Een nieuwe lente: Should I stay or should I go?

Al in juni 2012 schreef ik een stukje over een zweer die toen begon te rijpen, maar nu – aan het begin van de lente – op uitbarsten staat. In Fomo – Bang om iets te missen viel de naam Facebook slechts één keer.

Zware tijden
Ik kan me vergissen maar vermoed dat Facebook het bij velen verbruid heeft. En dit aantal zal groeien naarmate de komende weken meer bekend zal worden over de mores van deze moloch. Vermoed dat veel Facebookers de komende tijd voor een moeilijke afweging komen te staan: blijven, minderen of weggaan?

Natuurlijk draait het niet alleen om Facebook. Er zijn veel meer opslurpers van onze tijd; en opslurpers van onze data. Denk ondermeer aan Google, Amazon, Instagram of Pinterest.

We kunnen natuurlijk zelf besluiten om met tijdverspillen te stoppen. Minderen. Afbouwen. Wegwezen. Als we blijven gaat Facebook – totdat er maatregelen worden genomen – samen met andere sociale mediaplatforms gewoon door met onze data op te slurpen. Data die ze als basismateriaal gebruiken om ons nog beter te kunnen ‘helpen’ en nog rijker (en daardoor machtiger) te worden.

De keuze is aan ons!
Nietwaar? Helaas, ligt het moeilijker. Facebook wordt niet voor niets een sociaal medium genoemd. Je interacteert daarop met anderen; familieleden, vrienden, kennissen en – helaas – steeds meer mensen en organisaties/instellingen/bedrijven die ‘iets’ van je willen.
Facebook verlaten betekent hen in de steek laten.

Bandbreedte
In 2013 bespraken de econoom Sendhil Mullainathan en psycholoog Eldar Shafir in hun Schaarste : hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen het begrip bandbreedte. Ze spitsen hun verhaal toe op mensen die (vaak buiten eigen schuld) in de problemen komen én daardoor minder ruimte in hun hoofd overhouden voor belangrijke zaken als goed voor jezelf en je naasten zorgen. Denk aan mensen met een burn of stress. Mensen in echtscheidingssituaties; die hun baan en inkomen verliezen, gokverslaafden et cetera.

De kern van hun verhaal is dat elk mens in zijn hoofd een zekere bandbreedte heeft. Zeg honderd procent. Bij mensen die in de sores zitten wordt een zeer groot deel daarvan in beslag genomen door getob over hoe de dag door te komen; nadenken over de ellende waarin ze zitten. Dat tobben neemt zo veel ruimte in beslag dat er amper tijd overblijft voor andere zaken, die (veel) belangrijker zijn. Mensen die hieronder gebukt gaan verslonzen, laten afspraken lopen, hebben weinig tijd meer voor anderen et cetera.

Hooked
Dit beeld – van die bandbreedte – gaat volgens mij ook op voor mensen die té veel tijd steken in Facebook. Of Twitter. Té veel series via Netflix volgen. Doorlopend aan het whatsappen zijn. Minstens tien keer per uur hun mobieltje trekken om te checken of …

Ook bij deze normale mensen wordt de bandbreedte te veel belast. Blijft er minder tijd over voor andere, ook belangrijke zaken. Het heeft natuurlijk iets weg van een verslaving.

Het kwalijke is dat steeds duidelijker wordt dat bedrijven als Facebook en Twitter alles uit de kast trekken om ons hooked te houden. Zeer slimme mensen zijn continu bezig de platforms zodanig te verfijnen en verfraaien dat we er keer op keer terug willen keren. Opdat wij ervaren hoe fijn het is. En door de door onszelf ‘aangeleverde’ data te analyseren weten ze nog beter te ‘bespelen’. Catch 22.

Deskundigen hebben het over dopamine-shots.

Eenzelfde verwijt trof enige jaren geleden de banksector. Waar even slimme mensen werkten (en helaas nog steeds werken) om rommel-bankproducten te maken én die ons aan te smeren. Alles voor de heilige winst. Terwijl zij – die slimme jongens en meisjes – ook oplossingen voor échte problemen hadden kunnen bedenken.

