Luistercafé Noordkade, hoe het begon

Soms nemen zaken hun eigen wending. Enkele maanden geleden realiseerde ik me dat op 1 januari 2017 een beloved muzikant alweer twintig jaar geleden is gestorven. Townes Van Zandt. Een Amerikaanse singer-songwriter die bij het grote publiek absoluut onbekend is. Wiens liedjes niet in de top 2000 staan. Alhoewel ik wel vermoed dat veel Top 2000-fans sommige liedjes van hem zeker zouden kunnen waarderen. In kleine kring is hij echter sinds zijn dood uitgegroeid tot een grote naam. Een legende. Wiens liedjes jaar na jaar door steeds meer bandjes en artiesten worden gecoverd. En wiens naam ook door steeds meer muzikanten positief wordt genoemd.

Rondom die Townes Van Zandt en zijn sterfdatum wilde ik in de bibliotheek ‘iets’ doen. Dus benaderde ik Bert van de Kamp, de popjournalist die circa dertig jaar voor Oor heeft gewerkt en in 1994 de eerste zogenaamde Pop pers Prijs kreeg. Die Bert van de Kamp had ik al in 2008 een lezing laten verzorgen over een andere grote naam: Bob Dylan. De dag waarop Bob Dylan de Nobelprijs voor literatuur alweer niet kreeg. Een lezing die acht jaar té vroeg werd gehouden. Bert gaf aan een lezing over Townes Van Zandt te willen verzorgen.

Vrijdagavond in Café de Afzakkerij
Maar vanaf dat moment gingen de zaken anders lopen. Een collega merkte op dat op zo’n avond live muziek gespeeld zou moeten worden. Een bandje, een artiest. Maar dat komt minder tot z’n recht in een bibliotheek. Waar (ook) geen alcohol geschonken mag worden.

Dus gingen we nadenken over een geschikte locatie in onze regio. Uiteindelijk kwamen we uit bij Café de Afzakkerij in Veghel, aan de Noordkade. Waar op zondagmiddag uiteenlopende bandjes en artiesten mogen optreden. Tussen drie en vijf uur. Een grote opkomst. Gezellig. Té gezellig, want het gros van de bezoekers komt voor elkaar, de bar en nemen de bandjes mee. Het is er kortom een gezellig geroezemoes van jewelste. Het publiek komt vooral voor elkaar en de gezelligheid.

Dat had Joost, de programmeur van dit zondagmiddagprogramma, ook al enige tijd in de gaten en zocht een manier om ‘rustige’ bandjes en artiesten op een ander moment een plek in ‘zijn’ Afzakkerij te geven. Op de vrijdagavond.

Luistercafé Noordcafé
Zo ontstond het idee om een nieuwe formule te starten. Luistercafé Noordkade.  Op de eerste vrijdag van de maand.
Joost van der Hagen zoekt actief artiesten die een bepaalde muzikant of groep willen of kunnen coveren. Hij regelt ook de techniek. Collega Peter van der Wijst zoekt interessante sprekers en interviewt hen.

Townes Van Zandt
We trappen zoals gezegd af met een avond rond de twintig jaar geleden overleden singer-songwriter Townes Van Zandt.

Hij is niet oud geworden. Tweeënvijftig. Heeft een ruw leven geleid. Lot’s of booze and ramblin’. Trok met z’n gitaar de wereld rond. Trad her en der op. Had veel liefdesrelaties, hield van drank, drugs en gokken. Belandde vaak in de goot. Maar heeft wel een groot oeuvre nagelaten. Studio- en vooral live albums. Tientallen zeer memorabele liedjes. Waarvan er enkele – naar mijn mening – ‘eeuwigheidswaarde (zullen blijken te) hebben.

