’s van toen. Onvoorstelbaar hoe benaderbaar de artiesten toen nog waren. Er ogenschijnlijk amper nagedacht werd over marketing, het woord spin dokter nog uitgevonden moest worden. In de inleiding laat Elly de Waard zich niet uit over haar eigen muziekconsumptie. Wat dat betreft wijkt ze waarschijnlijk af van Mart Smeets, Johan Derksen of Frits Spits.
Dry goods & groceries
Jan Willem Roy is een Brabantse muzikant die bij het grote publiek nooit erg bekend is geworden, maar toch al weer bijna twintig jaar als singer-songwriter actief is in de Americana-hoek. Heeft nooit een echte grote hit gehad, of veel cd’s verkocht. Onlangs verscheen zijn beste cd tot nu toe: Dry goods & groceries. Niet alleen interessant voor iedereen die van dit soort roots-achtige muziek houdt. Maar vooral interessant voor iedereen die gevoelig is voor MOOI vormgegeven boeken. Hoogstwaarschijnlijk zal het genomineerd worden voor de Best verzorgde boeken. En maakt een grote kans om te winnen. JW Roy heeft voor dit unieke project samengewerkt met muzikanten, journalisten, fotografen en ontwerpers. Uiteraard zit in dit boek een cd met daarop 17 liedjes. Maar de kern van het boek bestaat uit artikelen van diverse popjournalisten. Liefhebbers van het (American)genre als Nico Dijkshoorn, Leon Verdonschot, Tim Knol, Freek de Jonge, Geert Henderickx of Bert Wagendorp. Ook komen Mart Smeets en Johan Derksen hier samen. Hoe? In een artikel over de beste platenzaken in de wereld. En dit alles aangevuld met foto’s van Roy Tee, Cok van Vuuren en Femke Hoogland. En schrijft Bert van de Kamp – de eerste Nederlandse journalist die de Pop Pers Prijs kreeg – een artikel over de artiest die bijna alle liefhebbers van dit genre hoogachten: Townes van Zandt.
Bert van de Kamp over Townes van Zandt – de laatste troubadour
Zijn liedjes zijn kostbare kleinoden die ik al heel lang met mij mee heb gedragen. Treurige liedjes vaak, over de hardheid van het bestaan en de onbuigzaamheid van het lot. Hij is voor mij de laatste troubadour, rondtrekkend van de ene plaats naar de andere, met niet meer dan een gitaar en een handvol songs als gezelschap. Ik vertel hem dat ik al twintig jaar zijn platen verzamel en hij vraagt mij hoeveel ik er heb.
‘Negen elpees’, zeg ik.
‘Dan kom je er nog één tekort’.
Mart Smeets over Townes van Zandt in For the record
Een cultheld, dat was hij. Niet meer en niets minder, een cultheld. Een zoon uit een traditioneel, rijk en bijna chic Texaans geslacht van politici en machthebbers. Townes Van Zandt leefde lange tijd in een gammele trailer. Geen licht, geen gas, geen airco. Alleen de geur van alcohol, liefde en misère. Deze begaafde zanger en tekstschrijver had de dwingende behoefte tot zelfdestructie: hij zoop zichzelf letterlijk kapot. Daarnaast schuwde hij de naald en het witte poeder niet.
() Zijn geheim? Hij had een schrikbarend hoog IQ en zijn taalgebruik was bepaald niet modaal. Hij was tevens geestesziek, kon in geweldige depressies vallen en in die duistere periodes enorme hoeveelheden alcohol innemen. Eenmaal sober schreef hij onwaarschijnlijk mooie liedjes, met teksten die licht door je ziel dansen en beklijfden bij een ieder die er maar naar wilde luisteren. (pagina 231-233)
Vier Sint- of Kerstcadeautjes?
Frits Spits. De standaards van Spits (Nijgh & Van Ditmar) €39,99
Mart Smeets. For the record : het boek (Uitgeverij Brandt) €17,50
Elly de Waard. Het jasje van David Bowie (De Harmonie) €59,90
JW Roy. Dry goods & groceries (V2) €27,50
Website JW Roy
Eerder verschenen artikelen
To name a few – Zullen we nou eens de echte grote singer-songwriters verantwoord op een rijtje zetten? (oktober 2013)
Luistertip – Tower song (februari 2015)
Townes : When he left, he took to the road with his guitar and a pen and never looked back (april 2015)
Citaat 310 (zondag 29 november 2015)
Homepage Citaten 2015