Als eenling staan we kortom niet sterk. Tegenover een overmacht aan digitale kennis én een grote groep deskundigen zou jij op zeker moment moeten zeggen: “Toedeledokie, ik ga weg! Gaat vooral verder, maar zonder mij. Ik probeer weer rust in mijn leven in te bouwen. Probeer mijn bandbreedte weer wat op te rekken.”

Waardoor er wellicht ruimte komt voor belangrijkere zaken. Meer tijd voor échte mensen. Tijd om je te vervelen. Dagdromen. Of – wie weet – herontdekt u het: een boek lezen. Uren achter elkaar. Opgaan in een leven van een niet bestaand persoon.

Ik versus WIJ
Sociale media positioneren zichzelf als sociale media. Geloven zelf dat ze mensen bij elkaar brengen. Mensen minder ik-kig maken. Ze brengen mensen immers samen. Koppelen hen aan elkaar.

Allemaal waar, maar tegelijkertijd kun je ook de stelling betrekken dat het zeer asociale netwerken zijn. Die mensen afhouden van écht contact, échte ervaringen. Ons als het ware terugwerpen op ons eigen ik. Hooked aan mijn scherm. Al dan niet mobiel. Midden in een ruimte vol échte mensen ga ik helemaal op in mijn laptop, smartphone, iPad of een ander scherm. Afgesloten van mensen om mij heen. De hele wereld draait in zo’n moment om mij en mijn digitale ‘vrienden’. De rest kan (figuurlijk gesproken) doodvallen.

Should I stay?
Om afscheid te kunnen nemen van Facebook moet je sterk in de schoenen staan. Dat lukt je waarschijnlijk niet alleen. Ook niet omdat Facebook het verlaten van hun platform super-super moeilijk heeft gemaakt. Je kon gemakkelijk ‘lid’ worden, maar uitschrijven is schier onmogelijk. Doet inderdaad denken aan:

You can check out any time you like,
But you can never leave!’

Or should I go
De samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken overwegen om dit voorjaar enkele bijeenkomsten te organiseren waar twijfelende Facebook-verlaters elkaar kunnen ontmoeten. Should I stay or should I go?

Samen kunnen we de voors en tegens van Facebook (en andere sociale media) verlaten met elkaar delen. Aan het eind van zo’n dag krijgen bezoekers indien gewenst tips mee over het opzeggen van het account. Klik hier als u geïnteresseerd bent in zo’n te organiseren middag of avond. Locatie en tijd allemaal in overleg.

Ons idee is dat je als ik-je steun moet zoeken bij anderen. Lotgenoten die (ook) schoorvoetend toe geven dat ze verslaafd zijn gemaakt en (al dan niet wanhopig) op zoek zijn naar mensen die eenzelfde ervaring hebben en niet zo goed raad weten wat te doen.

Vaarwel, vrienden
Het toeval wil dat in het Financieele Dagblad columnist Mathijs Bouman vandaag zijn afscheid van Facebook aankondigt. Deze econoom zegt hierin ondermeer:

Reden voor mijn besluit is uiteraard de berichtgeving deze week over de manier waarop Facebook-gegevens zijn gebruikt om de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden. Het Bitse bedrijf Cambridge Analytica blijkt de gegevens van vijftig miljoen Amerikaanse Facebook-gebruikers te hebben geroofd om er vervolgens een uitgekiende campagne van misinformatie en manipulatie op los te laten. Het gevolg van deze extreme vorm van kiezersbeïnvloeding zit nu in het Witte Huis.

()

Ik leefde altijd in de illusie dat we met scholing, transparante politieke processen en vrrije kwaliteitspers een eind zouden kunnen komen. Maar nu zijn er dus bedrijven die al hun programmeerkunsten en analysekracht gebruiken om precies het tegenovergestelde te doen, en actief proberen kiezers dommer en onnozeler te maken. Door Facebook te gebruiken werk ik daar blijkbaar aan mee.

()

Het gaat u allemaal goed. Ik stop ermee. De stekker gaat eruit. Ik heb mijn Facebook-account verwijderd.

Opmerking: In de Tegenlicht-aflevering Kwestie van vertrouwen (10 september 2017) kwam iemand van Cambridge Analytica aan het woord.