Well, if I needed you
Would you come to me
Would you come to me
And ease my pain

Jan Booister
Hoofdgast tijdens de eerste editie van Luistercafé Noordkade is de uit Maassluis afkomstige journalist-muzikant Jan Booister. Hij ontdekte Townes pas op latere leeftijd. Heeft hem nooit live in Nederland zien optreden. Maar werd op zeker moment gegrepen door deze raadselachtige figuur. In een voorgesprek noemde hij een column van Frits Abrahams. Die hieronder staat. Een collega journalist-interviewer die sinds meer dan twintig jaar een column schrijft voor en in de NRC. In die dagelijkse columns stipt hij gemiddeld vier keer per jaar een bepaalde muzikant of nieuwe plaat aan. Ik vermoed dat Frits Abrahams veel lezers attent heeft gemaakt op (vaak minder bekende) muzikanten, zoals Townes van Zandt, Loudon Wainwright III of John Gorka. Kunstenaars die een liedje met een kop en staart kunnen schrijven. Dat houdt in: een memorabele melodie, een tekst die niet bepaald doorsnee is en vaak met een scheut weemoed of melancholie.

Kenmerken waaraan zeker veel liedjes van Townes Van Zandt voldoen. In die bewuste column (uit oktober 1991) heeft Frits Abrahams het over folkmuziek. Noemt ook country. Maar je kunt ook blues noemen en pop. Townes bezigt alle genres, maar je kunt hem niet ‘wegzetten’ als folkzanger of C&W-artiest. Hij heeft een volstrekt eigen, unieke sound. Evident is wel dat Townes in een lange rij grootheden past. Frits Abrahams noemt terecht Jimmie Rodgers (eind jaren twintig, begin jaren dertig), Woody Guthrie (de forties en fifties), Hank Williams (eind jaren veertig tot 1 januari 1953!!!), de vroege Bob Dylan in de de jaren zestig. Aan dat rijtje wil ik toevoegen The Carter family (in de jaren twintig) en Gillian Welch (in de jaren nul en tien).

Hank Williams, Bob Dylan en Steve Earle
In veel verhalen over Townes Van Zandt worden deze drie namen genoemd. Townes én Hank stierven op 1 januari. Hank Williams in 1953 (slechts 29 jaar oud, maar wat voor een body of work!). Steve Earle schijnt ooit in een interview de legendarische uitspraak gedaan te hebben dat hij op de koffietafel van Bob Dylan durft te springen, met z’n laarzen aan, en uitroepen dat Townes de grootste singer-songwriter of all time is. De quote is: Townes Van Zandt is the best songwriter in the world and I’ll stand on Bob Dylan’s coffee table in my cowboy boots and say that. Was Townes Van Zandt better than Dylan?  (Guardian, februari 2008)
Verder schijnt Bob Dylan ooit Townes benaderd te hebben om samen iets te gaan schrijven. Daar is niets van terecht gekomen. Jammer voor Bob; en ons.

De beste singer-songwriters
In 2013 publiceerde het tweemaandelijks verschijnende Heaven een lijst met de beste 50 singer-songwriters. Samengesteld door de redactie van dit blad. Op nummer 1 stond natuurlijk Bob Dylan. Uiteraard werden ook een Nick Cave, Neil Young, Bruce Springsteen, Elvis Costello en Gillian Welch genoemd. Townes kwam op nummer vier terecht. Ná Joni Mitchell en Leonard Cohen. Opmerkelijk voor mensen die niet zo bekend zijn met dit genre. Voor insiders en liefhebbers van dit soort ‘luisterliedjes’ een terechte plek.

Twee artikelen met verwijzingen naar verschillende albums
Townes : When he left, he took to the road with his guitar and a pen and never looked back (april 2015) (met: How to buy …)
Begrafenisliedje – You built your tower strong and tall / Can’t you see it’s got to fall some day (augustus 2013)


Concreet – Luistercafé Noordkade #01
De eerste editie van Luistercafé Noordkade wordt gehouden op vrijdag 6 januari 2017
Aanvang 20:30 uur in Café de Afzakkerij op de Noordkade in Veghel
Entree is gratis. U hoeft zich niet aan te melden
Hoofdgast is Jan Booister die zijn versies van liedjes van Townes in het Nederlands ten gehore zal brengen
Na afloop kunt u de cd Townes vertaald van Jan Booister aanschaffen en laten signeren
Verder treden twee regionale talenten aan: het duo Mockin’ Minstrels en solo-artiest Mari van der Linden
Tussen de bedrijven door spreken we met de gasten over leven en werk van Townes Van Zandt

Townes Van Zandt – Frits Abrahams
(column oktober 1991)

Deze week begint de Amerikaanse folkzanger Townes Van Zandt aan een tournee door Nederland die hem onder andere in ‘s-Hertogenbosch, Utrecht en Amsterdam zal brengen.

