Onlangs las ik – zoals het cliché wil – in één ruk het nieuwste boek van Govert Schilling uit.
Schreef er een stuk-je over en regelde vervolgens dat hij in onze regio op woensdag 13 december 2017 twee keer een lezing houdt over zijn Deining in de ruimtetijd.
‘s Middags in de Bibliotheek Oss voor kinderen en ‘s avonds voor volwassenen in theater De Pas in Heesch.
Geen voorpaginanieuws!
In dat stukje kon ik niet nalaten op te merken dat onze kranten op dinsdag 17 oktober 2017 een verkeerde keuze maakten.
Het nieuws dat een dag eerder rondom zwaartekrachtgolven bekend werd gemaakt, had de voorpagina’s verdiend. Decennia na vandaag zal die dag in overzichten gememoreerd worden.
Toen kwam het nieuws dat de mens(heid) voor de eerste keer zwaartekrachtgolven had gedetecteerd. Het begin van een volstrekt nieuwe manier om te ontdekken hoe het heelal in elkaar zit.
Zoiets als een ander magisch moment in 1919 (maandag 10 november), toen bekend werd dat door metingen bleek dat een hypothese van Albert Einstein over het afbuigen van licht (voortvloeiend uit zijn algemene relativiteitstheorie) werd bevestigd.
Fascinerend is dat ‘dé ontdekking van deze eeuw’ wederom ‘iets’ te maken heeft met die ‘de persoon van de twintigste eeuw’.
Bevlogen leerkrachten
Ik had in dat stuk ook iets kunnen opmerken over goede docenten. Die de dag erna tegen hun voorgenomen stof voor die dag opzij legden. Hun leerlingen wilden bijpraten over de ontdekking die was gedaan. Die dat uit enthousiasme deden en begrepen dat die kinderen zojuist iets historisch hadden meegemaakt.
Ik vermoed echter dat dit nergens in een Nederlands klaslokaal is gebeurd. Daar zijn allerlei redenen voor. De belangrijkste is natuurlijk dat het om moeilijke materie gaat, maar vooral omdat het heilig curriculum geen tijd overlaat voor dit soort strapatsen. “Afwijken van dé methode? No way!” Dagelijks moet er in het hedendaagse onderwijs dit of dat hoofdstuk, onderdeel worden behandeld. Of ‘iets’ getoetst worden. Jammer.
Goede docenten
Ze zijn er zonder enige twijfel nog steeds. Eigenzinnige typen die er hun eigen manieren op na houden om hun kinderen iets mee te geven.
Die op de meest onverwachte momenten afwijken van hoe het volgens de deskundigen moet. Die op zo’n moment alles opzij schuiven en iets doen wat zich op dat moment aan hen opdringt.
Waarvan ze weten of aanvoelen dat hét belangrijk is. In te passen valt binnen hun missie om hun kinderen ‘iets’ mee te geven. Ze klaar te stomen voor ‘het leven’.
Inspireren, ‘iets’ extra’s meegeven
Of die begeesterd voorlezen, een verhaal vertellen, een ruzie met een kwinkslag weten te beslechten, kinderen weten te ontroeren, te inspireren.
Ze zijn er nog steeds. Leerkrachten of docenten die je je veertig jaar later nog steeds voor de geest kunt halen. Niet zozeer door wat ze toen precies deden, maar mee door wie ze waren. Waar ze voor stonden. Waar ze enthousiast over waren. Onderwijsgevenden die voor jou belangrijk waren. Onbewust meewerkten aan wie je zou worden. Voor welke richting je koos. Hoe je in het leven wilde staan.
Voorbeelden à la Govert Schilling
Govert Schilling heeft in zijn lange carrière uiteenlopende dingen gedaan rondom zíjn vakgebied: de astronomie. Heeft jarenlang het planetarium van Artis geprogrammeerd. Daar zijn duizenden kinderen in aanraking gekomen met de magie van het heelal en wat zich daarin allemaal afspeelt.
Govert heeft duizenden kinderen over zijn passie verteld. Zijn kennis gedeeld. En zonder enige twijfel is dat zaadje bij sommige kinderen opgekomen. Uitgegroeid tot ‘iets’ in de astronomie of natuurkunde.