Tot slot: ‘enkele’ boeken
De laatste jaren zijn er veel boeken verschenen waarin kritische kanttekeningen worden geplaatst bij onze digitale revolutie én de impact daarvan op ons mensen. Vaak kregen dit soort boeken negatieve recensies. Waarschijnlijk geschreven door gelovigen uit de digitale kerk en wereld.

Sommige schrijvers hebben echter redelijk accuraat de wereld voorspeld waarin we nu leven. En vooral de gigantische macht van dit soort kumpanies. We staan aan de vooravond van een hausse aan artikelen, boeken, films et cetera over dit onderwerp. Links- of rechtsom moet de impact van deze multi-multinationals op ons dagelijks leven én (democratische) samenleving worden ingeperkt.

Adam Alter. Superverslavend : waarom smartphones, apps en social media zo verslavend zijn (en wat je eraan kunt doen) (2017)
De helft van de mensen in de ontwikkelde landen is verslaafd aan iets, en voor de meeste mensen is dat ‘iets’ een bepaald gedrag. We zijn bezeten van onze telefoon, mail, computergames, tv, werk, shoppen, sport en een lange lijst andere ervaringen die bestaan dankzij snelle technologische groei en verfijnd productdesign. Slechts weinig van die zaken bestonden in het jaar 2000, en tegen 2030 zullen we worstelen met een nieuwe lijst die het huidige scala nauwelijks overlapt. Wat we wel weten, is dat het aantal overweldigende en verslavende ervaringen steeds sneller groeit, dus moeten we weten hoe, waarom en wanneer mensen gedragsverslavingen ontwikkelen en zich er weer aan ontworstelen. Enigszins zweverig beschouwd zijn onze gezondheid, geluk en welzijn ervan afhankelijk, maar heel nuchter beschouwd bepaalt het of we een ander in de ogen kunnen kijken om een oprechte emotionele band te ontwikkelen.

Nicholas Carr. De glazen kooi : wat automatisering met ons doet (2014)
De voordelen liggen voor de hand, denk aan zelfrijdende auto’s, medische robots en gespecialiseerde apps. We geven taken uit handen aan machines, die het vaak sneller en beter kunnen en vervolgens hebben wij de vrijheid om onze tijd aan andere zaken te besteden. Volgens Nicholas Carr staat er echter veel op het spel: onze creativiteit en individuele talenten blijken op onverwachte manieren vervlochten met de taken die we uitbesteden. Wie alleen nog maar op zijn rekenmachine vertrouwt, zal wiskunde nooit echt goed begrijpen; wie alleen nog navigatiesoftware gebruikt, zal zijn richtingsgevoel kwijtraken. En het gaat nog veel verder dan rekenmachines en TomToms alleen. De talenten en vaardigheden van onze piloten, artsen, managers, docenten en politici veranderen op ingrijpende wijze als gevolg van automatisering.
Technologie brengt ons veel goeds, maar het creëert ook een glazen kooi die ons beperkt.

Nir Eyal. Hooked : hoe je mensen verslaafd maakt aan je product (2015)
In 2011 bleek uit universiteitsonderzoek dat mensen 34 keer per dag hun telefoon checken. Mensen in de branche zelf geloven echter dat het eerder in de buurt van de 150 keer per dag ligt.

Franklin Foer. Ontzielde wereld : de existentiële dreiging van Big Tech (2017)
Dat is de reden waarom de huidige tijd zo ontzettend ongemakkelijk aanvoelt. Ons geloof in de technologie strookt niet langer volledig met ons geloof in vrijheid. We naderen het punt waarop we een van onze revoluties moeten ondermijnen om de andere te redden. Privacy kan de huidige technologische ontwikkelingen niet overleven. Onze ideeën over de concurrerende markt lopen gevaar. De verspreiding van onwaarheden en samenzweringstheorieën via sociale media en het verdwijnen van onze gemeenschappelijke basis voor feiten creëren omstandigheden die rijp zijn voor autoritaire praktijken. In de loop van de tijd heeft de samensmelting van mens en machine behoorlijk goed uitgepakt voor de mens. Maar we betreden nu een nieuw tijdvak, waarin die samensmelting het individu bedreigt.