Townes wie?

Goede vraag. Een jaar geleden had ook ik nog nooit van de man gehoord. Zijn naam dook op in een tv-documentaire over John Hiatt, die enkele collega-songschrijvers noemde die voor hem van grote betekenis waren geweest: Guy Clark en Townes Van Zandt. Daarop ben ik meteen naar de platenwinkel gesneld. Professionele critici vertrouw ik niet, maar een belangrijke artiest zal nooit een knoeier aanbevelen. Hiatt had niet overdreven: Clark is een goede zanger-songschrijver in het folk-country-genre, maar Van Zandt bleek nog beter. Hij is een zanger die in het klassieke rijtje thuishoort van de folkmuziek: Jimmie Rodgers, Woody Guthrie, Hank Williams, de vroege Bob Dylan (die zelf een bewonderaar van Van Zandt is).

Ik ben geen onverdeeld liefhebber van het genre: folk- en countrymuziek neigen naar saaiheid en voorspelbaarheid. Ook de muziek van Van Zandt lijdt daar soms onder, maar op zijn betere momenten haalt hij het niveau van zijn beroemde voorgangers. Hij is het type charismatische artiest waarvan je na één plaat weet dat je alles van hem wilt horen en hebben. Hij zingt alleen zijn eigen liedjes en maakt nooit commerciële rotzooi.
Op elke plaat – hij heeft er vanaf 1976 een kleine tien gemaakt – staan wel enkele liedjes die je nooit meer vergeet. Spoedt u naar de betere platenzaak, draai ‘For the sake of the song’, of ‘Be here to love me, of ‘You are not needed now’, of ‘At my window’ en u zult mijn enthousiasme begrijpen. Was u een bewonderaar van Neil Young? Of van de Engelse zanger Nick Drake, die andere kampioen van de melancholie die in Nederland eveneens nog veel te onbekend is? Dan zal Townes Van Zandt u niet teleurstellen.

Blijft de vraag: Townes wie?

Over de man achter het werk is weinig bekend. Van Zandt leidt een teruggetrokken leven in een primitief huisje-zonder-telefoon op het platteland van Tennessee. De interviews met hem zijn schaars. “Ik had een prettige jeugd”, schrijft hij eens sarcastisch, “ik herinner me er niets van, maar dat is mij verteld.” Hij groeide op in een vooraanstaande familie in de oliebusiness in Fort Worth (Texas), maar hij wortelde er nauwelijks, want na zijn achtste verhuisde het gezin om de twee jaar.
Na een explosie van creativiteit halverwege de jaren zeventig die in vijf elpees resulteerde, werd er bijna tien jaar lang weinig meer van hem vernomen. Pas de laatste vier jaar heeft hij weer enkele interessante platen gemaakt. Hij was òf aan de drank òf in de greep van depressies – òf beide. Aan een interviewer vertelde hij dat hij soms overrompeld wordt door “een volledig verlies van betekenis en motivatie”. Het is vaak gebeurd dat de depressie puur fysiek werd, het deed dan zo’n pijn. Het verscheurde me, het verscheurde mijn hersens, mijn hele lichaam tot het punt waarop ik mijn hoofd vasthield en het uitschreeuwde. Er waren keren dat ik mijn handen pakte en het vreemde gevoel had dat ik ze zou afhakken als ik een machine had, en dat alles dan goed zou zijn.”

