Douwe Draaisma behoeft waarschijnlijk weinig toelichting meer. Is sinds zijn in 2001 verschenen Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt een BNH’er geworden. Een Bekende Nederlandse Hoogleraar. Naar wiens nieuwe boeken door een relatief grote groep lezers wordt uitgekeken. Dat bedacht ook de redactie van het Volkskrant magazine toen ze er lucht van kreeg – of (meer voor de hand liggend) daar door de uitgever op attent werd gemaakt – dat er in een september een nieuw boek van hem zal verschijnen. Als mijn geheugen me niet bedriegt. Natuurlijk weer een boek over de manier waarop onze hersenen werken en wij onszelf voor de gek houden.
Dit interview (Waarom mijn tijd beter is dan die van jou) (zaterdag 9 juli 2016) sloot mooi én toevallig aan bij een concert dat die bewuste avond gehouden zou worden in Doornroosje in Nijmegen. Een concert waar ik al enige tijd naar had uitgekeken. Nieuwsgierig of de artiest in kwestie zijn derde studioplaat live waar zou kunnen maken. Een artiest die een groot publiek zou kunnen aanspreken. Mensen van mijn leeftijd én jonge mensen. Een belangrijke nieuwe naam: Sturgill Simpson. Maar ik vermoedde en vermoed dat de meeste mensen tussen de vijftig en zeventig nog nooit van hem hebben gehoord. Hetzelfde geldt trouwens ook voor de leeftijdsgroep tussen de twintig en de vijftig. Sturgill Simpson trad nu slechts op één plek in Nederland op. In een relatief kleine zaal. In september komt hij terug (Paradiso, Amsterdam). Mis het niet!
Wat is er eigenlijk mis met nostalgie?
In het interview/artikel gaat het ondermeer over een popconcert dat Douwe Draaisma en zijn vrouw in Assen bijwonen. Van de band Her Majesty. Een bijzondere band. Een gezelschap Nederlandse musici dat nauwgezet de liedjes van CSN&Y naspeelt. Indien u niet weet waar CSN&Y voor staat, bent u of té jong of heeft u aan het eind van de jaren zestig/begin jaren zeventig muzikaal niet opgelet.
Crosby, Stills, Nash & Young maakten in die tijd in Nederland vooral furore met hun tweede plaat (Déjà vu uit 1970). Oneerbiedig gezegd is Her Majesty een coverband, maar wel een erg goede. Door mond-op mond reclame en een optreden bij DWDD zijn ze hot. Kopen zaal na zaal uit. Douwe Draaisma werd erdoor getriggerd. Ook om een theorie van hem in de praktijk uit te testen: het reminiscentie-effect of de reminiscentiehobbel.
Het komt er op neer dat je vanaf je 60ste de sterkste herinneringen hebt uit de periode van je 16de tot je 26ste – dus rond je 20ste levensjaar. Het zorgt ervoor dat mensen, net als proefpersonen in psychologische labaratoria, die periode beschouwen als ‘mijn tijd’.
Wat in die periode gebeurt, vormt grotendeels je persoonlijkheid. Zoals de eerste keer zoenen, de eerste keer zonder je ouders, boeken en films die indruk maken, de muziek die toen was te horen, slappe verkering, hechte vriendschappen – zaken die de koers van het leven bepalen. Ook blijft alles dat je meemaakt beter hangen, je bent neurofysiologisch op volle kracht.
Die tijd zet een stempel op de tijd die daarna volgt – en ‘mijn tijd’ is geboren.
Als mensen in onderzoeken werd gevraagd: wat is de meest invloedrijke film, het belangrijkste boek, wie was de beste James Bond, de beste voetballer aller tijden en vooral: welke muziekhits zijn het meest blijven hangen, komt bijna iedereen uit bij de ervaringen van rond zijn 20ste levensjaar.
Een getralied venster
Douwe Draaisma bezoekt met zijn vrouw het concert van Her Majesty in Assen. En ziet dat het gros van de ruim achthonderd bezoekers tot zijn leeftijdsgroep behoort. Dat de meeste bezoekers er ook ongeveer allemaal hetzelfde uitzien; alhoewel de meesten ongetwijfeld menen dat ze unieke, bijzondere personen, persoonlijkheden zijn. Hij is daarover niet cynisch of ironisch; eerder weemoedig. Het stemt hem melancholiek.