Jaap van Ginneken. Het enthousiasme virus : hoe gevoelens zich explosief verspreiden nu iedereen online is (2012)
Informatie, stemmingen en gedragspatronen worden door mensen aan elkaar doorgegeven – in steeds wijdere kringen. We ondergaan allemaal die invloeden: niet alleen van mensen die nabij zijn, maar soms ook voorbij de horizon. Dit geldt overduidelijk ook voor cultuur, en voor de grote religies.
Het zijn niet alleen de genen van die bevolkingsgroepen die zich hebben verspreid, maar ook de memen. Ze lijken allemaal door de knooppunten en verbindingen van sociale netwerken te stromen. Er worden dus door mensen niet alleen echte epidemieën en ziektegedrag aan elkaar doorgegeven, maar ook gezond gedrag en zelfs geluk.

Koen Haegens. Neem de tijd : overleven in de to-go maatschappij (2012)
Terug naar het niets, dat is ook waar onze moderne tijddieven naar teruggedrongen moeten worden. We hebben ze zelf gecreëerd, dus zullen we ook zelf mee moeten afrekenen. Dat gaat niet zomaar. Vluchten voor de haast lost uiteindelijk niets op; negeren helpt evenmin. Om te kunnen overleven in de to go-maatschappij moeten we net als Momo de confrontatie durven aan te gaan.

Joke Hermsen. Stil de tijd : pleidooi voor een langzame toekomst (2009)
Verveling is een van die steeds zeldzamer wordende ervaringen waarbij we nog doelloos bij onszelf en bij die andere, niet ingevulde en niet meetbare tijd kunnen verwijlen, en zonder enig houvast, hoe angstaanjagend dit ook moge zijn, tot nieuwe inzichten kunnen komen. In een tijd waarin het arbeidsethos keer op keer wordt opgepoetst – ‘samen werken, samen leven’ – zou het goed zijn de verveling ook eens te ‘omarmen’, zoals Brodsky schreef, ‘want het goede aan verveling is dat het geen illusie is. Probeer verveling te omarmen, want hij is toch groter dan jij. Je zal die boezem ongetwijfeld verstikkend vinden, maar probeer het zo lang mogelijk vol te houden, en dan nog een tijdje’.

Andrew Keen. Het internet is niet het antwoord (2015)
Het boek is een wake up call, al is het de vraag of Keen op sommige punten niet doorschiet. Tegelijk beschrijft hij op heldere wijze de geschiedenis van internet, vanaf het ontstaan via de opkomst van big data-bedrijven naar de dominerende trend vooral geld te willen verdienen aan elke menselijke activiteit.

Maurits Martijn & Dimitri Tokmetzis. Je hebt wél iets te verbergen : over het levensbelang van privacy 2016)
Gedragsgegevens worden verzameld om profielen van ons te maken om ons vervolgens zo gericht mogelijk te benaderen en nog liever: ons toekomstig gedrag te voorspellen. Behavioral targeting heet dit en het is de Heilige Graal van de advertentiewereld. En de zoektocht naar die Heilige Graal is een harde wetenschap.
‘De briljantste geesten van mijn generatie denken na over hoe ze mensen het best op advertenties kunnen laten klikken.’ Was getekend: Jeff Hammerbacher, een oud-Facebookmedewerker.

Evgeny Morozov. Om de wereld te redden, klik hier (2014)
Dit keiharde boek stelt dat mensen slaven geworden zijn van de apparaten waarmee ze communiceren. Het is scherpzinnig en prachtig geschreven; of u het met Morozov eens bent of niet, hij zet u flink aan het denken.Richard Sennett In Silicon Valley denken ze dat alle problemen op te lossen zijn – en dat is volgens Evgeny Morozov een groot probleem. “Het internet” is niet overal de oplossing voor.