Een unieke middag voor uw kinderen
Op woensdag 13 december houdt hij tussen half vijf en half zes voor zeventig lucky bastards (kinderen van acht tot pakweg veertien jaar) een lezing over zwaartekrachtgolven.
Wat zijn het? Wat hebben die te maken met zwarte gaten, quasars, neutronensterren en andere vormen van straling. Hoe hebben ‘ze’ die zwaartekrachtgolven (die veroorzaakt worden door ‘een deining in de ruimtetijd’) kunnen ontdekken? Fascinerend. Mama’s en papa’s mogen ‘s avonds aanschuiven. In De Pas in Heesch. Voor hetzelfde verhaal, maar dan anders verteld.
Zonder enige twijfel zullen sommige kinderen en grote mensen gepakt worden door Govert Schilling. Hoe fascinerend is dit alles! Daar moet ik meer over te weten zien te komen!
Enkele leesboeken
Ik vroeg enkele collega jeugdbibliothecarissen om recente voorbeelden uit de jeugdliteratuur. Bevlogen leerkrachten die in leesboeken een (hoofd)rol spelen.
Kende zelf enkele oudere voorbeelden. Meester Staal, de onderwijzer uit De gelukkige klas van Theo Thijssen. Of directeur Bint, uit het gelijknamige boek van Ferdinand Bordewijk. Maar deze Bint is niet bepaald een voorbeeld dat navolging verdient.. Of Dead poets society, de speelfilm van Peter Weir over een bijzondere leerkracht op een jongenskostschool in Vermont.
Goede en … eh … opmerkelijke leerkrachten
Meester Jaap – Jacques vriens (meerdere delen)
Juf Wijs – Terence Blacker (meerdere delen)
Mees Kees – Mirjam Oldenhave (meerdere delen)
Meester Kikker – Paul van Loon
Juffrouw Pots – Tosca Menten
Juf Jansen – Elisabeth Mollema (meerdere delen)
Superjuffie – Janneke Schotveld (meerdere delen)
Juffrouw Kachel – Toon Tellegen
De verschrikkelijke schoolmeester – Dolf Verroen
De verschrikkelijke schooljuffrouw – Dolf Verroen
Juffrouw Bulstronk – Uit: Matilda – Roald Dahl
Meester Bas – Fred Diks (meerdere delen)
Juf Rommelkont – Jeremy Strong (meerdere delen)
Meester Tark – Sanne de Bakker
Juf Waz Noenka – Lydia Rood
Juffrouw Charlotte – Dominique Demers (meerdere delen)
Uit een artikel van Govert Schilling
Op de website allesoversterrenkunde.nl staan veel artikelen van Govert Schilling. In 2015 schreef hij een kort stukje over het jaarthema van de kinderboekenweek (Raar, maar waar! : natuur, wetenschap en techniek). Titel van dat artikel: Kindervragen. Daaruit dit citaat
Precies. Dat zijn onderzoeksvragen – wetenschappelijke kwesties. Vragen over de wereld buiten jezelf.
Waarom worden die niet meer door volwassenen gesteld? Heus niet omdat zij alle antwoorden al kennen. Nee, er is iets anders aan de hand. Ergens tussen ons twaalfde en twintigste levensjaar verliezen we onze verwondering en opmerkzaamheid. In plaats daarvan focussen we steeds meer op – in de kern egocentrische – toepasbaarheid.
Althans, zo was het in het verleden altijd. Als onverbeterlijke optimist zie ik gelukkig ook een voorzichtige tegenbeweging. Een geleidelijke toename van interesse in kennis pur sang, ook bij volwassenen. Misschien wel aangewakkerd doordat we tegenwoordig – dankzij internet en sociale media – met werkelijk alles in aanraking komen. Een stortvloed aan informatie roept nu eenmaal automatisch een draaikolk aan vragen op.
Afrondend
Typisch Govert Schilling. Een onverbeterlijke optimist die een ‘heilig’ ontzag heeft voor kinderen; en hoe die open staan voor het onbekende, het nieuwe.
Citaat 502 (donderdag 9 november 2017) – dank Anton, Gea en Rianne
Homepage Citaten 2017