Mensen hebben de natuurlijke neiging om alles vanuit zichzelf te bekijken en geloven oprecht dat ze uniek zijn. En ze geloven vaak ook oprecht dat dé muziek uit hun jeugd ‘de beste’ was, die ooit is gemaakt. Hij weet beter, maar kent het fenomeen en geeft zich ongegeneerd over aan het concert van Her Majesty. Met z’n allen zwijmelen in vroeger. Wat is eigenlijk mis met nostalgie? merkt hij ergens in het interview op. Inderdaad.
Het is muziek van eind jaren zestig, begin jaren zeventig, die van Crosby, Stills, Nash & Young. Hoe vaak hoort hij het leeftijdsgenoten niet zeggen: dat was toch de periode dat de beste popmuziek uit de geschiedenis werd gemaakt. Wat daarna kwam was niks, met die verschrikkelijke jarentachtigmeuk of die afstompende muziek als house.
Mijn tijd was de beste.
Wat Draaisma weet, is dat zo’n leeftijdsgenoot van hem feitelijk achter tralies zit: hij kijkt door een getralied venster, dat als ‘popvenster’ in zijn boek wordt omschreven. Want psychologisch onderzoek wees uit dat proefpersonen de muziek die te horen was rond hun 20ste het meeste waarderen en zich het sterkst herinneren. Vaak is het ook de periode dat mensen muziek het meest volgen, de namen en geboortedata van de zangers checken, en dat daarna werk, gezin en de dagelijkse ratrace het ritme bepalen.
Dat Her Majesty overal een volle bak haalt, is vanwege dit popvenster, zegt Douwe. Een tributeband of een reünieconcert van een stel ouwe rockers trekt meer voor zijn generatie dan laten we zeggen een optreden van Beyoncé. Natuurlijk hou je jezelf voor het lapje, maar dat wil niet zeggen dat je daar niet van kunt genieten, van die opgewarmde oldies. Want hier klinkt de muziek uit je jeugd, keihard, en niet zoemend uit een speaker, op je werkkamer. Er wordt vaak neergekeken op nostalgie, maar waarom eigenlijk, vraagt Draaisma. Zeker, zo te midden van mensen die dezelfde bewondering hebben.
Een ander ‘popvenster’
Niets mis met nostalgie. Ook niet als mensen ondanks de wijze opmerkingen van Douwe Draaisma blijven volharden dat in ‘hun’ tijd de beste popmuziek werd gemaakt. Het is wel jammer. Blijven hangen in je jeugdjaren en serieus geloven dat de Top 2000 het muzikale hoogtepunt van het jaar is. Voor die tweeduizend liedjes – en toegegeven: er zitten beauties tussen – kun je zonder veel moeite tweeduizend andere vinden. Dat lukt echter alleen als je er een beetje moeite voor wilt doen. Negeer om te beginnen radiostations waar de hele dag golden oldies worden gedraaid. Lees recensies van nieuwe platen of concerten. Bekijk eens een filmpje op Youtube van een onbekende naam. Misbruik Spotify. En je kunt nog steeds cd’s via of in de bibliotheek lenen. Er is een oceaan aan mooie muziek te ontdekken. Of herontdekken. Oude onbekende muziek is ook nieuw!
Sturgill Simpson
Dit artikel viel toevallig samen met een concert van deze in Nederland redelijk onbekende Amerikaanse singer-songwriter. Ik had al maanden geleden een kaartje voor een eenmalig optreden in Doornoosje geregeld. De belangrijkste reden: zijn derde plaat (A sailor’s guide to Earth). Die zonder enige twijfel én terecht in verschillende einde jaarlijstjes opgenomen zal worden. Ik vermoed dat het concert in Paradiso (september) daaraan zal bijdragen. Dan zullen veel Randsteedse popjournalisten zelf kunnen ervaren hoe goed zijn band is.
Acht mannen traden in Nijmegen aan. Gelukkig volstond hij niet met een ‘normale’ bezitting (drums, slaggitaar, bas en gitaar/zang), maar nam hij ook een saxofonist, trombonist, saxofonist en keyboardspeler mee. Waardoor hij de sfeer van die derde plaat live kon waarmaken. Kernwoorden: country meets Americana meets southern soul meets rock. En een zanger met een dijk van een stem. Zeg maar de Amerikaanse Van Morrison, wiens zang ingebed werd in een zee van koper. Sturgill speelde met zijn band ruim twee uur. Geen toegift. Was niet nodig. Een unieke avond. Waarvan verschillende liedjes zonder enige twijfel ook gewaardeerd kunnen worden door mensen die van CSN&Y houden; alhoewel hij daar niet op lijkt.