Sendhil Mullainathan & Eldar Shafir. Schaarste : hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen (2013)
Voor vrijwel alle aspecten van ons gedrag is bandbreedte nodig. We gebruiken haar om onze kansen bij een speeltje poker te berekenen, de gezichtsuitdrukking van andere mensen te beoordelen, onze emoties in de hand te houden, onze impulsen te onderdrukken, een boek te lezen, creatief te denken. Vrijwel alle hogere cognitieve functies doen een beroep op de bandbreedte. Maar een belasting van de bandbreedte wordt gemakkelijk over het hoofd gezien. Misschien kun je je het ‘t beste zo voorstellen: stel dat je met iemand in gesprek bent die duidelijk tegelijkertijd iets anders aan het doen is, surfen op het internet bijvoorbeeld. Als je niet wist wat hij deed, hoe zou hij dan op je overkomen? Duf? Verward? Afwezig? Een belasting van de bandbreedte kan hetzelfde beeld geven.

Alex Pentland. Sociale big data : opkomst van de data-gedreven samenleving (2014)
Het nieuwste boek van professor Alex Pentland, volgens Forbes een van de invloedrijkste data-wetenschappers ter wereld. Of we nu whatsappen, onze gps gebruiken, bellen of pinnen, we laten allemaal een spoor aan digitale ‘broodkruimels’ achter. Alles bij elkaar biedt deze enorme hoeveelheid gegevens een schat aan informatie: de zogenoemde big data.

Arnold Roosendaal. De informatiefuik : hoeveel controle heb je over je online identiteit? (2013)
Zoals gezegd zijn de meeste bedrijven die gegevens over jou verzamelen en verwerken dienstenaanbieders. Je krijgt een dienst aangeboden – een sociaal netwerk, nieuwsberichten, blogs, een zoekmachine – en deze wordt voor jou zo aantrekkelijk mogelijk gemaakt. Dat gebeurt op basis van optimalisatie van de relevantie, al dan niet met een sociale component erin. Op deze manier ontstaat de grootste betrokkenheid van jou als gebruiker bij de dienst. Wanneer je vaker gebruikmaakt van de dienst, kan gedetailleerder geanalyseerd worden wat voor iemand je bent, wat voor interesses je hebt en op welke manier er geld aan jou verdiend kan worden. Bovendien kan regelmatig gebruik in combinatie met de inrichting en functionaliteit van een dienst een bepaalde afhankelijkheid creëren.

Larry D. Rosen. iDentity : hoe ons digitaal gedrag ons leven bepaalt (2013)
Waar ik ook ga of sta, in een restaurant, de bioscoop of zelfs een openbaar toilet, overal zie ik mensen die een apparaatje in de hand houden waarmee ze bijna alles kunnen doen wat ze ook thuis via een computer met internetverbinding kunnen doen. Dit apparaat met wireless verbinding () is voor velen een obsessie geworden. Voortdurend controleren wij onze telefoons, ongeacht waar wij ons bevinden of in wiens gezelschap wij vertoeven. Tijdens een sociaal gebeuren wordt het mobieltje zonder aarzelen tevoorschijn gehaald om snel een sms’je te versturen, zelfs wanneer wij in gesprek zijn. Blijkbaar zijn wij de elementairste beleefdheidsregels verleerd, maar staan we wel in contact met de hele wereld. Zijn mobieltjes massavernietigingswapens geworden die niet de echte wereld, maar wel onze emotionele omgeving naar de filistijnen helpen?

Christian Rudder. Wie we zijn wanneer we denken dat niemand kijkt (2015)
Misschien weet Facebook dat je een van de vele mensen bent die van M&M’s houden en krijg je daardoor relevante aanbiedingen voorgeschoteld. Zo weet Facebook ook wanneer het uit is met je vriendje, wanneer je naar Texas verhuist, op steeds meer foto’s samen met je ex staat en het vervolgens weer aan is met hem. Google weet wanneer je een naar een nieuwe auto op zoek bent en kan je het juiste model en merk tonen die precies bij jouw pscyho-grafisch profiel passen. Ben je een maatschappelijk geëngageerde, sensatiebeluste persoonlijkheidstype B-man van tussen de 25 en 34 jaar? Dan krijg je een Subaru te zien. Google weet tegelijkertijd ook of je homo bent, boos, eenzaam, racistisch of bang dat je moeder kanker heeft. Twitter, Reddit, Tumblr, Instagram – al die bedrijven zijn eerst en vooral bedrijven, maar op een goede tweede plaats zijn het daarnaast demografen met een ongekend bereik, ongekende volledigheid en een ongekend belang. Zo kunnen die digitale gegevens ons bijna als een bijkomstigheid tonen hoe we ruziemaken, liefhebben en ouder worden, wie we zijn en hoe we veranderen. Het enige wat we daarvoor hoeven te doen is kijken. Bouw een beetje afstand in en de data ontsluiten vanzelf hoe mensen zich gedragen wanneer ze denken dat er niemand meekijkt. Ik zal je in dit boek vertellen wat ik heb gezien. O ja, en eh … lazer op met die deo!