Op de foto van zijn platen zie je hem schrikbarend snel verouderen. In de muziekkrant Oor beschreef Jos Kessels een optreden van Van Zandt in de beginjaren in Texas. “De barkeeper ging met ene pet rond, het honorarium voor de zanger. Ik zat inmiddels aan een tafeltje, naast een meisje. Het eerste wat me opviel was dat ze een slecht gebit had, het tweede dat ze beschonken was. (…) Ze bleek de vaste vriendin van Townes. Ik probeerde haar duidelijk te maken dat ik uit het verre Nederland kwam. Het drong niet tot haar door. Ze vroeg of ik alle platen van Townes had. Ik knikte. “Kun je een keer bij ons langskomen, dan neem ik ze op. Hij heeft nog maar de helft”.
De andere helft kan hij deze week in Nederland kopen, waar hij zich dan tevens kan verbazen over het feit dat dezelfde cd’s in de ene zaak twee keer zo duur zijn als in de andere zaak – maar dat is een ander verhaal.

Column van Frits Abrahams in NRC Handelsblad woensdag 16 oktober 1991 (via Delpher kunt u oude krantenartikelen terughalen)

‘enkele’ regels

The moon’s come and gone
but a few stars hang on on to the sky (Be here to love me)

It’s plain to see, the sun won’t shine today
But I ain’t in the mood for sunshine anyway (Kathleen)

She came and she touched me
With hands made of heaven (She came and she touched me)

Her face was crystal, fair and fine
Her breath was morning, her lips were wine
Her eyes were laughter, her touch divine
Her face was crystal, and she was mine (Like a summer thursday)

My lover comes to me with a rose on her bosom (Our mother the mountain)

Could your smile be softer?
Would your eyes more brightly shine?
Would your laughter be so tender
If you’d been only mine
For as long as you remember? (Second lovers song)


The name she gave was Caroline
Daughter of a miner
Her ways were free
It seemed to me
That sunshine walked beside her (Tecumseh valley)

I could die in the morning
But no one would know (Snake mountain blues)

I made me some friends, Lord,
That I won’t soon forget
Some are down under
And some are rambling yet (My proud mountains)

Once again turn away
if you’re sure that it’s done (Why she’s acting this way)


And who do I think that I am to decide that she’s wrong. (For the sake of the song)

He’s the finest thing I’ve seen
And together we’re gonna wait around to die. (Waiting around to die)

Don’t you take it too bad
If you’re feelin’ unlovin’
If you’re feelin unfeelin’
If you’re feelin’ alone
Don’t take it too bad (Don’t take it too bad)

Jesus was an only son
And love his only concept (Lungs)

Well, the diamonds fades quickly when matched to the face of Maria (Quicksilver daydreams of Maria)

You built your tower strong and tall
Can’t you see it’s got to fall some day (Tower song)

I covered my lovers with flowers and wounds (Rake)

Sorrow and solitude
These are the precious things
And the only words
That are worth rememberin’ (Nothin’)

Living’s mostly wasting time
And I’ll waste my share of mine (To live is to fly)

Maybe she just has to sing, for the sake of the song
And who do I think that I am to decide that she’s wrong. (For the sake of the song)

There is nothin’ that’s as real
As a love that’s in my mind (I’ll be here in the morning)

Let me tell you a story ’bout a girl I knew
Fairest skin with eyes of blue
I swear to the Lord that I loved her true (Sixteen summers, fifteen falls)


Living is laughing
Dying says nothing at all (At my window)

Day’s full of rain
Sky’s coming down again
I get so tired
Of these same old blues (Flyin’ shoes)

Well, it’s a life worth the living but we all gotta die (Black crow blues)

Shall I cast my dreams
Upon your love, babe
And lie beneath
The laughter of your eyes (Snowing on Raton)

Let’s hope we meet some day
If we don’t it’s all the same. (The highway kind)

But it just ain’t true
It just won’t do
I’m still looking for you
Still looking for you (Still looking for you)

We had our day but now it’s over
We had our song but now it’s sung (None but the rain)

When your questions are answered and your pleading is done
And your mind starts to screaming that you ain’t the one (Sad Cinderella)

All the Federales say
They could have had him any day
They only let him slip away
Out of kindness, I suppose (Pancho and Lefty)

I gazed at your sky
I tasted your earth
Sung out my heart
For what it was worth
Never again shall I ramble (A song for)

Artikel: M, N, O of P (o.a. over Flyin’ shoes) (juli 2012)

Homepage Luistercafé Noordkade

Citaat 418 (dinsdag 13 december 2016)
Homepage Citaten 2016