Veel nostalgie in de regio
Gistermiddag nam ik een steekproef en ging bij drie regionale theaters na hoe het zit met Her Majesty en vergelijkbare cover- en tribute bands. Conclusie: het komend seizoen kunt u elke twee weken zo’n band in Oss (De Lievekamp), Uden (Markant) of Veghel (De Blauwe kei) aan het werk zien.
Her Majesty staat met haar CSN&Y-project op 25 januari 2017 in De Lievekamp in Oss.
Verder zijn er optredens rondom:
Pink Floyd (8 oktober 2016 Lievekamp & 26 november Markant)
Abba (22 oktober 2016 Lievekamp & 13 januari 2017 Markant)
Elvis Presley (11 november 2016 Lievekamp & 21 mei 2017 Markant)
Jimi Hendrix (12 november 2016 Lievekamp)
The Cats (29 december 2016 Lievekamp)
Supertramp (1 april 2017 Lievekamp)
Queen (6 mei 2017 Lievekamp & 4 november 2016 Markant)
The Eagles (28 oktober 2016 Blauwe kei)
Herman Brood (15 oktober 2016 Lievekamp)
Whitney Houston (27 november 2016 Blauwe kei)
Simon & Garfunkel (8 maart 2017 Blauwe kei)
Dire straits (18 maart 2017 Blauwe kei)
Cliff Richard & the Shadows (13 november Markant)
En verder nog verwante projecten als: Tribute to the sixties (8 maart 2017 Blauwe kei & 7 april 2017 Lievekamp), Jan Derksen met ‘zijn’ bluesprogramma (20 april 2017 Blauwe kei) of 50 jaar palingsound (18 november 2016 Markant). Verder zag ik her en der iets oudere musicals of pogingen oude muziek te hernemen.
Voor wie wil zwelgen in het verleden: volop keuze!
Een keerzijde daarvan is echter wel dat er relatief weinig nieuwe (muzikale) namen worden geprogrammeerd.
Een nieuwe CSN&Y?
Het waanzinnige succes van Her Majesty – of bandjes die Simon & Garfunkel – naspelen geeft aan dat mensen kunnen en willen genieten van mooi samenzingende mensen. De laatste jaren zijn er – gelukkig (beter: natuurlijk!) – andere bandjes gekomen die dat ook kunnen. Tot voor enkele jaren werden platen van dit soort artiesten zonder enige voorbehoud opgenomen in de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Die tijd is helaas voorbij. Maar waarschijnlijk kunt u ze via Youtube, Spotify of de Centrale Diskotheek in Rotterdam leren kennen/lenen.
The Wainwright sisters. Songs in the dark (2016), track: Our mother the mountain & Long Lankin
Lily & Madeleine. The weight of the globe (2013), track: Things I’ll later lose
First aid kit. The lion’s roar (2012), track: Emmylou
The Milk carton kids. The ash & clay (2013), track: Hope of a lifetime (en lange slungel en een meester gitarist) (Art en Paul?)
Harpeth rising. Tales from Jackson bridge (2013) en Shifted (2015). Drie klassiek geschoolde jongedames die samen gingen zingen
Birds of Chicago. Birds of Chicago (2013) en Real midnight (2016). Man en vrouw
The Secret sisters. Put your needle down (2014). Lydia en Laura Rogers, inderdaad zusjes
En natuurlijk Sturgill Simpson, maar niet vanwege de samenzang (want hij zingt met zijn majesteuze stem alleen), maar vooral vanwege de blazers op zijn A sailor’s guide to Earth en de teksten (Progressive country’s lead tastemaker changes his path again. A Sailor’s Guide to Earth finds Sturgill Simpson weirder and more adventurous than ever, forging a bold new way forward.)
Youtube – The promise (4:21) (van zijn tweede cd Metamodern sounds in country music)
Youtube – Welcome to Earth (Pollywog) (live) (4:09)
Youtube – Brace for impact (Live a little) (5:49)
Citaat 371 (maandag 11 juli 2016)
Homepage Citaten 2016