Hans Schnitzler. Het digitale proletariaat (2015)
Met andere woorden: de verveling is ondergronds gegaan. Ze is zo diep en tegelijk zo alledaags geworden dat we haar nauwelijks nog herkennen. In plaats van een doorleefde ervaring, die ons confronteert met de onmogelijkheid de tijd weg te denken, zou het nu eerder ‘een onophoudelijk geeuwen zijn dat ons bevangt’. De schermwereld dompelt de schermmens onder in een onontkoombare, tijdloze en continue stroom opinies, beelden en aanmoedigingen tot consumptie en communicatie. Verstrooiing is als het ware een sedimentaire levenservaring geworden; ze jaagt de verstrooide voort van gruwelbeeld naar fotofuck, van brekend nieuws naar nieuwsanalyse, van internetfittie naar vriendschapsverzoek en longread naar twitterfeed.

Hans Schnitzler. Kleine filosofie van de digitale onthouding (2017)
Tezelfdertijd raken geavanceerde media steeds nauwer verweven met onze leefwereld en worden ze steeds bepalender voor de wijze waarop we waarnemen, voelen, denken en voelen. De moderne techniek dringt door tot in de kleinste haarvaten van het maatschappelijk weefsel, tot op het punt dat we in cyborgs transformeren – half mens, half machine. In deze zin wordt de afstand tussen de ene (analoge) en de andere (digitale) wereld niet groter en abstracter, maar juist kleiner en intiemer.

Raymond Serré. De waan van de dag : over nepnieuws enzo (2017)
Hoe kan je nou voorkomen dat je meegaat in de waan van de dag, in de verhyping van het nieuws? Wat moet je wel of niet eten?
In de eerste plaats minder kijken.

Michel Serres. De wereld onder de duim : lofzang op de internetgeneratie! (2014)
We waren afkomstig uit een bepaalde streek, hadden een bepaalde godsdienst, een plattelands- of een stadscultuur, we speelden in een team, waren ingezetenen van een gemeente, behoorden tot een van de twee seksen, spraken een dialect, waren van een partij, voor het vaderland. Onze reis- en beeldcultuur, het internet plus een paar afgrijselijke oorlogen hebben ertoe geleid dat die collectieven vrijwel allemaal uit elkaar zijn gespat.
De resterende collectieven lossen langzaam op. Individuen slagen er niet meer in om als echtpaar door het leven te gaan, de een laat zich van de ander scheiden. Ze zijn niet meer in staat rustig in de klas te blijven zitten, ze schuiven heen en weer op hun stoel en kletsen met elkaar. Ze komen niet meer als parochie bijeen voor het gebed. In de zomer van 2010 waren onze Franse voetballers niet bij machte om als team aan te treden. En kunnen onze politici nog wel een geloofwaardige partij of een stabiele regering vormen? Alom worden de ideologieën dood verklaard, maar wat in feite aan het verdampen is , dat is de aanhang die door de ideologieën werd geworven.

Manfred Spitzer. Digitale dementie : hoe wij ons verstand kapotmaken (2013)
Volgens dit principe, neuroplasticiteit genoemd, moet ook de toenemende rol van digitale media in ons leven leiden tot fysieke veranderingen in de hersenen. Gevolgen daarvan zijn onder meer geheugenproblemen, aandachtsstoornissen, afname van het intellectueel prestatievermogen en stress. Met name binnen het onderwijs zou het toenemend gebruik van digitale media een risico vormen. Onderzoek toont aan dat digitale media bij jonge mensen kunnen leiden tot achterstanden in de cognitieve en sociale ontwikkeling. Een actueel en verontrustend boek, waarin de auteur zijn controversiële standpunt op een toegankelijke wijze voor een breder publiek presenteert.

