Hard times

Protestliederen gaan over dingen die niet deugen. Waar mensen zich aan ergeren. Die ze willen veranderen. Neil Young heeft er veel geschreven. Four dead in Ohio. Southern man. Rockin’ in the free world.

Daarmee staat hij in een lange traditie. Die wellicht in the States ooit begon bij Stephen Foster. Die zijn belangrijkste liedjes – nu evergreens – schreef in de jaren vijftig van de negentiende eeuw. Zijn beroemdste liedje is Hard times. Uit 1854. Waarin de verteller bepleit dat we ons bekommeren om de poor and wretched. Een wereld realiseren waarin armoede, honger en ander ongemak minder zullen drukken op de armen en misdeelden. Opdat voor hen …

Hard times come again no more

Regels uit Hard times zijn door de Amerikaanse singer-songwriter Sam Baker opgenomen in een van zijn beste liedjes: Odessa uit 2007.

Dat nummer staat op zijn beste plaat: Pretty world.

Sam Baker is een ras-optimist. Vindt dat we op een … eh … pretty world leven. Opmerkelijk, want het zat hem in het leven bepaald niet mee.

Als jongeman maakte hij tijdens een trektocht door Peru  in een trein een aanslag mee. Veel doden. In een ander topsong van Pretty world heeft hij het in Broken fingers over die tijd. Waarin hij toegeeft dat hij na zoveel jaren nog vaak die dode jongen uit die trein ziet:

Forget his face? Of course I don’t
Etched like a crystal vase

Hij hield er zelf zware verwondingen aan over. Moest jarenlang revalideren. Heeft er een ruis in zijn oren aan over gehouden. Kan zijn handen amper gebruiken om goed gitaar te spelen. Toch is hij er bovenop gekropen en is ruim vijftien jaar geleden als muzikant begonnen. Op zijn tweede plaat doet in Odessa zijn zus mee. Zij zingt de Stephen Foster-regels. Hijzelf zingt, nou ja: zingt (feitelijk kan hij niet zingen én eerlijk gezegd kan hij ook amper spelen) de regels over een rich bum uit Texas, USA. Een rijke stinkerd uit de stad Odessa.

Ogenschijnlijk is Odessa geen protestlied. Het gaat over een zielige man. Die stinkend rijk is. Zijn vader bezit een oliebedrijf. De jaknikkers blijven maar olie oppompen. Het geld blijft binnenstromen. Het ontbreekt hen aan niets. Deze jongeman hoefde niets te leren. Nooit te werken. Alles wat hij begeerde kon hij realiseren.

Het wordt ook geen protestlied door de clou. Die clou is dat die rijke man met zijn sportwagentje – een Corvette (een rode vermoed ik) – op zeker moment iemand doodreed. Dat wangedrag had voor hem zelf geen gevolgen, want …

Daddy’s money made the lawyers go away

In het laatste couplet komt de aap uit de mouw. De anonieme hoofdpersoon reed met zijn Corvette de vrouw dood waar hij stiekem verliefd op was.

You see he loved the girl who was pinned in the vette
He talks to her everyday
Her face face was blood and diamonds
He remembers her that way.

Een prachtig beeld: her face was blood and diamond, he remembers her that way. Dat beeld draagt Sam Baker zelf sinds die aanslag met zich mee. Hij ziet dagelijks die dode jongen.

Het wordt pas een protestlied als je die man vergeet en aan onszelf denkt. Wij westerlingen, die met onze levensstijl (zeg onze Corvette) datgene kapot maken wat zo dierbaar en belangrijk is. Onze aarde. Neil Young had het er in 1992 in zijn Natural beauty ook al over.

A natural beauty should be preserved
like a monument to nature.

Homepage Luistercafé Noordkade

Column voor de negende editie van Luistercafé Noordkade (Neil Young), in De Afzakkerij te Veghel (vrijdag 3 november 2017)

Artikelen
Pretty world (januari 2008)
Little red Corvette (september 2009)
Hard times – Her face was blood and diamonds / He remembers her that way (september 2013)
De Toverberg – En zo beginnen we dan ons verhaal. (mei 2016)

(vrijdag 3 november 2017)