Manfred Spitzer. Digiziek :pleidooi voor offline leven (2016)
Met enige fantasie kun je je indenken wat er gebeurt als miljarden mensen om de zeven minuten op hun smartphone kijken, er iets mee doen en daarbij sporen achterlaten die door de rijkste en machtigste firma’s ter wereld worden gebruikt om nog machtiger en met name nog rijker te worden.

Stefan van der Stigchel. Zo werkt aandacht : opvallen, kijken en zoeken in een wereld vol afleiding (2016)
Advertenties, verkeerslichten, banners, etalages en pushberichten: de strijd om onze aandacht wordt steeds heftiger. Soms staat er weinig op het spel, soms is het een zaak van leven of dood. Maar hoe werkt aandacht eigenlijk? Waarom vallen sommige dingen meteen op en andere helemaal niet?
Cognitief psycholoog Stefan van der Stigchel, laat zien hoe we informatie verwerken, waarom we zoveel meer zien dan we denken en welke gevolgen dat heeft voor ons dagelijks leven. Hij beschrijft verschillende technieken waarmee je aandacht kunt sturen en waarmee aandachtsarchitecten (zoals reclamemakers, ontwerpers van vliegvelden en websitebouwers) die inzetten in ons voor- én nadeel.

Tim Wu. Aandacht is het nieuwe goud : hoe commercie en media vechten om ons hoofd in te komen (2016)
Of we het nu wel of niet beseffen, in wezen zijn de handelaars in aandacht een belangrijke rol gaan spelen in het bepalen van onze levensloop en daarmee ook in de toekomst van de mensheid, in die zin dat die toekomst niets meer zal zijn dan het totaal van al onze individuele geestestoestanden. Klinkt dat overdreven? William James, de grondlegger van het Amerikaanse pragmatisme, die leefde en overleed vóór de opbloei van de handel in aandacht, was van mening dat onze levenservaring uiteindelijk gelijk zou staan aan alles waaraan we aandacht hadden besteed. Wat er derhalve op het spel staat, is iets wat bijna gelijkstaat aan de manier waarop je je leven leidt. Dat alleen al zou ons ertoe moeten aanzetten kritischer te kijken naar de talloze overeenkomsten die we gedachteloos aangaan en, wat nog belangrijker is, stil te staan bij de noodzaak om daar soms helemaal niet in mee te gaan. Als we een toekomst willen waarin zowel de slavernij van de propagandastaat als de bedwelming van de consumptie- en beroemdheidscultuur wordt vermeden, moeten wij ons eerst realiseren hoe kostbaar onze aandacht is en besluiten er niet zo goedkoop of onbezonnen afstand van te doen als we zo vaak hebben gedaan. En vervolgens moeten we in actie komen, individueel en collectief, om onze aandacht terug te winnen, en daarmee tevens het eigenaarschap over onze levenservaring.

Should I stay or should I go?
Een van de klassieke Clash-songs, uit 1982.

Should I stay or should I go now?
Should I stay or should I go now?
If I go, there will be trouble
And if I stay it will be double
So come on and let me know

https://www.youtube-nocookie.com/embed/BN1WwnEDWAM

Artikel: Facebook: is it time we all deleted our accounts? (Guardian 20 maart 2018)

Mobiele blindheid
Het toeval wil dat het dagelijkse mini-blog van Seth Godin bij dit onderwerp aansluit: Mobile blindness. Hieruit enkele vertaalde regels:

Het is geen toeval dat blogposts en tweets korter worden. We blijven maar zelden hangen voor de lange versie. ()

Als je ergens om geeft, overweeg dan even de tijd te nemen om het te vertragen en te begrijpen. En als het je niet kan schelen, hoef je je niet eens druk te maken over het oppervlakkige.

Citaat 527 (woensdag 21 maart 2018)
Homepage Citaten 2018